Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Querido, 2012 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : TAAL EN VERHAAL : VERHALEN : ROIJ |
Besprekingen
31/10/2013
Marcel Roijaards brengt de Griekse mythologische figuur Icarus overtuigend tot leven. Hij behoudt, verandert, voegt toe en gooit overboord wat niet in zijn kraam past en creëert zo een fris en meeslepend jeugdboek waarin de nadruk ligt op opgroeien en de vriendschappen, verliefdheden en onzekerheden die daarbij komen kijken. Toch is de mythische brontekst meer dan een aanleiding voor een typische jeugdroman. De ambigue relatie die Roijaards onderhoudt met de verhaaltraditie zorgt voor verrassing, spanning en vooral veel plezier. Bovendien geeft Roijaards zijn verhaal een filosofische dimensie mee die zeker ook gegrond is in de antieke traditie. De vraag is dus niet alleen wat Roijaards met de antieke bronnen van het verhaal doet, maar ook hoe zijn Icarus verschilt van zijn voorgangers in de jeugdliteratuur.
Een belangrijke breuk met de mythologische traditie is de ontmoeting tussen Icarus en Ariadne. Hun verliefdheid wordt de motor van een reeks spannende avonturen, deels verzonnen, deels gebaseerd op de verhalen uit de mythologische traditie.
De vertellers zijn Icarus’ leeftijdsgenoten die in een lange flashback het verhaal doen van zijn aankomst op Kreta tot en met zijn vertrek. Interessant is het wij-perspectief van deze vertellers dat in schril contrast staat met het zonderlinge individu Icarus. De nieuwkomer zet de wereld van zijn leeftijdsgenootjes op z’n kop met zijn eigenzinnige visie en gewoontes. In die zin lijkt hij sterk op een vaak voorkomend type personage in de jeugdliteratuur, de carnavaleske figuur.
Het verhaal van Icarus laat zich makkelijk vertalen naar een moraliserende fabel over hoogmoed, schuld en straf. Na 1990 winnen de literaire en beschouwelijke dimensie langzaam maar zeker aan belang. Het is in de lijn van deze vernieuwingen dat we ook Roijaards’ Icarus kunnen plaatsen. Net als Imme Dros en Michael De Cock laat Roijaards in het midden wie schuldig is aan de dood van Icarus. De moraal van schuld en straf wordt een beschouwing over verantwoordelijkheid en lotsbestemming. Het verhaal is doorspekt met voorafspiegelingen van het tragische einde en geeft zo de boodschap mee dat het einde op voorhand vastligt.
Roijaards plaatst met de hulp van Ovidius de dood van het kind in een ruimer perspectief. Uit de Metamorphosen neemt hij de vraag over welke impact ingrijpende gebeurtenissen hebben op het dagdagelijkse leven. In een epiloog zinspeelt Icarus op een leven na de dood. In plaats van neer te storten gaat hij verder de hoogte in, waar zijn moeder en Ariadne op hem wachten. Op die manier eindigt dit Icarusverhaal met een positieve noot. Een even grote waaghals als zijn hoofdpersonage is Roijaards dus niet. Geen schokeffect of grote vernieuwing, wel een jeugdboekenheld pur sang in de hoofdrol van een bijzonder grappig en intelligent spel met een oude traditie. Als jeugdroman blijft Rebel met vleugels binnen de veilige grenzen van het gekende en aanvaarde, en het is daar prima op zijn plaats.
(Dit is een abstract van een artikel van Sylvie Geerts. De volledige tekst is verschenen in De Leeswelp 3, 2013.)
[Sylvie Geerts]
Ingeborg Hendriks
In de bekende mythe is Icarus een antiheld die ten gronde gaat aan zijn eigen hoogmoed. Dit boek belicht een andere kant van hem. Als in een Griekse tragedie wordt zijn verhaal in vijf bedrijven in een leeg theater verteld en herbeleefd door leeftijdgenoten die van alles getuige zijn geweest. Gaandeweg schuiven ook anderen aan die de gaten in het verhaal aanvullen. Hun Icarus is een levensgenieter met lef die zonder concessies te doen zijn eigen weg gaat. Daarmee is hij een inspiratiebron voor zijn vrienden die gevangen zitten in een wereld vol regels. De lezer wordt meegezogen in het spannende verhaal waarin de mythen van Icarus en Theseus zijn verweven: in plaats van Theseus is het nu Icarus die verliefd wordt op Ariadne en de minotaurus in het labyrint van koning Minos moet proberen te verslaan. Op belangrijke momenten zorgt het taalgebruik voor een bijna hypnotisch effect. Zo wordt het wonder van de vliegende Icarus versterkt door een opsomming van wat er verder allemaal gebeurde op die 'doodgewone' dag. Prachtige metaforische vertelling over het leven. Vanaf ca. 12 jaar.
Rebel met vleugels
Gonda Lesaffer
ua/an/22 j
Kreta: derde millennium voor Christus. Zes vrienden verhalen in een openluchttheater welke avonturen ze hebben beleefd met Icarus. Een waaghals was hij, een optimist in alle omstandigheden.
Icarus wordt verliefd op Ariadne, dochter van koning Minos. Wanneer het meisje wordt opgesloten in een toren van het paleis, kan Icarus de wachters verschalken. Icarus’ vader, Daedalus, moet een labyrint ontwerpen voor de Minotaurus. Icarus bedenkt een list om de opgesloten jongens en meisjes te bevrijden en doodt het monster. Hij wordt met zijn vader in het labyrint opgesloten. Op vleugels van vogelveren kunnen ze ontsnappen. Stort Icarus neer of belandt hij in een veld met zonnebloemen?
Theatermaker Roijaards verzint een maffe variant op de oude mythe. Zijn verhaal wemelt van anachronismen: hij geeft zijn personages moderne namen (Kostas, Panos en Matanakis) en hult ze in Romeinse toga’s. Op Kreta at men toen geen watermeloen, werd er niet gesurft en vlogen er geen albatrossen.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.