Aeneis
Publius Vergilius Maro
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Historische Uitgeverij, cop. 2011 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : OUDE TALEN : Latijn VERG |
31/12/2011
Dat Vergilius (70-19 v. C.) wel eens ‘Vater des Abenslandes’ genoemd wordt, is aan zijn Aeneïs te danken. Dit nationale epos gaat over de Trojaan Aeneas die door de goden uitverkoren werd om stamvader van de Romeinen te worden. Het eerste deel (boeken 1-6) beschrijft zijn zwerftochten na de val van Troje. In Carthago vertelt hij aan koningin Dido over de val van Troje (met de list van het houten paard). Dido wordt verliefd op hem, maar zijn goddelijke opdracht dwingt hem haar te verlaten. In Italië bezoekt hij de godenwereld, waar hem de macht van Rome voorspeld wordt. Het tweede deel (boeken 7-12) gaat over de strijd in Latium. De Latijnse koning aanvaardt Aeneas wel als zijn schoonzoon, maar dat is een streep door de plannen van de naburige koning Turnus, die de oorlog begint. Ten slotte doodt Aeneas Turnus in een tweegevecht.
Dit epos beschrijft het verleden en de toekomst van Rome, maar bevat ook een brede waaier van menselijke emoties en heel wat thema’s die tot op vandaag in literatuur en beeldende kunsten voortleven. Toch kan het niet iedereen bekoren. Piet Gerbrandy, dichter én classicus, wordt bij het lezen ‘door woede en ergernis overmand’ door de ‘puur ideologische mythomanie, poëtisch verpakte propaganda’ voor keizer Augustus (in een bespreking opgenomen in zijn Boeken die ertoe doen, 2000). Romeinse schrijvers stelden hun talenten inderdaad in dienst van Augustus, die na een eeuw burgeroorlogen met nefaste gevolgen naar een politieke, sociale, economische en religieuze restauratie streefde. Vanuit hetzelfde nationaal gevoel wou Vergilius voor de Romeinen een epos schrijven dat de vergelijking met Homerus’ Ilias en Odyssee kon doorstaan. Daarom assimileert hij talloze scènes, vergelijkingen en verzen uit de Homerische epen, en ook uit andere literaire werken. Het resultaat is een indrukwekkend voorbeeld van intertekstualiteit, maar minder van originaliteit. Verder is het mogelijk dat de lange passages over de strijd in Latium vandaag minder boeien, hoewel de dichter bij de compositie toch duidelijk voor afwisseling zorgde.
Voor deze tweetalige publicatie heeft Piet Schrijvers zijn vertaling van 1996 herwerkt. Hij heeft ‘ultra-actuele’ woorden (van toen) door neutrale termen vervangen en de vertaling ook wat letterlijker gehouden (omwille van de opgenomen brontekst). Vaak vervangen vertalers van de Aeneïs de dactylische hexameter door een jambisch metrum, zoals Anton van Wilderode (1962) en M. d’Hane-Scheltema (2000); in onze taal klinken dactylen minder natuurlijk en begint een zin meestal niet met een beklemtoonde lettergreep. Schrijvers heeft ervoor gekozen de dactylische hexameter te behouden (hoewel hij die in zijn Lucretiusvertaling van 2008 wél door jamben verving), maar hij heeft zich daarbij wat vrijheden veroorloofd, zoals een onbeklemtoonde lettergreep in het begin van het vers. Het resultaat is een zeer vlotte vertaling, waarin de metrische dwang weinig merkbaar is, en die heel wat ingenieuze en geslaagde vondsten bevat.
De vertaler geeft (globaal per boek) interessante toelichtingen, meestal over parallellen met Homerus en andere auteurs, en over de structuur. Maar hij heeft ook aandacht voor afzonderlijke thema’s, zoals het vriendenpaar Nisus-Euryalus als illustratie van de lofzang op de mannelijke homo-erotische liefde onder soldaten (uit Plato’s Symposium). Meermaals heeft hij het ook over de nawerking (bij onder meer Dante, Byron, Vondel, Purcell, Berlioz), maar zonder daarbij recenter werk te vermelden. Bij de toelichtingen komen elementen als futuristische terugblik, tragische ironie, anachronismen, inconsequenties, spiegelverhalen, historische ironie en allusies op de Romeinse geschiedenis ter sprake. Naast deze toelichtingen (per boek) geeft de auteur geen verklarende noten, die wel voor een groot deel gecompenseerd worden door een uitgebreid verklarend namenregister. Toch zou bij een aantal fragmenten (zoals de theorie over de reïncarnatie in boek 6) enige inhoudelijke duiding wenselijk zijn.
Vooraf geeft Schrijvers de vertaling van het Vita Vergiliana van Donatus, met interessante details, die wegens gebrek aan overige bronnen wel niet bevestigd kunnen worden. Volgens deze Vita zou Vergilius’ zwangere moeder gedroomd hebben dat ze een lauriertak baarde, en zou de dichter een seksuele voorkeur voor jonge jongens gehad hebben. Ten slotte is er nog een uitvoerig essay over de retorica van het medelijden, naar aanleiding van de slotscène waarin Aeneas zijn tegenstander Turnus ombrengt. Aeneas is een prachtige en degelijke publicatie. Schrijvers leverde een bewonderenswaardige vertaalprestatie en gaf daarbij interessante en professionele toelichtingen. [Jef Ector]
Prof.dr. E.A. Hemelrijk
Dit vuistdikke boek bevat een tweetalige editie van een van de beroemdste werken uit de Latijnse literatuur, het heldendicht de Aeneis van de Romeinse dichter Vergilius (70-19 v. Chr.). Het werk in twaalf 'boeken' verhaalt de zwerftocht en strijd van de Trojaanse held Aeneas, die na de verwoesting van Troje van de goden de opdracht kreeg om Rome te stichten. Deze editie van de bekende vertaler en emeritus hoogleraar Latijn, Piet Schrijvers, bevat naast de Latijnse tekst een grondig herziene vertaling. In vergelijking tot zijn eerdere vertaling uit 1996, is deze vertaling minder tijdgebonden en fraaier verwoord, terwijl de vertaler tegelijkertijd dicht bij de oorspronkelijke tekst is gebleven. Een prestatie van formaat! De vertaling wordt voorafgegaan door een vertaling van de Vita Vergiliana uit de late oudheid (over Vergilius' leven) en bevat een slotessay over 'de retorica van het medelijden' n.a.v. de dood van Aeneas' grootste tegenstander Turnus, waarmee de Aeneis eindigt. Verder een inleiding op het werk en een namenregister.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.