Spektakeldemocratie
Thomas Decreus
Thomas Decreus (Auteur), Paul Goossens (Inleider)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
EPO, 2013 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 331.12 DECR |
31/10/2013
‘Markt en democratie moeten opnieuw als onverzoenlijke tegenstellingen tegenover elkaar worden geplaatst,’ schrijft Thomas Decreus. Van bij het begin laat Decreus weinig ruimte voor twijfel, voortschrijdend inzicht en consensus: de uitwassen van het kapitalisme zijn zonder enige uitzondering kwaadaardig.
Begrotingsnormen zijn politieke afspraken, gebaseerd op feiten, maar bepaald door machtsverhoudingen. Die regentencultuur verziekt de democratie. Hoewel Decreus zich indekt tegen veralgemeningen en naïeve oplossingen, vergaloppeert hij zich meermaals — maar niet zonder genoegen.
Decreus stelt voor ‘het democratische ideaal van machtsgelijkheid’ door te trekken naar de economie. Tegenover de markt plaatst hij ‘een fundamentele vorm van machtsgelijkheid tussen alle leden van de politieke gemeenschap, maar ook de mogelijkheid dat een politieke gemeenschap zich voortdurend autonoom kan vormgeven’. Het is een van de vele paradoxen in het boek.
Decreus maakt onvoldoende duidelijk waarom volgens hem het huwelijk tussen de vrije markt en de liberale democratie niet werkt. Terwijl Decreus bij de democratie vooral haar permanente kans om te veranderen bewierookt, ontkent hij dat eenzelfde energie de economie aandrijft. Het bezweren van de excessen in het bedrijfsleven wekt op een bizarre manier de indruk dat we immuun kunnen blijven voor de eeuwigdurende geopolitieke strijd om macht en invloed. En dit is dan weer koren op de molen van al wie het status-quo verkiest om zijn belangen veilig te stellen. Decreus wil net het tegenovergestelde.
Door middel van verzet wil Decreus de mensen bevrijden van de omstandigheden waarvan ze slaaf zijn. Daarvoor is niet alleen inzet, goede wil en vernuft nodig, maar ook geld. Bij gebrek aan reëel alternatief zullen we ons moeten richten tot de vrije markt, wat onze samenleving massaal doet. Vandaar de begrotingstekorten: welvaartsopbouw en sociale politiek zijn gefinancierd met democratisch gelegitimeerde schulden. We moeten onder het juk van die schulden vandaan zien te komen.
De geschiedenis lijkt in onze tijd in een stroomversnelling terecht te komen, waarbij het verleden ten enenmale moet worden afgezworen. De welvaartsstaat krijgt de ene dreun na de andere. Thomas Decreus gebruikt het heersende gevoel van opstandigheid om aan te tonen dat democratie en kapitalisme onverenigbaar zijn. Het lijkt een goed verhaal, maar het is een verhaal.
Al zolang de mens handel drijft, zijn er cycli van boom en bust geweest. Een verkeerd geloof in vooruitgang heeft ervoor gezorgd dat onze samenleving immuun dacht te zijn voor tegenspoed, risico en achteruitgang. De vooruitgang heeft daarentegen een fenomenale welvaartstoename tot stand gebracht in voormalige derdewereldlanden. Misschien kunnen we ons afvragen waarom we het recht zouden hebben om te klagen — tenzij we moeilijk kunnen aanvaarden dat de wereld niet meer rond onze navel draait.
Politiek en economie vallen volgens Decreus haast probleemloos samen, zodat de democratische keuze uitgeschakeld wordt. Hij klaagt dit met recht en reden aan en roept op tot politieke actie. Op dit punt is de schriftuur van de tekst te weinig concreet.
Decreus heeft de huidige maatschappelijke aardverschuiving goed door. Maar de vrij deterministische manier waarop hij verzet in stelling brengt om alles aan te pakken heeft beperkingen. Al was het maar omdat de wereld niet altijd even eenvoudig kan worden verdeeld in beulen en slachtoffers.
(Dit is een abstract van een artikel van Harold Polis. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 3, 2013.)
[Harold Polis]
G. Kruis
Dit boek biedt een indringende analyse van de verhouding tussen de vrije markt en de democratie, c.q. de democratische idealen. Het relativeert de verdiensten van het vrije ondernemerschap en van de privatisering, vermarkting, van collectieve diensten. De 'vrije markt' produceert een mensbeeld dat het egoïsme van de mens niet ziet als een te begeteugelen aandrift, doch als een positief gegeven. De schrijver wijst op de grote gevaren van deze ideologie. Verder betoogt hij dat het primaat van de markt de democratie bedreigt en dat het de materiële en maatschappelijke ongelijkheid tussen mensen bevordert. Veel aandacht gaat uit naar de manieren waarop in de Griekse oudheid met volharding werd gestreefd naar gelijkheid, gelijkwaardigheid tussen mensen. Het boek wil een bijdrage zijn tot het doordenken van de stand en gang van zaken in ons maatschappelijk bestel. Het verwijst naar relevante literatuur uit vroegere en actuele tijden. Het is prikkelend geschreven en goede literatuur voor een ieder die wil (mee)denken over onze politieke en sociaal-economische toekomst.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.