Berlin Alexanderplatz : die Geschichte vom Franz Biberkopf
Alfred Döblin
Alfred Döblin (Auteur), Hans Driessen (Vertaler)
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Wereldbibliotheek, cop. 2015 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : DOBL |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Athenaeum-Polak en Van Gennep, 1978 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : DOEB |
Peter Jacobs
il/pr/03 a
Berlin Alexanderplatz is zo'n boek dat alle literatuurlijstjes siert maar zelden gelezen wordt; de schrijver, de Duitser Alfred Döblin (1878-1957), krijgt steevast een stek tussen de groten, Joyce, Woolf en Proust. Wie geen Duits leest, heeft nu de kans om met een prachtige vertaling te verifiëren of die reputatie terecht is. Het is de inspanning waard.
Alfred Döblin maakt het de luie lezer gemakkelijk door in het voorwoord in een paar zinnen het hele verhaal kernachtig samen te vatten. Arbeider Franz Biberkopf heeft er een gevangenisstraf wegens moord opzitten. Als vrij man wil hij er alles aan doen om een fatsoenlijk burger te worden, maar foute keuzes, naïviteit en hoogmoed, toeval en lotsbestemming beslissen er anders over. Hij blijft in de zelfkant van Berlijn steken en hervalt in de misdaad.
Die eenvoud is bedrieglijk. Döblin kleedt de magere verhaallijn, die van alle tijden is, op een experimentele manier aan tot een grootstadsroman van meer dan 500 bladzijden, waarin Berlijn een hoofdpersonage wordt. In het begin voelt Franz zich overweldigd door de stad, later wordt hij meegesleurd in het gewoel, en opgeslokt. Döblin versterkt dat effect door de verwarrende veelheid van Berlijn letterlijk doorheen Franz' verhaal te monteren. Hij geeft in extenso volksliedjes, reclameslogans, ambtelijke teksten, metroroutes, krantenkoppen en toogpraat weer. De kakofonie van dat knip- en plakwerk met toevallig gevonden tekstmateriaal komt authentiek over. Zo springen we van een monologue intérieur van Franz naar een straffe gedetailleerde beschrijving van het werk in het slachthuis, inclusief productiecijfers. Hadden Wikipedia, Facebook en Twitter bestaan, Döblin had ze gretig geciteerd.
Het chaotische Berlijn van de jaren 20, van de naweeën van de Eerste Wereldoorlog tot en met de dreiging van de nazi's, is een zinderend decor voor Franz' omzwervingen. Soms hoor je echo's van het muziektheater van Bertolt Brecht en Kurt Weill of herken je George Grosz' karikaturen van het Berlijnse stadsleven. Maar sterker nog is de link met de film, en zeker met de documentaireBerlin. Die Sinfonie der Großstadt van 1927. Regisseur Walter Ruttmann maakte een collage van alledaagse stadsbeelden om de hectiek te tonen en het abstracte effect van een symfonie op te roepen.
Ook vergelijkingen met die andere grote roman van het modernisme,Ulysses van James Joyce (1922), dringen zich op. Döblin gaf toe de Ier gelezen te hebben, maar Berlijn Alexanderplatz heeft alleen al door zijn setting een geheel andere toon.
Het werd hoog tijd voor een hedendaagse vertaling van dit meesterwerk en Hans Driessen heeft die klus perfect geklaard.Berlijn Alexanderplatz behoudt ook in het Nederlands een plezierig jazzy ritme en een aanstekelijke melodie. Het volkse taalspel van Döblin overleeft de vertaling, die fris is en vlot leest. Driessen is het origineel getrouw - zelfs in passages die hij niet helemaal begrijpt, geeft hij in het nawoord toe.
Het is dus geen schande als ook u niet alles in Berlijn Alexanderplatz meteen kunt plaatsen. Laat u gewoon meevoeren.
ALFRED DÖBLIN
Berlijn Alexanderplatz.
Vertaald door Hans Driessen, Wereldbibliotheek, 542 blz., 49,95 euro (e-boek 19,99 euro). Oorspronkelijke titel: 'Berlin Alexanderplatz'.
De auteur: psychiater die in 1929 een groot publiek bereikte met Berlin Alexanderplatz. Als Jood ging hij op de vlucht voor de nazi's die zijn boeken verboden.
Het boek: dé modernistische grootstadsroman van de Duitse literatuur. Meermaals verfilmd, onder anderen door Fassbinder.
ONS OORDEEL: onmisbaar voor de literatuurliefhebber.
¨¨¨¨¨
Peter Jacobs ■
J. IJbema
Klassieke grotestadsroman voor het eerst verschenen in 1929. De hoofdpersoon, de kleine crimineel Franz Biberkopf, komt na de moord op zijn vrouw na vier jaar gevangenisstraf vrij en wil proberen een nieuw bestaan op te bouwen. Daarbij dient de stad Berlijn als achtergrond die hem verontrust en met zijn chaotische hectiek angst aanjaagt. Met zijn oncontroleerbare driften en neiging tot alcoholische uitspattingen blijft hij een maatschappelijke outsider die bijna noodgedwongen moet afglijden. Een literaire roman van de buitencategorie, die vanwege zijn experimentele, caleidoscopische beschrijving van de metropool Berlijn pas later de waardering kreeg die het verdiende. Toch is het als men aan de techniek van de auteur gewend is niet moeilijk leesbaar, omdat de alwetende verteller heel dicht op de huid van de hoofdpersoon en diens gedachten zit. In een nieuwe vertaling die het origineel recht doet. Ook bekend van de verfilming van Fassbinder die door de VPRO is uitgezonden.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.