Hamlet
William Shakespeare
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 11529 |
Ludovic Bekaert
ru/eb/11 f
Het gebeurt maar zelden dat je wanneer je een boek uit hebt opnieuw wilt beginnen. Dat had ik bij Caravantis van Frank Albers. Je maakt kennis met Jakob Jarvik, een Amerikaanse journalist uit de Midwest die een reportage moet maken over de denkbeeldige republiek 'Caravantis', een soort paradijselijke staat in Noordwest-Europa. Al snel blijkt dat die staat niet is wat ze lijkt, en dat meer verborgen is dan openbaar.
Suzanne, de vrouw van 'de gewoonste man van het land', gidst Jarvik door Caravantis en ontdekt op die manier wat de keerzijde van het 'paradijs' is.
Frank Albers heeft een bijzonder ambitieuze en interessante roman geschreven, waarbij je als lezer voortdurend geprikkeld wordt om verder te lezen.
Maria Vlaar
ob/kt/24 o
De hoogtijdagen van de geëngageerde toekomstroman waarin de ideale maatschappij werd geschetst, leken al decennia gepasseerd. Schrijvers die aan de lezers vertelden hoe de wereld eruit diende te zien waren niet hip. Dat tij lijkt nu gekeerd. InCaravantis schetst Frank Albers opnieuw een fictief land, maar dit keer hebben niet de linkse hemelbestormers, maar de rechts-nationalistische krachten het voor het zeggen. Vlaanderen - want dat is duidelijk te herkennen in het landje Caravantis - is in handen van de populisten gevallen bij de 'Schildpadrevolutie', een oproer waarbij kunstvandalen Jan FabresSearching for Utopia op het strand van Nieuwpoort hebben vernield. Jozef Davids, een voormalig journalist die als geen ander het volk kan bespelen, staat als dictator aan het roer. Vluchtelingen en andere 'ongewensten' zijn uitgezet of opgesloten in een niemandsland, waar ze gedwongen worden tot sterilisatie. Het land is omgeven door een strook woeste leegte, die doet denken aan de nederzettingen tussen Israël en Gazastrook, of aan Kroatië na de Balkanoorlog.
Het parlement is ontbonden, religie overbodig verklaard, aan de universiteit viert journalistiek hoogtij, alle musea en theaterzalen zijn gesloten. 'Kunst is voor ongelukkige mensen. Wij hebben geen kunst nodig', zegt een taxichauffeur het onomwonden. Ieder verlangen is afgeschaft, zelfs seks is ontdaan van elke zweem van verbeelding, en de liefde ligt letterlijk op het kerkhof. Daar zitten we dan, in de utopie van het hyperrealisme zoals we dat kennen van realityshows op de commerciële omroep.
Intriest
Alle mogelijke ellende barst los in het kersverse landje. De vrouw van een rechter wordt ontvoerd door een bende die seksslavinnen in paardenstallen houdt, gedekt door de overheid. Zelfs het paradepaard van de populist, voetbalclub FC Caravantis, gaat ten onder aan corruptie. Euthanasie wordt van hogerhand opgelegd, en terroristisch geweld is legitiem als het om de verdediging van de 'vrijheid' gaat.
Waar het aan schort in deze utopie is ethiek, en dat zal het land zonder twijfel ten gronde richten. Het spookbeeld dat Albers schetst als de populisten het voor het zeggen krijgen is intriest. Niet alleen gebeurt alles waar wij, die vervloekte intellectuelen, bang voor zijn; de 'gewone' mensen met hun dagelijkse zorgen en zorgjes zijn net zo goed vogelvrij.
Waarnemer van dit inktzwarte sprookje is Jakob Jarvik, een Amerikaan die als journalist voor deWyoming Times werkt en die wordt uitgenodigd om de zegeningen van de populistische utopie naar buiten te brengen. Hij lijkt een sympathieke vent, zeker als hij iets krijgt met de aardige Suzanne die aan de universiteit werkt en een naargeestig huwelijk heeft met de oersaaie Cyrille Claes (kan een naam Vlaamser?). Maar Jarvik blijkt een onbetrouwbare observator die voortdurend andere versies vertelt van zijn eigen verleden. Wie is hij eigenlijk? Hij blijkt een Elckerlyk, een 'nieuwe mens' zonder verleden, zonder toekomst.
