Saluut aan Catalonië
George Orwell
Mario Rigoni Stern (Auteur), Asker Pelgrom (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 13927 |
15/02/2014
Het Italië van Mussolini raakte in de ene na de andere oorlog verwikkeld: in de Franse Alpen in 1940, in Albanië, in Griekenland en uiteindelijk in Rusland. Mario Rigoni vertrekt elke keer uit volle overtuiging: ‘Er is geen rechtvaardiger oorlog geweest dan die tegen de Sovjet-Unie’, schrijft hij nog in juni 1942, ‘ja, deze oorlog die we voeren is als een heilige kruistocht en ik ben blij, ja zelfs gelukkig, dat ik eraan mag deelnemen.’
De ontnuchtering komt pas bij de eindeloze terugtocht te voet, wanneer hij, intussen bevorderd tot sergeant-majoor van een kleine eenheid, niet alleen geconfronteerd wordt met de algehele ontreddering van het Italiaanse leger, maar ook merkt dat veel van de hogere officieren zich allang in veiligheid hebben gesteld. Na de val van Mussolini en de Italiaanse overgave aan de geallieerden wordt hij door de Duitsers gevangengenomen en opgesloten in een kamp in Oost-Pruisen, vanwaaruit hij in maart 1945, nadat hij door de eerst door hem bestreden Russen is bevrijd, de thuisreis onderneemt. Tijdens die jaren in krijgsgevangenschap maakt hij notities voor wat later Sergeant in de sneeuw zal worden.
Sergeant in de sneeuw is geen objectief, en ook geen chronologisch verslag van Rigoni’s oorlogservaring: het is het neergeschreven substraat ervan. Het volgt de kronkelwegen van het geheugen, waarbij herinneringen in gespreide orde optreden, elkaar overlappen, soms veel later in het verhaal weer opduiken, vaak opgeroepen door zintuiglijke waarnemingen. ‘’
Zelfs de schokkendste taferelen beschrijft Rigoni Stern als het ware zonder enige stemverheffing, in sobere, uitgepuurde zinnen, die ook in zijn latere werk zijn watermerk zullen blijven.
In een pakkende episode, die ook een goed idee geeft van zijn stijl, verhaalt Rigoni hoe hij op zijn vlucht naar het westen uitgehongerd aanklopt bij een boerderij. ‘Er zitten Russische soldaten, daarbinnen. Gevangenen? Nee. Ze zijn gewapend. Met de rode ster op hun baret! Ik heb mijn wapen in de hand. Als versteend kijk ik ze aan. Zij zitten rond de tafel te eten. Met een houten lepel scheppen ze het eten uit een gezamenlijke soepkom. Ze kijken me aan, hun lepels bevroren in de lucht’. Een vrouw reikt hem een bord honingpap aan. ‘Ik doe een stap naar voren, hang het wapen aan mijn schouder en eet. De tijd bestaat niet meer. De Russische soldaten kijken naar me. De vrouwen kijken naar me. De kinderen kijken naar me. Iedereen houdt zijn adem in. Er is alleen het geluid van mijn lepel in het bord. [...] Ik voelde geen enkele schroom, en evenmin enige behoefte me te verdedigen of ze kwaad te doen. [...] De Russen waren net als ik, dat voelde ik. In die izba ontstond er tussen mij en de Russische soldaten, de vrouwen en de kinderen een harmonie die iets anders was dan een wapenstilstand. Het was veel meer dan het respect dat de dieren van het bos voor elkaar hebben. Voor één keer hadden omstandigheden mensen ertoe gebracht mens te blijven.’
Sergeant in de sneeuw is, ondanks het ijzige decor, een hartverwarmend boek.
(Dit is een abstract van een artikel van Frans Denissen. Het is verschenen in De Leeswolf 7, 2013.)
[Frans Denissen]
Nienke Onnen
'Het lijkt alsof er met elk salvo iets van me verloren gaat, bij elke explosie'. Mario Rigoni Stern (1921) vecht voor zijn leven tijdens de slag om Stalingrad. Het eerste gedeelte, ‘Het steunpunt’, speelt zich af in de loopgraven aan de rivier de Don. Het tweede gedeelte, ‘In de tang’, gaat over hoe de Italiaanse manschappen uit een Russische omsingeling weten door te breken. Een barre tocht over de winterse steppe volgt. Slechts met een klein beetje polenta en de gedachte aan thuis gaan de mannen de strijd aan met de Russische vijand en de kou, sneeuw en wind. Het in 1953 gepubliceerde autobiografische verhaal is een belangrijk werk in de Italiaanse naoorlogse literatuur. Op eenvoudige wijze weet Rigoni een melancholische sfeer neer te zetten. De schrijver ontdoet de oorlog van glorie en heldhaftigheid. Rigoni's werk kan echter worden gezien als een ode aan het soldatenbestaan en de kracht van kameraadschap en loyaliteit. Vertaald en voorzien van een nawoord door Asker Pelgrom. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.