Tasmanië
Paolo Giordano
Paolo Giordano (Auteur), Mieke Geuzebroek (Vertaler), Pietha de Voogd (Vertaler)
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
2 items aanwezig |
De Bezige Bij, 2014 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : GIOR |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2014 |
VOLWASSENEN : ROMANS : GIOR |
Joost Houtman
ob/kt/08 o
De eenzaamheid van priemgetallen was het aangrijpende verhaal van een bijzondere vriendschap tussen de hyperintelligente maar getroebleerde Mattia en de deels verlamde Alice. Ze voelen zich vanaf de dag van hun ontmoeting verbonden, maar merken al snel hoe moeilijk het is om wezenlijk contact met elkaar te krijgen.
De belangrijkste Italiaanse literatuurprijs Premio Strega viel Paolo Giordano meteen te beurt. Andere prijzen, meer dan een miljoen exemplaren in meer dan dertig talen en een film volgden. Zijn trefzekere vertelstijl, even pretentieloos als bloedeloos, deed het hem. De eenzaamheid van priemgetallen was een loodzwaar, hartverscheurend, onderhuids boek. Koel, beklijvend, raak.
Het menselijk lichaam, Giordano's tweede, situeerde de schrijver voor een deel in Afghanistan, waar hij een tijdlang het lief en leed van de (daar gestationeerde Italiaanse) troepen deelde. Even sterk van rake taal, maar ons inziens was dat boek toch een beetje te veel een construct in vergelijking met de voorganger.
Benieuwd dus wat het nieuwe boek, Het zwart en het zilver, zou brengen. Zeker als je weet dat het boek gebaseerd is op ware feiten.
De premisse is eenvoudig. Nora is zwanger. Maar het wonder in haar buik verwordt tot een medische nachtmerrie. Ze raakt aan het bed gekluisterd. Haar man haalt 'Signora A.' in huis om voor Nora te zorgen en wat huishoudelijke taken op zich te nemen. Signora A. - later liefdevol herdoopt tot Babette - is er eentje uit de duizend. Als het kind, Emanuele, er is, blijft ze aan boord als nanny. Maar belangrijker nog, ze vangt de onzekerheden binnen het gezin op. Ze bewaakt de relatie en wordt uiteindelijk het kompas waarop het gezinnetje van Nora vertrouwt.
En dan valt Signora A. weg. Ze liet 'plotseling de onverzettelijkheid varen die haar in mijn ogen meer dan elke andere karaktereigenschap kenmerkte, en verliet, reeds opgebaard in een bed dat veel te groot leek voor haar lichaam, de wereld die wij kennen'. Daarna valt het gezin - pril, gelukkig, maar onervaren - in een diep dal. 'Zonder haar blik voelden we ons in gevaar.'
Net zoals in het eeuwenoude gedicht over Egidius: het is niet het scheiden, maar wel het afgescheiden zijn dat zoveel pijn doet. 'De dood herschikt de rollen volgens een formele hie?rarchie, hij herstelt ogenblikkelijk de inbreuk die iemand tijdens zijn leven gemaakt heeft op de affectieve regels, en dan maakt het niet uit dat Emanuele meer dan wie ook een soort kleinkind voor Signora A. was geweest, en dat wij, Nora en ik, onszelf graag als haar adoptiekinderen zagen. Dat waren we niet.'
In Het zwart en het zilver laat Giordano zich kennen als uitstekend seismograaf van de schokken in het dagelijkse leven van een jong gezin. Het is een door en door mooi verhaal over de liefde en de eenzaamheid van liefde. Prachtig geschreven en veel warmer dan de twee eerste romans. Giordano slaagt erin met bijzonder veel wijsheid te schrijven. Die wijsheid zit in een grote psychologische diepgang, die zich nooit laat vangen in al te grote sentimentaliteit of zielige pathetiek.
Het zwart en het zilver is droef en intiem en door en door gevoelig. Signora A. is een personage waar veel oudere actrices om zullen vechten als dit boek verfilmd wordt. En dat zal het zeker.
Paolo Giordano, Het zwart en het zilver, De Bezige Bij, 160 p., 16,90 euro. Vertaling: Mieke Geuzebroek & Pietha de Voogd.
