Suikertantes : roman
Joseph Pearce
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Vrijdag, 2015 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 10502 |
Dirk Leyman
2/ei/20 m
Satirische romans met een scheutje Brits flegma? Ze zijn uiterst zeldzaam in de Vlaamse literatuur. Maar gentleman Joseph Pearce (°1954) kan er wel mee uit de voeten. Al vaker toonde hij zijn zwak voor het grimmig vrolijke proza van Engelse brompotten als Evelyn Waugh en Kingsley Amis. Heerschappen die met een welgemikt aforisme en vileine dialogen een boek in brand kunnen zetten.
Met Voet bij stuk waagt Pearce zich nu zelf aan zo'n specimen en richt hij zijn steekwapens op de uitgeverswereld. Qua timing kan dat tellen. De Vlaamse en Nederlandse uitgeversbranche staat onder hoogspanning. Concerns verpulveren of worden zonder pardon herschikt. Her en der vinden noodgedwongen fusies plaats. CEO's met managersblik en weinig boekenliefde maken schoon schip. Want ja, de boekenverkoop slinkt zienderogen. Parallel ontstaat er een rist kleine uitgeverijen die voor een onafhankelijke koers kiezen.
Valt er een geschikter moment te bedenken om de boekenbonzen in hun hemd te zetten? Toch is dat niet zonder risico's. Romans over uitgeversbesognes hebben de neiging zeurpieterige, rancuneuze afrekeningen te worden.
Pearce trapt niet in die valkuil. Het is duidelijk dat hij perfect van de hoed en de rand weet. In Voet bij stuk blijft geen enkel aspect van het boekbedrijf buiten schot. Ook juryleden, recensenten, redacteuren en pr-lui delen in de klappen. Zo wordt het boek een aha-erlebnis voor wie het auteurs- en uitgeverswereldje frequenteert. En terwijl je het boek genoeglijk dichtklapt, moet je Pearce gelijk geven: 'Het universum van de schrijvers is een lachspiegelpaleis, waar niets is wat het lijkt.'
Met veel panache loodst Pearce ons binnen in de statige uitgeverij Opperberg & Winterberg, die pal op de bres staat voor kwaliteitsliteratuur. Maar ook zij ontkomt niet aan de zoektocht naar hypes en commerciële druk. Het vlaggenschip komt in woelig vaarwater, wanneer de onstuimige Barbara van Halen er na de plotse dood van grijze eminentie Otto de plak gaat zwaaien. Van boeken heeft ze weinig kaas gegeten, maar termen als 'out of the box' en 'opportuniteiten' en 'rendementsdenken' liggen haar in de mond bestorven.
Volmaakte boek
Natuurlijk leidt het tot een clash met de intellectuele steunpilaar van O & W, Emma Kranenburg, die al jaar en dag de scepter zwaait over de uitgaven. Als een manuscript haar niet bevalt, keilt ze het vierklauwens in haar open haard. Emma is geen doetje, maar neemt haar taak zeer ter harte. Wanneer ze het manuscript De stilte na de storm van de bijna 100-jarige Boudewijn Bogaard ontdekt, een 'hoogtepunt van geestelijke verdieping en esthetische euforie', roept ze alle hens aan dek. Helaas treft ze de mysterieuze auteur op zijn sterfbed aan. Niettemin zet de uitgave van dit 'volmaakte boek' een carrousel van naijver, malversaties en ellebogenwerk in gang en schakelt O & W zelfs stand-in-auteur Stein Sterk in.
Emma en Barbara verliezen compleet de pedalen in hun pogingen alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Tot er een schrijversstaking dreigt. Pearce gaat grinnikend loos in een hoogst vermakelijke plot, doorspekt met oneliners. 'De vijver van het boekbedrijf is vergeven van vraatzuchtige haaien.' Of: 'Sterauteurs maken nu eenmaal lustgevoelens bij hun lezeressen los.' En als klap op de vuurpijl: 'Hoe moeilijk kan het zijn om een leeghoofd te vinden dat iedereen geniaal vindt?' Aan sleutels naar de werkelijkheid is er evenmin gebrek. Wie denkt bij uitgeverij De IJverige Mier bijvoorbeeld niet meteen aan De Bezige Bij?
Revanche
Pearce, die groot respect afdwong met zijn familiegeschiedenis Land van belofte (1999) en romans als Het belang van Edward Lindeman (2006), leek de laatste jaren enigszins uit de gratie gevallen. Van zijn hipheidsgraad moet de teruggetrokken auteur het natuurlijk niet hebben. Of sloop er enige plichtmatigheid in zijn altijd slim gecomponeerde boeken?
Hier revancheert Pearce zich. Voet bij stuk toont een schrijver in optima forma. De roman is snedig en strak, met pittige dialogen waar je je vingers aan snijdt. Ook de taal is minder plechtstatig dan we van hem gewend zijn. En over het satirische gehalte kan niemand mopperen. Bij momenten doet het boek denken aan De grachtengordel (1992), waarin Geerten Meijsing destijds het Amsterdamse schrijversvolkje uitkleedde. Maar ook zonder enige voorkennis is deze roman zeer genietbaar. Afwachten of we nu al dan niet in 'het zwartboek' van de uitgever komen, met 'recensenten die ons minder dan vijf sterren hadden toegekend'.
De roman wordt morgenavond 21/5 om 20 uur voorgesteld in boekhandel De Zondvloed in Mechelen. Joris Gerits leidt in, Dirk Leyman interviewt Joseph Pearce.
DIRK LEYMAN ■
L.W. Zandberg
De literaire uitgeverij Opperman & Winterberg, afkorting O&W, bestaat al een eeuw en heeft een serieuze reputatie. Maar dat verandert na het wegvallen van de bevlogen directeur, die wordt opgevolgd door een commercieel ingestelde vrouw die in de uitvoering van haar taak niet gehinderd wordt door enige kennis van zaken of zelfs interesse in literatuur. Ze voert een waar terreurbewind en de sfeer holt achteruit, evenals de reputatie van de uitgeverij. Emma, de assistente van de oud-directeur, probeert desondanks de kwaliteit te waarborgen. De ontdekking van een geweldig manuscript zorgt voor een omwenteling. De sinds 1999 fictie publicerende Vlaamse auteur en journalist (1951) van 'De Morgen' steekt in deze grappige roman de draak met de literaire wereld. Het door hem geschetste beeld ontstijgt echter het soms navelstaarderige literaire circuit doordat dit verhaal tevens zeer herkenbaar zal zijn voor lezers die werkzaam zijn in andere door ‘vermanaging’ geteisterde sectoren. Dit maakt het tot een geslaagde satire.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.