The seventh pullet and other short stories
Saki
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Prometheus, 2017 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 14429 |
Alexandra De Vos
em/ec/29 d
Een luie nazomer, vol klatergouden schittering en elegante verveling, een rommelend onweer in de verte - dat was Engeland onder koning Edward VII. De twintigste eeuw was pas geboren, maar de high society leefde alsof de glamour van de voorbije eeuw onder een stolp kon worden gezet. Al hielden de edwardianen het op een lightversie van victoriaanse weelde. Tuinfeestjes, lunches en een interieur vol pastelkleuren waren en vogue, decadentie was verboden.
Je kon nog met aforismen strooien, zolang ze fatsoenlijk waren en geen rijke tante of bejaard kolonel tegen de borst stuitten. Huispersoneel was moeilijk te vinden, al gingen de dames en heren ervan uit dat bediend worden een onvervreemdbaar recht was. Het was een tijd van stilstand - als een meer in augustus waarin iets giftigs opborrelt. Af en toe kwam zo'n gasbel omhoog, in de gedaante van een stakend kamermeisje of een sarcastische schrijver. In het geval van H.H. Munro droeg die schrijver een smoking. En onder dat pak klopte een ijskoud hart. Wee de gastvrouw die hem op haar tuinfeestje uitnodigde.
Hector Hugh Munro (1870-1916) was een man van zijn tijd. Zoon van een upper class koloniaal. Elegant, gevat, beheerst. Een intiem leven scheen hij niet te hebben, een publieke persoonlijkheid des te meer. Hij schreef populaire verhalen onder het pseudoniem Saki. Hij liet zich de luxe van het sociale leven welgevallen en schoot de kleine kantjes genadeloos af. Zijn pen spoot gif, in goedgemikte straaltjes. Zijn gastvrouwen dineren niet mét, maar tégen elkaar. Zijn helden zijn jongemannen als de cynische Clovis en de bedrieglijk charmante Reginald ('Reginald heeft een enorme minachting voor alle details die geen verband houden met het maken van maatpakken').
Deze neefjes van Dorian Grey schuimen partijtjes af op zoek naar schandaal - een welbereide kwartel of een glas champagne is mooi meegenomen. Het geheim van hun succes? 'Je allermooiste kleren aantrekken, redelijk vriendelijk kijken en bonbons eten met de eetlust van een geblaseerde papegaai.' Wat ze achterlaten: verschroeide aarde, vernielde reputaties, torenhoge rekeningen. In het verhaal 'Reginald' zadelt het titelpersonage zijn gastvrouw op met een trauma en leunt hij na die prestatie achterover 'met in zijn ogen die dromerige, wazige blik die een vulkaan zou kunnen hebben nadat hij een aantal dorpen volledig heeft verwoest'.
Faun
Maar soms gaat Munro verder. Dan stript hij zijn jongemannen van hun smoking en alle uiterlijke elementen van beschaving, om de bourgeoisie nog vernielender in het hart te treffen. In 'Gabriël-Ernest' ligt een naakte, tijgerogige jongen te zonnen in het bos van een aristocraat. Als zijn echtgenote de jongen in huis neemt, blijkt hij een sinister geheim te verbergen. En dan is er de jongenslach, 'klaterend en dubbelzinnig', die door 'De muziek op de heuvel' galmt, een verre echo van de god Pan die wraak neemt op een stadse echtgenote. Je moet geen Sherlock Holmes zijn om in deze wild aantrekkelijke bosjongens iets van Saki's onderdrukte verlangens te bespeuren. Maar met de ondergang van Oscar Wilde in het achterhoofd kon een edwardiaans schrijver zich geen affaire met een faun permitteren. Hij kon zo'n faun wél dromen en hem getrouwde koppels als prooi voeren. Zo vindt een gentleman een uitlaatklep - in ijzige woorden op papier.
Ook in waarlijk wilde dieren vindt Saki medestanders. De pratende kat Tobermory steekt zijn verachting voor de mensheid niet onder stoelen of banken, de hyena Esmé eet kleuters als ontbijt. De fret Sredni Vashtar ('rood waren zijn gedachten en zijn tanden waren wit') wordt door het jongetje Conradin als een god vereerd - en wee de tante die jongen en fret wil scheiden. Met Sredni Vashtar is iets vreemds aan de hand. Zijn Saki's verhalen als ijsblokjes in een glas champagne, dan is dit verhaal ontroerend, bijna pijnlijk om te lezen. Je vraagt je af in hoeverre het autobiografisch is.
Want Munro had een rottijd als kind. Zijn moeder werd onder de voet gelopen door een losgebroken koe. Zijn vader stuurde hem naar twee tantes op het platteland - wezens die uitblonken in liefdeloosheid en het pesten van weerloze jongetjes. In die verstikkende sfeer werd een schrijver geboren. De liefde die Conradin in 'Sredni Vashtar' alleen aan een kip en een fret kwijt kon, moest Saki zelf sublimeren. Was hij beter af geweest als hij de Eerste Wereldoorlog had overleefd en de enigszins bevrijde jaren 20 had kunnen meemaken? Of zou hij gebleven zijn wat hij voor bewonderaar Graham Greene was: een schrijver die zijn kindertijd nooit te boven kwam?
We zullen het nooit weten, want de man die met één been in het societygebeuren stond en met het andere been erbuiten, plantte beide benen in de loopgraven. Hij blonk uit door moed en volharding, zoals het een gentleman betaamt - misschien had hij weinig te verliezen. Tot hij in 1916 getroffen werd door een sluipschutter. Saki's laatste woorden, tot een soldaat die het waagde in het donker te roken: 'Doof godverdomme die sigaret!' De mensheid zat de schrijver dwars tot aan zijn laatste stap.
Vertaald door Stella Bromet, Prometheus, 670 blz., 29,99 € (e-boek 17,99 €).
A.I. Priidak, M.Ed.
Saki is het pseudoniem van Hector Hugh Munro (1870-1916), een Engelse schrijver van politieke satires voor de Westminster Gazette en buitenlandcorrespondent voor de Morning Post in Frankrijk, Rusland en de Balkanlanden. Vanaf 1904 schreef hij korte satirische verhalen die in dit boek in zes reeksen zijn verdeeld. Vaak gaan ze over de maatschappelijke verhoudingen in de Edwardiaanse periode, geschetst vanuit het perspectief van een scherpzinnige tijdsgenoot. Een verhaal telt meestal niet meer dan drie pagina’s, maar de elegante korte tekst heeft veel diepgang. In 'De hardste klap' gaat het over 'een van de meest gecompliceerde en sensationele' echtscheidingen. Als het paar ziet hoe hoog de proceskosten zijn en hoe veel de media daaraan verdient, worden de wederzijdse aanklachten ingetrokken. In 'Nicht Teresa' wordt een ridderorde gegeven aan een maker van een middelmatige musical, hoewel zijn halfbroer belangrijke internationale projecten heeft uitgevoerd. Het is de vertaalster gelukt om het coloriet van de brontekst weer te geven.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.