ABBA : het officiële fotoboek

De bijna zeshonderd foto’s in ABBA: het officiële fotoboek tonen de opgang, de succesjaren en in iets mindere mate de ondergang van de Zweedse popgroep. Het boek bevat foto's van concerten, tv-opnames, ABBA in de studio, platenhoezen, maar ook backstagefoto's en vooral veel privéfoto's — zeker uit het eerste deel van hun carrière, toen popsterren nog heel benaderbaar waren. Fotografen, maar ook fans raakten zonder probleem het privéleven van hun idolen binnen. Het leven van de bandleden lijkt een open boek, maar dan wel een zorgvuldig geschreven boek.
Toch snap je als lezer ook waarom ABBA de jaren zeventig niet heeft overleefd en ze in 1982 de groep voor onbepaalde tijd op non-actief zetten — een winterslaap die tot op heden voortduurt. Meer nog dan The Beatles in de jaren zestig leefden de vier bandleden zo'n tien jaar op elkaars lip. Het is dan ook perfect te verklaren dat de band uit elkaar viel toen de relaties uit elkaar spatten. De verregaande ‘intimiteit’ tussen bandleden onderling en met de pers en publiek legde net door het gebrek aan echte intimiteit een tijdbom onder het voortbestaan van de band.
Het is dan ook jammer dat je in de foto's nauwelijks iets ziet van de tristesse die zeker in hun latere werk zo opvallend de songs insloop. De vliegangst van Agnetha, die minstens bijdroeg tot het einde van de band, wordt slechts terloops vermeld en nergens lezen we hoe ze geleidelijk aan in de war raakt. De intriges en manipulaties van manager Stig Anderson blijven ook zorgvuldig buiten beeld. De beknopte tekst die de foto's vergezelt levert wel af en toe een leuk weetje op, zo blijkt dat de kosten voor de kostuums in Zweden fiscaal aftrekbaar waren, zolang ze die kledij maar niet droegen in het dagelijkse leven.
Wat echter opvalt, is dat de vier bandleden er los van hun glitterkostuums eigenlijk heel alledaags uitzagen. En nog belangrijker: ABBA zou nooit zo groot geworden zijn door die outfits alleen. Vooral de kracht van de songs doet de groep overleven. En die kracht zit hem ook in het feit dat ze erin slaagden complexe muziek zo eenvoudig en catchy te laten klinken. Ze vermeden de bombast en schreven lichtvoetige songs, die gaandeweg steeds melancholischer werden. Toegegeven, ze sloegen de bal ook geregeld mis. De ambitie om musicalmuziek te schrijven — wat na het uiteenvallen van ABBA gestalte kreeg in het vreselijke, maar tegelijkertijd erg succesvolle Chess — leverde soms onverteerbare schmaltz op. Anderzijds vind je geen mens in de westerse wereld die niet minstens vijf ABBA-hits kan meebrullen. The winner takes it all, SOS, Dancing queen, Gimme! Gimme! Gimme! of het quasi-perfecte The day before you came: die songs hadden we toch allemaal zelf geschreven willen hebben?
[Wouter Bulckaert]