Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Karaat, 2017 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 14018 |
Besprekingen
De kunst van het ontwijken
Marijke Arijs
i /un/02 j
De 'camanchaca' is de dichte mist die het Chileense kustgebied van tijd tot tijd aan het oog onttrekt. Het is een verdomd handige metafoor voor een wazig geheugen en een in nevelen gehulde familiegeschiedenis. Dat blijkt uit de debuutroman van Diego Zúñiga. De aanstormende Chileense schrijver stuurt in Camanchaca een jongeman op een roadtrip dwars door de Atacama, de droogste woestijn ter wereld. Het boek verscheen al in 2009, maar is nu pas in het Nederlands vertaald.
Geen roadnovel zonder vervoermiddel en dus wordt er in de eerste zinnen een rijtje merknamen opgesomd: een Ford Fairlane, een loodkleurige Honda Accord, een azuurblauwe BMW 850i en een Ford Ranger. Zodra de personages van een geschikt voertuig zijn voorzien, wordt het mechaniek op gang getrokken, slaat de verhaalmotor aan en kan de tocht beginnen.
De verteller wordt in een rookkleurige pick-up de woestijn in gestuurd. Die troosteloze vlakte weerspiegelt de leegte en de dorheid van het bestaan van dit slome jongmens, en de vele witruimtes tussen de korte hoofdstukjes dienen allicht hetzelfde doel. Want Camanchaca, een roadnovel van de intimistische en minimalistische soort, is in de eerste plaats een trip door een emotionele woestenij.
De naamloze verteller is een twintigjarige jongen met overgewicht en een slecht gebit, die zich niet goed kan uitdrukken en slecht in zijn vel zit. Het verhaal van deze zoon van gescheiden ouders speelt in het Chili van de jaren 90. Sinds zijn vierde pendelt hij heen en weer tussen zijn beide ouders en dus krijgen we afwisselend stukjes over zijn moeder en zijn vader te lezen. De reis gaat van Santiago naar Tacna, waar hij zijn tanden eindelijk zal laten opkalefateren. Die Peruviaanse grensstad is voor Chilenen een walhalla voor goedkope spullen, illegaal gekopieerde videospelletjes en betaalbare dokters en tandartsen.
Familiegeheimen
Op zo'n lange, saaie rit door een desolaat landschap borrelen de herinneringen als vanzelf op. Aan een andere reis met zijn vader, naar Buenos Aires. Aan zijn depressieve, incestueuze moeder en zijn Bijbelvaste opa, een jehova's getuige die de mond vol heeft van het einde der tijden. Aan de buurt waar hij is opgegroeid en de spelletjes op de Super Nintendo. Aan mevrouw Mirna die steeds over haar verdwenen kleindochter vertelt, 'op een manier alsof ze een vaak gebruikte puzzel legt en weer uiteenhaalt'. Aan die keer dat hij de vingers van zijn nichtje tussen de deur had geplet. En aan de finale van de Champions League van 1999 tussen Manchester en Bayern, 'een wedstrijd voor in de geschiedenisboeken, een lesje in topvoetbal'.
Zijn gedachten dwalen alle kanten op, maar gaan toch vooral uit naar de geheimen die zijn familiegeschiedenis rijk is. Wat is er precies gebeurd op de dag dat zijn ouders uit elkaar zijn gegaan? Waarom liet zijn moeder hem destijds achter in Santiago en dook ze een paar dagen later weer op met zeventigduizend peso in haar tas en haar linkerpols in het verband? En, last but not least, heeft zijn vader werkelijk oom Neno vermoord? Bij zijn verwekker durft hij het onderwerp niet aan te snijden en zijn moeder vindt 'dat het soms beter was je niets te herinneren'.
De kindertijd van de jongen hangt van schrijnende en gewelddadige episodes aan elkaar, net als het recente verleden van Chili, dat overigens alleen zijdelings ter sprake komt. Onderweg passeren ze bijvoorbeeld Chacabuco, een berucht detentiecentrum waar onder Pinochet met overgave werd gefolterd. En in Alto Hospicio opereerde in de jaren 90 een seriemoordenaar, waaraan de schrijver zijn tweede roman, Racimo, te danken heeft.
Fragmentarisch
Camanchaca woelt de familiegeheimen van een Chileens gezin bloot, maar indirect beschrijft de auteur de middelmatigheid, de liefdeloosheid en het lege bestaan van de leden van de middenklasse. Dat heeft Zúñiga gemeen met die andere Chileen, Alejandro Zambra, die eveneens een zwak heeft voor gebroken gezinnen. De gelijkenissen tussen beide schrijvers berusten geenszins op toeval. Allebei hebben ze een voorkeur voor een suggestief, fragmentarisch proza en een minimalistische stijl zonder frutsels of tierlantijnen. Het zijn mannen van weinig woorden, maar onderhuids gist en borrelt het van de ingehouden spanning. De twee zijn overigens ook in het echte leven beste maatjes. Zúñiga wordt door Zambra zelfs opgevoerd als personage in zijn Manieren om naar huis terug te keren.
Wie een ordentelijke ontknoping verwacht, zal van een koude kermis thuiskomen. Er hangt een sluier van onzekerheid over het landschap en over het verhaal, dat van losse anekdotes aan elkaar hangt. De puzzelstukken van het gefragmenteerde verleden passen niet netjes in elkaar. De camanchaca trekt niet op. Want dit is een roman over de kunst van het ontwijken.
Vertaald door Merlijn Verhulst, Karaat, 144 blz., 17,95 €. Oorspronkelijke titel: 'Camanchaca'.
B. van Laerhoven
De ouders van de twintigjarige, zwaarlijvige, Chileense ik-figuur met tandproblemen, scheidden toen hij vier was. Zijn vader, vergezeld door zijn nieuwe vrouw en het zoontje dat ze samen hebben, pikt hem op voor een lange rit door de Atacama-woestijn naar zijn grootvader. Die rit wordt de achtergrond voor een mengelmoes van herinneringen, veraf en dichtbij. De flarden van het familieverhaal die zo ontstaan, zijn triest en mysterieus: er is sprake van broedermoord, intimiteiten van de zoon met de moeder, een verdwenen nicht etc. Alles blijft flou, maar wordt daardoor des te intenser. De Chileense schrijver Diego Zúñiga (1987) werd meermaals bekroond voor deze debuutroman die dateert uit 2009. In een sobere, afstandelijke stijl beschrijft hij een verbrokkelde familie waarin iedereen geheimen voor de ander heeft en uitingen van genegenheid schots en scheef staan. Door de sobere afstandelijkheid beklijft en ontroert deze roman die zich richt tot literatuurliefhebbers die stijl en diepgang prefereren.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.