En steeds is alles er : over missen en herinneringen
Marjoleine De Vos
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Van Oorschot, 2013 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : POEZIE : DEVO |
15/07/2013
Marjoleine de Vos publiceerde eerder de goed onthaalde dichtbundels Zeehond graag (2000), Kat van sneeuw (2003) en Het waait (2008). De Vos is ook bekend als columniste van het NRC Handelsblad, waarin ze onder meer een tweewekelijkse bijdrage levert over actuele thema’s die ze door een literair-levensbeschouwelijke bril bekijkt. Voorts schrijft ze over eten, koken en smaak. Een levenskunstenares dus.
Marjoleine de Vos koppelt in haar gedichten persoonlijke motieven aan oude verhalen en namen, aan overgeleverde beelden en patronen. Het hier en nu vormt haar uitgangspunt, en als dat al te flets zou zijn, kruidt ze die bij met peper en zout en vooral: met een zuurstofrijk coloriet. Daarbij laat ze de elementen volop resoneren. De resonantieruimte die ontstaat, is sterk beademd, lichtrijk en luchtig, vol natuurlijke componenten die de dichteres uit het landschap heeft geplukt of opgeraapt.
In haar gedichten exploreert De Vos de werkelijkheid door middel van naakte, zuivere beelden die een grote natuurlijke eenvoud meedragen. Die werkelijkheid balanceert voor haar op de as van leegte en ruimte, met daartussenin een zo helder en transparant mogelijk decor van ijs, water of bloemen. In het gedicht ‘Is dit het?’ tast de dichteres het einde en het begin af, herkent hun gestalten en probeert die verbaal vast te leggen met daarin de nodige ademruimte: ‘Hoe het einde komt zal je niet weten / maar als het er is, wild schreeuwend - // Je leest dat weggaan een vorm is / van blijven, want niemand wacht. // Je zult niet wachten meer, waden / zul je door de stilte, over dun ijs / adembenemend helder is het heden. // "Leegte is een woord" zegt iemand. / "Zeg ruimte." Zo kun je het zien. // Iemand zegt "woestijn". Die onverhoopt / zich tooien zal met rozen, die bloeien zal.’ In dit en andere gedichten wil de dichteres duidelijk maken hoe de draag- en spankracht van woorden in een gedicht én in een bepaalde fysieke en poëtische ruimte functioneren. In de al even geslaagde zesdelige reeks ‘Heimwee naar de toekomst’ valt het vierde gedicht op: ‘Zoals een wandeling geen doel heeft / maar wel richting kiest. Zoals je duikt / het water in, niet om de schat die in een wrak / verborgen ligt, maar om de koelte en de bruis, / om lachend van plezier je thuis te voelen / waar je dat niet bent, om drijven en om zon. Dat hier-zijn is om niet, je ging nooit / ergens heen op reis. Je hoeft niet meer / naar Ithaka, dat armelijke paradijs’. De dichteres is een reiziger en altijd onderweg, zoveel is duidelijk. Maar haar bestemming laat ze in het midden, en die is zelfs onnodig, want het zou de spanningsboog van deze gedichten niet ten goede komen. Nu balanceert de Vos op de grens tussen het kennen en niet kennen van haar bestemming, tussen weten en niet weten, op de lijn van thuis naar onderweg. Ze doet dat met veel metier en souplesse, met heerlijke gedichten als resultaat.
[Stefan Van den Bossche]
Els van Geene
Het simpele geluk, het 'hier-zijn om niet' als ideaal is karakteristiek voor de poëzie van Marjoleine de Vos (1957). De natuur -en daarin vooral de vogels, die zich onbekommerd 'behoed' weten- is hierbij een onuitputtelijke bron van inspiratie en observatie. Maar meer dan in haar vorige bundels beseft ze met enige bitterheid dat zijzelf moet terugkeren op haar schreden. Ze probeert nog wel het 'Eeuwige' te vangen met bijbelse en klassieke reminiscenties, maar moet ook dit loslaten: 'er is geen weg naar ergens heen'. Het 'failliet' van haar 'overspannen' verwachtingen wordt mooi verbeeld in de geliefden Dido + Aeneas en Odysseus + Penelope: indirecte lyriek op haar best! Van haar alter ego in eerdere bundels, mevrouw Despina, die kordaat op allerlei doelen afstapt, kun je dat niet zo zeggen. Genieten van het nu, want 'je hoeft niet meer naar Ithaca', dat is 'Uitzicht genoeg'. De elliptische zinnetjes van de dichteres vragen wel om herlezen.
Janita Monna
i /ul/28 j
De kapster zou naar Griekenland op vakantie gaan, zo vertelde ze. Naar Kos, of was het Kreta? Het geluid van de blazende föhn overstemde haar woorden. Ik soesde zelfs een beetje weg door de warme föhnwind. Even was het of ik zelf in Athene wandelde of pootje baadde in de Egeïsche zee. Ik kreeg in ieder geval allerlei levendige beelden van witte huisjes met kozijnen zo blauw als de zee eromheen. Vreemd, vond ik wel, want ik ben van mijn leven nog nooit in Griekenland geweest.
Of werden de verhalen van de kapster ingekleurd door wat ik eerder las? Ik moest denken aan de reeks 'Helleens voor beginners' van Anneke Brassinga, waarin je het ruisen van de zee kunt horen, en de speling van het licht op het water kunt zien: 'niets oceanischer zoals zij breekt/ haar licht als brood, in alle kleuren,/ mild en steeds een schitterend droog water.'
De Akropolis bezocht ik eens in het kielzog van Hester Knibbe, een hond als gids: 'De schutkleur heeft hij van het oude/ van marmer zoals hij zich voegt/ naar het marmer.'
En er was die kaart die Rutger Kopland ooit stuurde, 'Happy days in Greece', met 'zo'n veel te blauwe zee,/ zo'n veel te blauwe hemel', maar dat was niet zomaar een ansicht. Kopland schreef zijn 'Kaart van een Grieks eiland' aan Herman de Coninck, kort na diens overlijden, als poging het gesprek over dichten voort te zetten: 'poëzie was geluk, het geluk om een paar woorden/ te vinden die even bij elkaar wilden horen/ voor de dood ons kwam halen'.
Onnodig te zeggen bijna, dat behalve het land, ook de Griekse poëzie - de klassieken, Sappho, Kavafis - fikse sporen naliet in de Nederlandse dichtkunst. En toch. Bladerend in een bundel van Marjoleine de Vos stuitte ik op dit gedicht, van de Griek Jannis Yfantis (1949). Ik kende hem niet, maar De Vos schrijft dat hij 'een stuk of twaalf dichtbundels publiceerde'.
Naar dit eenzame hutje, verlaten zelfs door 'de kleinzoon van de zon', kan ik eindeloos kijken. En die rozen op dat trapje zijn zo mooi.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.