De geesten van Hill House
Shirley Jackson
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Atlas Contact, 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 9448 |
31/10/2013
Reverse engineering is een term die een van de personages in Bertram Koelemans roman langs zijn neus weg laat vallen. Zou het ook succesvol toepasbaar zijn op romans? Wie De huisvriend zuiver analytisch bekijkt, zou geloven van wel. Wat er ook van zij, aan de basis van het boek lijkt in elk geval een succesvol recept voor een literaire bestseller te liggen. De mysterieuze sfeer, de zonderlinge personages, de setting, de plotwendingen en verteltechnieken in Koelemans debuutroman herinneren aan de negentiende-eeuwse populaire literatuur en in het bijzonder aan het genre van de gothic novel. Een traditionele negentiende-eeuwse roman waarbij op het einde alle puzzelstukjes in elkaar vallen, is De huisvriend echter niet. Met de genoemde ingrediënten bouwde Koeleman zijn eigen originele verhaal, dat de lezer onderweg en aan het einde opzadelt met heel wat vragen, maar dat je juist daarom ook vasthoudt en intrigeert.
In een negentiende-eeuws Engels landhuis op het afgelegen landgoed Storm Lake wonen Benjamin Krendler, een veertigjarige mensenschuwe man die de meeste tijd al lezend in zijn bibliotheek doorbrengt, en zijn ‘butler’ Jonas Balsam. Benjamin wenst geen enkel contact met de buitenwereld en Balsam stelt alles in het werk om de man verborgen te houden en van de buitenwereld af te schermen. Hun gezamenlijke leven op Storm Lake is — vanuit het perspectief van verteller Jonas Balsam — een zelf gecreëerde fictie. Balsams leven bestaat uit het spelen van een rol, die hij zo goed vertolkt dat het echt lijkt. ‘Dit was mijn rol. Jonas Balsam, heer van Storm Lake […]. Hoewel “rol” na verloop van jaren niet meer de juiste term was. In het dagelijks leven kwamen nauwelijks meer situaties voor die mij het gevoel gaven te moeten acteren. Ik was veranderd in de persoon die ik speelde.’ Benjamins enige contact met de buitenwereld bestond uit een wekelijks onderhoud met ‘de huisvriend’, een emeritus hoogleraar die hem in de vorm van ‘colleges aan huis’ de nodige geestelijke verdieping moest bieden. Gedurende 18 jaar verloopt alles zoals gepland, maar wanneer op een onweerachtige dag de laatste huisvriend, Robert Fineman, zijn entree maakt op Storm Lake, worden de orde en regelmaat in hun kunstmatige leven fel verstoord en ontspint er zich een inventieve en verrassende plot die ervoor zorgt dat je het boek maar moeilijk kunt wegleggen.
Maar niet alleen de plot intrigeert. De huisvriend is op het eerste gezicht een zeer vreemd verhaal over een ietwat absurde situatie. Opvallend is dat zowel Benjamin als Balsam vrijwillig gekozen hebben om het leven te leiden dat ze leiden: Benjamin koos voor zijn geïsoleerd bestaan in volledige anonimiteit, Balsam besliste om zijn leven volkomen in dienst te stellen van Benjamin. De cruciale vraag die de lezer bezighoudt en de laatste huisvriend ook hardop stelt, is uiteraard: waarom? Een duidelijk antwoord krijgen we in de roman niet. Integendeel, het boek roept bij de lezer alleen maar vragen op: Waarom gebeuren de dingen die gebeuren? Hoe komt Balsam tot zijn (betwijfelbare) conclusies over Benjamin en Fineman? Wat is de drijfveer van de verschillende personages? Dit alles blijft een mysterie dat om opheldering vraagt. Het zoeken en vinden (of beter: construeren) van logische verklaringen houdt de lezer dan ook evenzeer in de ban als de plot.
In de menselijke aantrekkingskracht tot het mysterie en het verlangen om het te ontraadselen, ligt misschien ook wel een deel van het antwoord op de vraag welke Balsams beweegredenen zijn. Zo zegt hij op een bepaald moment: ‘Het kwam er uiteindelijk op neer dat ik Benjamin beschouwde als een prettige puzzel. Een code die erom vroeg gekraakt te worden.’ En misschien is ook het gedrag van de wereldvreemde Benjamin de lezer niet zo vreemd. Welke lezer herkent niet het verlangen zich volledig af te sluiten van de buitenwereld, om vervolgens binnen te stappen in een interne fictionele wereld die bevolkt is door personages die hun rol zo goed spelen dat het echt lijkt? Hoe curieus en wereldvreemd de personages ook zijn, ze roepen toch een zekere herkenning op en lijken de lezer en de schrijver een spiegel voor te houden. Misschien ook niet; het is een van mijn interpretatieve constructies. Morgen kom ik allicht weer met een andere, want een sluitende interpretatie lijkt onmogelijk en dat is net het boeiende en vermakelijke in dit debuut. [Mieke Opstaele]
L.W. Zandberg
Dit verhaal speelt zich af in Maine, Verenigde Staten. De sociaal onhandige Jonas Balsam lijkt in zijn eentje te wonen op het enorme, afgelegen landgoed Storm Lake. In werkelijkheid is hij niet de eigenaar, maar de verzorger van de daadwerkelijke bewoner, een mensenschuwe kluizenaar die bijna elk contact met de buitenwereld mijdt. De eenzaamheid wordt af en toe onderbroken door lessen van een hoogleraar die geregeld colleges aan huis geeft. Als deze huisvriend zich te veel met de gang van zaken op Storm Lake bemoeit, zorgt dit voor problemen en ruimt Jonas hem uit de weg. In dit debuut weet de Nederlandse boekhandelmedewerker (1979) een zeer geheimzinnige sfeer te creëren, want de lezer vraagt zich continu af wat er toch aan de hand is met de bewoners van Storm Lake. De personages zijn op een geloofwaardige manier uitgewerkt met veel gevoel voor menselijke tekortkomingen. Dankzij de uitstekende spanningsopbouw is dit psychologisch sterke verhaal, bovendien spannender dan de meeste thrillers. Een voortreffelijk debuut. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.