JOOST HOUTMAN ■
Ine Roox
ob/kt/31 o
Ine Roox
Aan het begin van die auteursavond, in een nokvolle zaal in de Brusselse Bozar, steelt vooral Niccolò Ammaniti de show. 'Ooit hebben ze me, maanden vooraf, gevraagd deel te nemen aan een literair evenement in de mooiste zaal van de universiteit La Sapienza in Rome. Het was me helemaal uit het hoofd gegaan, tot ik enkele dagen voor het evenement de aankondiging in de krant zag staan. Er stonden ook ronkende namen als Alessandro Baricco en Sandro Veronesi bij. Ik wilde plots thuis blijven, ik durfde niet meer. Maar "ziek" afbellen? Daar zou niemand in trappen.'
'Om geloofwaardig over te komen had ik dus een ernstige fysieke verwonding nodig. Dus ik nam mijn Vespa.(gegrinnik in de zaal) en ik besloot me te pletter te rijden vlak voor de universiteit, want daar tegenover ligt toch een ziekenhuis. Daar zouden ze me dan meteen op de spoed kunnen verzorgen, waarna het ziekenhuis de universiteit kon inlichten.'
'Mijn Vespa heb ik in de vernieling gereden, en zelf liep ik ook wel wat schrammen en builen op, maar toch niet genoeg om niet naar Sandro Veronesi te kunnen gaan.' Het publiek barst in een schaterlach uit, zoals dat die avond nog wel vaker zal gebeuren.
Bozar had mij, eveneens maanden vooraf, gevraagd om de avond te modereren. Dat gaf me de kans om eerder die dag uitgebreid met Niccolò Ammaniti (48) en met Paolo Giordano (31) aan tafel te zitten.
Giordano werd in 2008 vanuit het niets naar de top van het literaire firmament gekatapulteerd metDe eenzaamheid van de priemgetallen, een debuut waarmee hij op zijn 25ste prompt de Premio Strega wegkaapte. Een jaar eerder was de belangrijkste literaire onderscheiding in Italië voor Niccolò Ammaniti geweest.
Die laatste is een veelschrijver, na twintig jaar in het vak. De Romein zit boordevol verbeeldingskracht en absurde humor, en laat zijn vaak burleske personages de waanzinnigste situaties meemaken. Verhaallijnen gooit hij gretig door elkaar, om ze, zoals in het veelgeprezenIk haal je op, ik neem je mee toch te laten samenvloeien en ontploffen in een dramatische ontknoping. Soms leunt hij iets meer tegen Giordano aan, en dan schrijft hij een broze novelle.
Ammaniti's werk is in 37 landen verschenen en talrijke malen verfilmd. Herman Koch noemt hem zijn favoriete auteur,The Times omschrijft hem lovend als 'het Italiaanse woord voor talent'. Paolo Giordano heeft net zijn derde roman uit.Het zwart en het zilver ontrafelt een jong en broos huwelijk, dat onder druk komt te staan wanneer de geliefde huishoudhulp - de lijm tussen de jonge partners - aan kanker overlijdt.
Culturele schade
's Avonds, tijdens hun publieke optreden voor die nokvolle zaal, geloof ik soms mijn oren niet. Giordano en Ammaniti gaan minder diep op de vragen in, ze draaien vaker rond de pot. Af en toe lijken ze acteurs, huiverachtig om uit hun publieke rol te stappen.
Met maatschappijkritiek op Italië bijvoorbeeld, springen ze die avond bijzonder spaarzaam om. Toen we nog met zijn drieën waren en niet met vijfhonderd, was dat wel even anders. Toen gingen ze allebei maar wat graag dieper in op de culturele crisis in Italië. Paolo Giordano hekelde daarbij in het bijzonder de zware besparingen in het Italiaanse onderwijs.
