Overlever : Auschwitz, de dodenmars en mijn gevecht voor vrijheid
Sam Pivnik (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Arbeiderspers, 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 928.8 PIVN |
Besprekingen
31/10/2014
‘Kalenders waren er niet in Auschwitz.’ De toon is meteen gezet. In Overlever: Auschwitz, de dodenmars en mijn gevecht voor vrijheid wordt het verhaal verteld vanuit het standpunt van Sam Pivnik, ruim omkaderd in zijn periode. Pivnik, een Joodse Pool, werd in 1943 met een groot deel van zijn familie naar Auschwitz-Birkenau gedeporteerd. Hij kwam terecht op een plaats waar de wet van jungle heerste, maar hij overleefde. Hij was jong, relatief gezond en had op de juiste momenten veel geluk. Zijn tienerjaren zouden de rest van zijn leven beïnvloeden. Hij was immers nog geen dertien jaar oud toen nazi-Duitsland Polen binnenviel en zijn geboortestadje Bedzin met ingrijpende gevolgen veranderde. Materiaal genoeg voor een reeks bloedstollende en surrealistische scènes die verplichte kost zouden moeten zijn voor wie iets wil weten over de Holocaust. Het is bovendien opmerkelijk dat dit nu pas werd neergeschreven.
Ghostwriter M.J. Trow heeft alles in een vloeiend verhaal gegoten en permitteert zich en passant enkele stilistische vrijheden. Soms kan de lezer zich inderdaad afvragen in hoeverre het nog de woorden van Pivnik zijn, hoe treffend ook. Dat hij zich elke detail zo exact herinnert, is twijfelachtig. Hierin ligt het verschil met dagboekschrijvers als Victor Klemperer, van wie het primaire materiaal niet uit interviews komt, soms decennia nadien. Hoe dan ook krijgen we een inzicht in de man die Sam Pivnik werd. Voor de Tweede Wereldoorlog was hij nog relatief gelovig, erna scheen hij zijn vertrouwen in God helemaal te verliezen. Pivnik analyseert vandaag met droog cynisme de gebeurtenissen van toen: ‘Na slechts enkele dagen kon de SS zelfvoldaan en tevreden verkondigen dat alweer een Poolse stad judenfrei was, gezuiverd van joden. Opnieuw puik werk geleverd.’
Er is iets minder plaats voor grote psychologische inzichten in het menselijk wezen. Maar dat hoeft hier misschien ook niet en het was bovendien niet de ambitie. Hier en daar valt wel een hint, bijvoorbeeld als een dronken SS'er een gevangene doodschiet: ‘Achteraf heb ik bedacht dat een heleboel SS'ers stevig dronken… het is niet moeilijk te begrijpen waarom. Ik heb geen medelijden met hen na alles wat ik heb meegemaakt, maar ze zaten, besef ik nu, in dezelfde nachtmerrie opgesloten als ik.’
De laatste veertig à vijftig pagina's stellen lichtjes teleur. Na de bevrijding ging Pivnik meevechten in de Onafhankelijkheidsoorlog (1948-1949) in Palestina waarmee de staat Israël werd gesticht door een generatie die een nieuw leven wou. Hij geeft toe dat hij toen in alle naïviteit nog vaag het idee had dat Palestina ‘een mooie lege wildernis was waar niemand anders woonde’, maar verzuimt het eveneens om het volledige plaatje te beschrijven zoals hij dat met de concentratiekampen wel deed. Het is ironisch dat juist in Israël/Palestina de autochtone Arabische bevolking op veel plekken systematisch werd verdreven en benadeeld om plaats te maken voor anderen. [Boris Claes]
A.H.B. de Munnick
Slomo (later Sam) Pivnik (1926) beschrijft in dit boek zijn leven voor en na, maar vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog, nadat de Duitsers in september 1939 Polen hebben bezet. Zijn leven (hij is dan dertien jaar) veranderde volkomen en vijf dramatische jaren volgden, waarin hem al het gruwelijke overkwam dat de Shoah in huis had: zijn hele familie (behalve een broer) werd vermoord, hij kwam zelf in Auschwitz en een 'werkkamp' terecht, hij overleefde een dodenmars en zelfs het beruchte (Engelse) bombardement van een schip propvol met kampgevangenen nabij Lübeck. Hij is een van die gevangenen van wie het een extra wonder mag heten dat hij in mei '45 nog in leven was. Na de bevrijding ging Pivnik naar Israël en in 1951 naar Londen waar hij kunsthandelaar werd. Het boek werd geschreven door een historicus op basis van interviews met Pivnik. Uitstekend geschreven en vertaald. Voorzien van twee katernen afbeeldingen in zwart-wit en een verklarende woordenlijst.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.