De belofte
Andrea Bajani
Andrea Bajani (Auteur), Yond Boeke (Vertaler), Patty Krone (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2017 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BAJA |
Michaël Bellon
ua/an/13 j
De Italiaan Andrea Bajani werd in ons taalgebied bekend met Wie houdt dan stand? uit 2007. Zijn nieuwste roman, Het hoogste goed, is thematisch verwant aan die doorbraakroman over een zoon die lijdt onder het uiteenvallen van zijn gezin. Maar stilistisch is deze novelle een geval apart.
Al mogen we er van de verteller geen echt sprookje in zien, toch is dit boek als een sprookje geschreven. Het verhaal begint ei zo na met 'Er was eens', en vertoont een hoge mate van abstractie. Het gaat 140 bladzijden over 'een jongen die een verdriet met zich meedroeg waarvan hij niet wilde scheiden'. En het meedragen mogen we vrij letterlijk nemen. 'Verdriet' is in dit verhaal als een huisdier dat zijn baasje overal vergezelt. Het is als een hondje dat in sommige gevallen gehoorzaamt en braaf aan de leiband loopt, maar in andere gevallen agressief en oncontroleerbaar kan zijn. Ook andere mensen verschijnen in het fysieke gezelschap van hun verdriet, dat niet zelden ook invloed heeft op hun omgeving. Zo torst de vader van de jongen een onbeheersbaar exemplaar dat de moeder terroriseert.
Kindertekening
De allegorische abstractie van Bajani's boek zit ook vervat in de setting en de handelingen. Zowat het hele verhaal speelt zich af in een niet nader genoemd stadje, dat er in het hoofd van de jongen uitziet als de eenvoudige kindertekening die de kaft van het boek siert. Eens uit de schoot van moeder verstoten pendelt hij tussen thuis, school, plein, bos, kerkhof, en de sociale wijk achter de spoorweg.
Het boek leest als een legende bij dat eenvoudige grondplan en is op een sobere manier poëtisch, waardoor - andermaal zoals in een sprookje - de scherpe kantjes en de harde realiteit een beetje worden verdoezeld. Nochtans is die realiteit pijnlijk. De jongen wordt geconfronteerd met het huiselijk geweld van zijn vermaledijde vader, emotionele verwaarlozing door zijn gedesillusioneerde moeder, pestgedrag van straatjongeren, zelfdoding aan de zelfkant van het stadje, en een rusteloosheid die het gevolg is van een eerste verliefdheid die niet meer over zal gaan. De jongen zit vast in dat court circuit, tot hij de trein neemt en de grens oversteekt om pas veel later terug te keren.
Troost
Waarom is het verhaal dan toch géén sprookje? Misschien omdat het een goed noch een slecht einde kent. Het verdriet gaat immers niet weg. Psychoanalytici hebben wellicht een kluif aan het symbolische traject dat de jongeman aflegt langs de trauma's van het leven die we allemaal oplopen. Verdriet duikt al op in de wieg op het moment dat de borst van moeder leeg is. En de wereld van een kind spat verder uiteen als hij zijn vader voor het eerst ziet huilen.
Zo gelezen is Het hoogste goed een bildungsroman over de pijn van een kind dat niet langer in perfecte geborgenheid verkeert. De opgroeiende mens die de beschutting van zijn thuis verlaat, zeult onvermijdelijk een verdriet met zich mee, betoogt Bajani's verteller. En een schrijver kan er zelfs zijn voordeel mee doen. Hij kan zijn onafscheidelijke verdriet vrij laten rondlopen op de bladzijden van zijn schrijfschrift.
Doet de lezer daar in dit geval zijn voordeel mee? Naar mijn smaak is de verteltrant van Bajani net iets te zeemzoet, zijn sprookjeswereld iets te arm aan verbeelding, en zijn verhaal te weinig opzienbarend. De personificatie van het verdriet is een mooie vondst waarmee de schrijver het moeilijk definieerbare persoonlijke ongenoegen vangt dat het ons zo moeilijk maakt om harmonieus samen te leven. Ik weet niet of die vondst iedereen over de volle lengte van de novelle kan blijven boeien, al kan ze sommigen wel op een zachte manier verstillen en troosten.
Vertaald door Yond Boeke en Patty Krone, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 144 blz., 17,50 € (e-boek 9,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Un bene al mondo'.
C.C. Oliemans
Een jongen met een groot verdriet (onbenoemd, maar wellicht de ruzies tussen zijn ouders) sleept zich door het leven, met als enige sympathisant een meisje dat eveneens een geheim met zich meedraagt. Jaren later verlaat hij zijn dorp en bouwt in een andere stad een nieuw leven op, maar zijn verdriet en het meisje uit zijn jeugd blijven hem altijd bij. Dit is de centrale verhaallijn van deze poëtische roman, waarbij de schrijver de gebeurtenissen echter niet realistisch beschrijft, maar meer als een zelfverklaard sprookje, waarbij het verdriet de jongen als een hond begeleidt. Ook zijn vader en zijn vriendinnetje hebben een eigen hond, de één groot en zwaar, de ander klein en mottig, als metafoor voor hoe iedereen zijn eigen verdriet in zich draagt. Een dichterlijk boek dat gelezen kan worden als een poging om uit je eigen eenzaamheid te breken, maar ook als analyse van een rouwperiode of depressie. Te waarderen voor wie geen moeite heeft met een gebrek aan actualiteit, realisme of specifieke details; voor een dergelijke lezer een korte roman van een grote schoonheid en kwetsbaarheid van de Italiaanse auteur (1975).
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.