Die heeft hij aan den lijve gevoeld, toen hij doctoreerde in natuurkunde. 'Het eerste jaar verdiende ik achthonderd euro per maand. Een jaar later werd dat loon opgetrokken tot duizend euro, maar het bleef natuurlijk zwoegen', zei hij 's middags. 'Terwijl ikDe eenzaamheid van de priemgetallen schreef, was ik ervan overtuigd dat mijn leven er de volgende tien jaar precies zo zou blijven uitzien: als dat van een pas afgestudeerde. Een eigen huis kopen, een gezin stichten? Vergeet het. Tien jaar lang zou mijn leven stilstaan, alsof het werd ingevroren.'
Ook Niccolò Ammaniti is beginnen schrijven tijdens een wetenschappelijke studie: 'Biologie, maar ik heb nooit mijn thesis afgewerkt. De andere thesisstudenten in het labo verklaarden me voor gek toen ik vertelde dat ik aan een roman werkte. Maar ik voelde toen al dat een interessante carrière als bioloog slechts voor vijf procent onder ons was weggelegd. Veel vroegere labocollega's zitten nu zonder baan of werken flink onder hun opleidingsniveau - terwijl de knapste koppen allang naar het buitenland zijn verhuisd. Het wordt steeds zwaarder om een plek te veroveren in de universitaire wereld in Italië. Professoren van zeventig die blijven verder doceren, bij ons is dat normaal. Schop je ze niet buiten, dan stoppen ze nooit.'
Van besparen op onderwijs vloeide het gesprek naadloos over in een discussie over de culturele schade na twintig jaar Berlusconi, en over cultuur in moderne tijden in het algemeen. 'Het lijkt alsof Italië niet meer in zijn eigen meesters gelooft', had Ammaniti opgemerkt. 'Vroeger was het normaal dat je een bepaald cultureel parcours aflegde, bepaalde boeken las, bepaalde regisseurs ontdekte.À la recherche du temps perdu heette een belangrijk boek te zijn, en dus las je dat. Er was een "cultuurpakket", en iedereen wist zo ongeveer wat daarin zat. Je begreep niet altijd alles even goed, maar je probeerde wel. Nu is dat er helemaal niet meer, want vandaag heeft iedereen recht op zijn eigen mening. Ergens is dat natuurlijk mooi, maar het betekent ook dat de nieuwsgierigheid om iets moeilijks te proberen vatten, is weggevallen. Als je vandaag iets niet begrijpt, ach, doe het dan maar af als oninteressant. Klaar.'
Verstoppertje spelen
Ammaniti en Giordano zitten allebei wel degelijk in het 'pakket' van miljoenen lezers. En dat succes doet ertoe, en hoe. Misschien is het zelfs dé voorwaarde om verder te doen. 'Als het na drie boeken nog niet zou zijn gelukt, dan betwijfel ik of ik het doorzettingsvermogen zou hebben gehad om verder te schrijven', zei Giordano. Volgens Ammaniti leidt succes tot een gevoel van financieel en sociaal welzijn, dat je graag wilt vastgrijpen: 'Als succes je die rust brengt, dan is het erg welkom - al is het bijlange niet zeker dat wij altijd succes zullen blijven hebben.'
Breekbaar toonden ze zich. Ver weg waren de grappen van de publieke optredens, geregeld viel een stilte. Bijvoorbeeld toen ik vroeg in welke boeken wij, hun lezers, het meeste van hen, de schrijvers, konden herkennen.
Het eerste wat ik ooit van Ammaniti las, wasIk en jij, een kort verhaal over een veertienjarige jongen die moeilijk aansluiting vindt bij zijn omgeving. Om zijn moeder gerust te stellen liegt hij dat hij met school een week gaat skiën. In werkelijkheid sluit hij zich al die tijd op in de kelder van hun appartementsgebouw, waar zijn drugsverslaafde halfzus zijn eenzame afzondering komt doorbreken.
'Dat jongetje in die kelder, dat ben ik', bekende Ammaniti, plots. 'Als kind stopte ik mij graag weg in de kelder. Ik bracht er vele uren door, ik beschouwde die kelder als mijn huis.'
