Oorlog en terpentijn : roman
Stefan Hertmans
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2014 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : HERT |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2014 |
VOLWASSENEN : ROMANS : HERT |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, 1995 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : HERT |
Dirk Leyman
i /ul/23 j
Het heeft te lang geduurd voor de intensiteit en de kwaliteit van Stefaan Hertmans' proza wijd en zijd werden opgemerkt. Maar met Oorlog en terpentijn drukte ook het brede publiek hem aan de borst. Meer zelfs, Hertmans maakt het op zijn 62ste mee dat hij een soeverein bestsellerauteur is. In leesclubs wordt hij op handen gedragen en aan zijn volle lezingenagenda kan pakweg een Nobelprijswinnaar Literatuur een puntje zuigen.
Hertmans heeft zich als auteur altijd gevoed met literatuur, klassieke mythologie, beeldende kunst, film, dans en muziek, en schreef daar telkens zinnige en pregnant geformuleerde dingen over. Zijn vaak als intellectualistisch bestempelde werk behoudt een grote toegankelijkheid. Dat bewijst ook de spitsvondige roman in fragmenten Naar Merelbeke (1994), die nu door uitgever De Bezige Bij weer uit de coulissen is gehaald. "Soms besef je niet eens welke sociale werkelijkheid er in je teksten meetrilt. Met Naar Merelbeke wilde ik een parodie schrijven op het rootsdenken dat in de Vlaamse literatuur zo welig tierde halfweg de jaren negentig. Tegelijkertijd ben ik zelf door die nostalgie getekend", zo situeerde hij het boek in een interview.
Respect en weerstand
Naar Merelbeke is Hertmans' eigen zoektocht naar de verloren tijd, zijn knipogende proustiaanse expeditie. Zij het dat de ik-verteller een 'komediant' en een 'aanstellerke' is, zoals zijn moeder hem na de ontknoping betitelt. "Wel petaater, zei ze, wat staat ge daar zo te kijken?" Het overgevoelige, opmerkzame jongetje balanceert op de rand van de puberteit en volwassenheid en beschikt over behendige mechanismen om die uit te stellen. Zijn relaties tot de meestal Franssprekende nonkel Doresta, diens vrouw en dochters en zijn ouders zijn gekleurd door zowel respect als weerstand. Toch worden vooral zijn vader, grootvader en de aparte oom Doresta erg gloedvol geportretteerd. Die dualiteit schuilt in tal van motieven uit de roman. Er is zijn ontluikende seksualiteit. En het mythische Merelbeke uit de titel stelt de fantasierijke jongen zich voor als "een paradijs op aarde". In werkelijkheid blijkt het een nietszeggend, saai dorp met rangeerterreinen voor het spoor.
De soms raadselachtige atmosfeer die Hertmans oproept, lijkt sterk gekleurd door Maurice Gilliams en diens roman Elias of het gevecht met de nachtegalen, maar is tegelijkertijd ook een afscheid ervan. Uiteindelijk is het erg sierlijk geschreven Naar Merelbeke een triomf van de verbeelding boven de autobiografie, waarin aan het eind niettemin de geheimen worden opgelost. "Wie zijn verhaal bij elkaar liegt, vertelt wellicht meer waarheid omtrent zichzelf", zo stelde Hertmans over Naar Merelbeke in een interview. Naar Merelbeke kreeg nominaties voor de Librisprijs en voor de Schrijvers-van-Nu-prijs van ECI en verscheen ook in een Duitse vertaling, maar bleef toch altijd wat in de schaduw. "Het boek is essayistisch, vertellend en poëtisch tegelijkertijd", vond schrijfster Doeschka Meijsing destijds. Een vlag die nog steeds de lading dekt.
Stefan Hertmans, Naar Merelbeke, De Bezige Bij, 1994, heruitgave 2014, 189 p., 18,90 euro.
DIRK LEYMAN ■
Redactie
Autobiografische roman van Hertmans (1951, ook bekend als dichter) met een aangrijpend en heel geestig beeld van een jeugd in Vlaanderen, gepresenteerd als een zoektocht naar de verloren tijd. Het perspectief van het kind is consequent aangehouden. Daardoor ontbreekt een verstandelijke scheiding tussen hoofd- en bijzaak en waar en onwaar, en zijn het typisch kinderlijke obsessies en fantasieën die de stemming bepalen. Ze zijn persoonlijk maar herkenbaar. Hoezeer de fantasie van de overgevoelige ik-persoon de werkelijkheid doet vervagen, blijkt ook uit de vernuftige plot. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.