Dan is er nóg een Amerikaans personage: het wonderkind Hi Baby, ofwel Ariël, ofwel Benjamin Faust. Hij heeft Linguanol uitgevonden, een medicijn waardoor iedereen Engels spreekt. Alle vertalers zijn in een klap werkloos; het einde van de literatuur is ingeluid. Benjamin is de cynische arrogantie zelve. Hij pleit ervoor dat een paar überkapitalisten de wereld overnemen, en kijkt neer op de mens, 'een barok uitgevallen fruitvliegje' die overal op dezelfde Ikeastoel zit en zich nog voortplant ook. Als zelfs de wetenschap zich tegen ons keert, is de beschaving niet meer te redden, lijkt Albers' bewering.
Groots
Albers kan goed schrijven, hij reikt ver en wil veel met zijn tweede roman. Te veel soms, hoe knap en geraffineerd van perspectief en structuur zijn roman ook is. Seks, politiek, cultuurverval, aanslagen, ja zelfs een zondvloed: Albers denkt groots en gaat voor niet minder dan Alles. Zijn stijl is schatplichtig aan Ivo Michiels. 'Scherven' heet een van de delen, vrij naar Michiels. Het deel 'Het raadsel van de reus' over Jantje Seels, een jonge inwoner van Caravantis die doorgroeit tot boven de wolken, lijkt een knipoog naar Jacq Vogelaar die het experimenteleRaadsels van het rund schreef. En zo kolkt onder het plaveisel van Albers' zwartgallige toekomstvisie de intertekstualiteit.
De caleidoscoop van zijn vertellingen maakt soms horendol en ontbeert dan de dwingende samenhang waardoor deze rijke en meerstemmige roman je echt ademloos zou achterlaten. Misschien is het wel te veel gevraagd dat de personages, die meer vehikel van de talloze uitwassen in Caravantis dan mens zijn, een onuitwisbare indruk zouden maken. Is Albers' impliciete boodschap niet dat we de wereld moeten behoeden zodat er échte mensen kunnen wonen, al lijkt hij daar zelf niet meer in te geloven? Maar na de utopie van Caravantis komt alleen het grote Niets. Misschien heeft die te vroege dood van de menselijke beschaving ook de angel uit de roman gehaald.
FRANK ALBERS
Caravantis.
De Bezige Bij, 398 blz., 19,90 ?
(e-boek 14,99 ?).
¨¨¨èè
De auteur: is filosoof en literatuurwetenschapper, gepromoveerd aan Harvard, vertaler en schrijver. Van 2001 tot 2005 was hij chef van de Standaard der Letteren.
Het boek: het engagement is terug! Nu nog de vraag of dat een geslaagde roman oplevert.
ONS OORDEEL: Albers wil veel, soms te veel, waardoor de dwingende samenhang ontbreekt.
¨¨¨èè
Maria Vlaar ■
G. Boomsma
Tweede roman van de Vlaamse schrijver (1960). Elke utopie loopt uit op een Titanic-ramp. In deze vertelling over het Europese zeestaatje Caravantis - dat geen kunst, theater of bioscoop heeft - heerst een verborgen terreur, die vooral vrouwen treft. Maar voordat die onderdrukking aan het licht komt, is dit schijnparadijs van verschillende kanten belicht. De Amerikaanse journalist Jarvik (die eigenlijk Karl Rossmann heet, naar Kafka's roman) schrijft reportages over wonderbaarlijke zaken in Caravantis. In dit overvolle verhaal - een grabbelton vol literaire citaten - komt weinig samen: voetbal, verloren paradijzen, sterven op een vastgesteld tijdstip en vrouwenonderdrukking, maar nergens wordt de verhaallijn dwingend. Alles blijft een literair rollenspel, dat eindigt met oudjaar. Pretentieuze roman vanuit wisselende personages die nauwelijks een kern krijgen. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.