Het wezen van de filosofische kritiek
Georg W.F. Hegel
Georg W.F. Hegel (Auteur), Willem Visser (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Boom, 2013 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 156.2 HEGE XXL |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Boom, cop. 2003 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 156.2 HEGE |
31/10/2013
Wat maakt Hegels Fenomenologie van de geest (1807) zo uitdagend? Die ene stelling die het boek in al zijn consequenties wil doordenken: wat gebeurt er als je nadenkt?
Natuurlijk is er altijd een Ik dat zich stelt in wat het denkt en dus alles naar zijn hand zet. Maar voor Hegel verdonkeremaant dat Ik ook de kloof tussen denker en gedachte. Zodra je nadenkt, heb je die kloof overbrugd — en dus genegeerd. Hegel licht deze theorie toe aan de hand van een voorbeeld, de ‘dialectiek van meester en knecht’, dat duidelijk maakt dat wat in het denken gebeurt, in laatste instantie niet bij de denker of het Ik ligt, noch bij wat hij denkt, maar in de differentie tussen beiden, een differentie die juist door het denken steevast wordt genegeerd, en alleen in de ‘ontkenning van die ontkenning’ wordt teruggewonnen.
Fenomenologie van de geest is het relaas van de geschiedenis van de mens, een geschiedenis geleid door het bewustzijn. Dat bewustzijn moet zich voortdurend in het andere dan zichzelf verliezen om precies daarin zichzelf te ontdekken. En dit op het eerste gezicht noodzakelijke proces is niets dan het werk van de vrijheid, een vrijheid die zich steeds werkelijker van zichzelf bewust wordt. En dit werk van het bewustzijn is de werkelijkheid, aldus Hegel.
Geen wonder dus dat Hegels boek een moeilijk boek is. In elke zin gebeurt in zekere zin altijd alles en is de hele geschiedenis van de geest in al zijn volheid aan het werk, maar dan op een manier waarop die zichzelf steeds negeert, waarop die zich verliest in het andere dan zichzelf, om pas daarin de differentie te vinden die het is.
In Fenomenologie van de geest vindt die differentie zichzelf op een ultieme manier. Ze heeft haar eigen dialectiek van noodzaak en vrijheid eindelijk helemaal door. Ze doorziet bij voorbaat dat ze zich in iets ‘identieks’ moet verliezen en weet op voorhand dat ze schuilgaat in het niet-identieke van die identiteit. Die laatste fase betekent dan ook het ‘einde van de geschiedenis’. Niet dat er daarna niets meer zal gebeuren, maar als niet alleen Hegel, maar ook de globale mensheid de dialectische motor achter de geschiedenis helemaal door zal hebben, zullen de dingen niet langer blind gebeuren. Het blinde is dan bij voorbaat al inzichtelijk. Die fase noemt Hegel het ‘absolute weten’, samen met zijn these over het ‘einde van de geschiedenis’ het meest bekritiseerde punt in zijn filosofie.
Met Willem Vissers prachtige vertaling is een fantastische bijdrage geleverd aan het Nederlandstalige filosofische landschap.
(Dit is een abstract van een artikel van Marc De Kesel. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 5, 2013.)
[Marc De Kesel]
Dr. Taede A. Smedes
Hegel (1770-1831) wordt over het algemeen beschouwd als één van de moeilijkste denkers in de filosofiegeschiedenis. Zijn denken is metafysisch en buitengewoon abstract. In het Duits staan er lange regels die nauwgezet uitgeplozen moeten worden voordat de betekenis ervan geduid kan worden. Deze Nederlandse vertaling, door Willem Visser (die eerder al de hoofdwerken van Kant vertaalde), is een mijlpaal in de Nederlandse filosofiegeschiedenis. Visser knipt Hegels lange zinnen op in leesbaar Nederlands, geeft in voetnoten verklarende toelichtingen (en legt zelfs uit waar Hegel een grapje maakt) en schreef een nawoord waarin hij zijn vertaling verantwoordt. Net als bij de Kant-uitgaven staat de originele paginering in de kantlijn. Dit boek zal nog lang een standaardwerk blijven, ofschoon Hegel ook in het Nederlands bijzonder lastig blijft. Prachtige pagina-opmaak, duurzaam ingebonden, met leeslint. Tegelijk met deze uitgave verscheen bij uitgeverij Boom een leeswijzer bij Hegel van de hand van Herman van Erp*.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.