Hersenen, bewustzijn, zicht op onszelf
Palmyre M.F. Oomen
Palmyre M.F. Oomen (Redacteur), Dick Akerboom (Medewerker), Ciano Aydin (Medewerker), Edith Brugmans (Medewerker)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Klement, cop. 2013 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 170 OOME |
15/05/2014
Het hete hangijzer in de hersenwetenschappen is op dit moment de vraag naar het bestaan van de vrije wil. We lijken te snakken naar een eenvoudig antwoord: is het nu ja of is het nu nee? En wat moeten we daar dan mee? Palmyre Oomen laat in dit werk verschillende wetenschappers en filosofen aan het woord die een antwoord trachten te formuleren op deze prangende vraag. Hoewel hedendaagse auteurs als Victor Lamme en Dick Swaab de pijlen vanuit neurologische hoek op de vrije wil richten, is het vraag naar het bestaan van die vrije wil niet nieuw. Thomas van Aquino behandelde de kwestie, zij het vanuit andere invalshoek, al in de Summa Theologiae, net zoals Spinoza dat deed in de Ethica. Vele oude denkers hebben zich het hoofd gebroken over deze fascinerende kwestie. Waar de vrij wil misschien de laatste eeuwen wat aan belang had moeten inboeten, kan men zonder enige twijfel spreken van een fameuze heropleving van het debat.
Telkens opnieuw, en zo start iedere bijdrage in dit werk ook, is een duidelijke begripsverheldering noodzakelijk: wat betekent het begrip 'vrije wil'? Het debat loopt vaak al vast op deze vraag om verduidelijking. Het blijkt niet evident te zijn een concrete formulering van het concept van vrije wil te geven. Is de vrije wil iets absoluuts, of eerder het vermogen om een keuze te maken op basis van goede argumenten? Waar komt ons idee over de vrije wil überhaupt vandaan? Is het een illusie, een rationalisatie van de door ons niet gekende hersenactiviteit, of kan men zonder schroom beweren dat wij onze hersenactiviteit als mens overstijgen?
Veronderstellen dat de vrije wil niet bestaat en dit bewezen achten, heeft ook een aantal niet te onderschatten consequenties. Kunnen we mensen nog tot de orde roepen, ter verantwoording voor de rechtbank brengen of straffen wanneer we zijn handelingen slechts beschouwen als willoze, door de hersenen voortgebrachte activiteit? Ybo Buruma behandelt deze nogal netelige kwestie zeer uitvoerig, zonder zich te laten verleiden tot eenvoudige, en dus ontoereikende antwoorden.
De liefhebbers van simpele antwoorden zullen dus helaas teleurgesteld blijven. Dit boek is geen pleidooi voor een van beide kampen, maar eerder een werk dat wikken en wegen toestaat, meningen confronteert en het debat stoffeert. Het blijkt wel dat de discussie nog lang niet rond is, dat er veel meer debat en onderzoek nodig is om deze kwestie te beslechten. De eerst taak van de filosoof en de wetenschapper is heldere begripsvorming: men moet immers eerst overeenstemming bereiken over wat men precies wil gaan debatteren. En laat daar nu net de eerste uitdaging liggen. [Johan Cluyts]
Dr. D.G. van der Steen
De problematiek van de vrije wil is in. Filosofen en neurowetenschappers, psychologen, juristen en ethici zijn op dit terrein verwikkeld in hevige discussies over woorden en waarden, wetenschap en wijsheid. In 2012 organiseerde de Stichting Thomas More een landelijke masterclass over dit thema. Dertien experts uit allerlei academische disciplines hielden er een lezing, historisch dan wel systematisch, en hun bijdragen zijn vervolgens bewerkt en gebundeld. Het resultaat is buitengewoon geschikt als eerste kennismaking met deze uitermate complexe materie. Van de lezer wordt geen voorkennis gevraagd, maar wel een academisch denkniveau en de bereidheid om te investeren. Bevat noten en verwijzingen in de tekst en een lijst met gegevens over de auteurs.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.