Giordano noemde zijn jongste roman inhoudelijk het meest autobiografisch van aard - hij schreefHet zwart en het zilver twee jaar nadat zijn eigen huishoudhulp aan kanker overleed - maar vermoedde dat hij zich misschien net daarom in dat verhaal het meeste had verstopt. Zijn tweede roman,Het menselijk lichaam, is representatiever voor de fase die hij toen doorworstelde. 'Tweemaal ben ik naar de Italiaanse troepen in Afghanistan getrokken, maar je mag het echt niet zien als een studie van de Italiaanse soldaten in een oorlogscontext. Dat conflict is slechts het omhulsel van een heel metaforische oorlog. In dat boek reken ik af met alle mannelijke stereotypen. Meer dan wat ook heb ik in dat verhaal een innerlijk conflict uitgevochten.'
'Want ik heb me tussen mijn eerste en mijn tweede boek lange tijd bijzonder onzeker gevoeld', zei Giordano. 'Al wat ik wist was dat ik één keer iets succesvols had geschreven. En daarna? Er was geen enkele garantie. Die angst proef je in elke regel vanHet menselijk lichaam. Het eerste deel gaat vrijwel uitsluitend over de latente angst van een bataljon Italiaanse soldaten op hun hermetisch afgesloten basis. Elke dag lijkt precies hetzelfde, maar dan is er plots die actie, en de soldaten moeten uit hun cocon. Sommigen zullen sterven, en wie overleeft, zal nooit meer dezelfde zijn.'
'Met mezelf is het precies zo gelopen. Ik schreef voor de tweede keer een roman, maar ik moest doorheen datzelfde proces, terwijl het voelde alsof ik dat voor het eerst deed. Twee, drie jaar ben ik heel angstig geweest.'
'In die periode zijn we naar elkaar toegegroeid', vulde Ammaniti aan. 'Omdat ik zag wat Paolo meemaakte, en dat zo sterk bij mezelf herkende. Ik voel dat namelijk altijd. Ik ben niet echt gelukkig, ik lijd voortdurend. Met mij samenleven is niet makkelijk, meestal voel ik me vrij slecht. Ik ben ook fundamenteel lui.'
Op dat punt onderbrak Giordano hem: 'Onzin, Nic, je werkt als een paard. Omdat er geen andere manier is om deze job te doen.'
'En toch is het niet gelogen. Soms voel ik me zo down dat ik een hele dag geen bal kan uitrichten. Maar aan zo'n dag beleef ik dan geen enkel plezier. Het gevoel dat je gewoon in bed wilt blijven liggen - een sofa is ook al goed - bepaalt tachtig procent van mijn schrijfproces. Telkens weer moet ik erdoorheen. Me weer afvragen of ik het nog kan, op die fiets kruipen en beginnen trappen zonder eens écht keihard op mijn bek te gaan. Die angst is het ergste.'
Giordano, ongerust: 'Het houdt dus werkelijk nooit op?'
'Nee, want als het zou ophouden, dan hielden wij ook op met schrijven. Ons werk wordt door dat gevoel gevoed. De schaarse keren dat ik mezelf tijdens het schrijven níet door dat proces heb gesleurd, was ik achteraf ontevreden over het resultaat.'
Giordano, met een knipoog naar de interviewer: 'Vraag jij hem nou niet over welk gepubliceerd boek hij het heeft, want dat vertelt hij je toch niet.'
PAOLO GIORDANO
Het zwart en het zilver.
Vertaald door Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd, De Bezige Bij, 160 blz., 16,90 ? (e-boek 13 ?).
¨¨¨èè
Ine Roox ■
Drs. Cees van der Pluijm
De Italiaanse auteur (1982) verwierf wereldfaam met en tal van prijzen voor de roman 'De eenzaamheid van de priemgetallen'*. In deze korte roman vertelt hij het verhaal van de ziekte en de dood van de huishoudster/kinderjuf A. en de effecten daarvan op de relatie van een jong echtpaar met één kind. Het wegvallen van een bindende factor leidt tot een verschuiving in de relatie, een wezenlijke eenzaamheid en een diepgaande bezinning. De auteur verstaat de kunst op schijnbaar eenvoudige wijze een complexe wereld op te roepen in een altijd heldere taal. Zijn tekening van karakters en situaties is scherp, analytisch en menselijk. De harde waarheid wordt met liefde geschetst. Hoe beknopt deze roman ook is, hij laat een diepe indruk achter. Normale druk; ruime marges.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.