Joris Kabeltje
Mies Bouhuys
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Bakker, 1982 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BOUH |
31/12/2009
In dit boek vertelt Mies Bouhuys het verhaal van Anne Frank voor lezers vanaf 12. Het boek fungeert als een toegankelijk alternatief voor het dikke dagboek. De auteur volgt het meisje van toen ze nog in Frankfurt leefde tot ze uiteindelijk, amper 15 jaar oud, sterft in het concentratiekamp van Bergen-Belsen. De titel vertelt niet alleen iets over de intelligente en weetgierige Anne, maar dient ook als waarschuwing voor de toekomst. In de laatste zinnen van haar verhaal vraagt Anne expliciet aan de lezer om niet te vergeten dat er ook vandaag nog mensen en kinderen zijn die vinden dat ze meer zijn dan de anderen. Ook vandaag moet je kijken "naar jezelf en naar de mensen om je heen of we in niets, ook in het klein niet, de dingen doen, die toen de steen aan het rollen bracht [sic] die Annes wereld in een woestijn veranderde. [...] Hier op een stukje van de wereld waar net als overal niet één mens meer is dan de ander."
Bouhuys' verhaal begint in Duitsland in de zomer van 1933, bij de opkomst van Hitlers nationaal-socialisme. De joodse Duitser Otto Frank merkt hoe de haat tegen de joden van dag tot dag groeit. Hitler vindt in de eeuwenoude joodse gemeenschap een zondebok voor alles wat slecht gaat in Duitsland na de verloren Eerste Wereldoorlog. Het verbale geweld groeit uit tot handtastelijkheden, overvallen, berovingen, stigmatisering, beroepsverbod, arrestaties, en "heropvoeding" in concentratiekampen. De familie Frank emigreert naar Nederland, waar Otto een nieuwe zaak begint. Bouhuys vertelt hoe Anne opgroeit, hoe ze nadenkt over wat er om haar heen gebeurt en alles wil begrijpen. De schrijfster geeft een treffende en beheerste beschrijving van de vooroorlogse sfeer in Amsterdam, met de angstwekkende berichten uit Duitsland en het groeiende verzet tegen joodse vluchtelingen, de invasie met de bombardementen op Rotterdam en de door het verzet in brand gestoken olietanks in de Amsterdamse haven, de waanzinnige paniek die ontstaat, met mensen die overal cryptische boodschappen van de nazi's lezen, boeken verbranden of hals over kop proberen te vluchten over zee. Zo wordt het boek ook duidelijk een historisch verhaal over wat zich tot 1944 in West-Europa afspeelde. In de laatste drie van de tien hoofdstukken tekent Bouhuys nog het verblijf van de ondergedoken familie Frank in het Achterhuis, een gebouw achter het kantoor van vader Frank, tot ze worden opgepakt en getransporteerd naar het Nederlandse doorgangskamp Westerbork, vanwaar ze met de allerlaatste gevangenentrein naar Auschwitz rijden, waar het gezin uit elkaar wordt gerukt. Als de nazi's de oorlog dreigen te verliezen, wordt Anne met haar zus Margot nog in een veewagen naar het kamp in Bergen-Belsen gebracht. Daar sterft de 15-jarige Anne helemaal alleen, een paar weken voor het kamp bevrijd wordt.
Onderzoek heeft aangetoond hoe ver de Tweede Wereldoorlog al weggezakt is in het collectieve geheugen. Wie dit boek leest, komt meer te weten dan dat Hitler een heel volk op de been gebracht heeft tegen de rest van Europa en tegen de joden. Bouhuys verwerkt in haar verhaal de oorzaken van het Duitse streven naar meer Lebensraum en van de grenzeloze jodenhaat die tot collectieve pogroms leidde. Daarnaast legt ze uit waarom de joden nergens meer mochten komen, geen eigen zaak mochten hebben, geen lid meer konden zijn van verenigingen waar ook niet-joden bij horen en niet meer op openbare scholen mochten zitten. Verder besteedt ze aandacht aan de funeste 'opvoeding' in de Hitlerjugend, waar kinderen die joodse vrienden of hun eigen ouders verklikten een goeie beurt maakten bij de leider. Terloops verklaart Bouhuys ook begrippen uit de nazitijd, zoals de bruinhemden, het hakenkruis, NSB'ers en de gele jodenster.
Het verhaal zelf wordt vooral verteld vanuit de optiek van de kleine Anne ? alleen in het begin volgen we het gebeuren in Frankfurt door de ogen van vader Frank, die probeert zijn gezin voor alle onheil te behoeden. Bouhuys tekent Anne als een verstandig, alert, leergierig, creatief en fantasierijk meisje, dat meevoelt met mensen die het moeilijk hebben, maar vooral wil begrijpen waarom er mensen zijn die anderen haten en zelfs willen vernietigen. Haar grootste ontdekking is dat er geen goede en geen kwade mensen zijn, maar dat er in elke mens goed en kwaad zit en dat hij zelf moet beslissen naar welke stem hij luistert. Verder toont de schrijfster ook hoe in Anne, en ook in andere slachtoffers van de discriminatie, de kracht schuilt om in moeilijke omstandigheden toch blij te kunnen zijn. En dan zijn er nog de voorzichtige verwijzingen naar de droom van Anne om een schrijfster te worden. Jonge lezers maken in dit verhaal meer mee dan de lotgevallen van een joods meisje. Ze vernemen essentiële dingen over de geschiedenis van de mensheid en meer bepaald van Joden. [Herman De Graef]
Th. Herrman
Derde, enigszins herziene druk van een poging van de auteur tot 'inlevende geschiedschrijving'. Zij schrijft fictie waar zij in de huid kruipt van het kind Anne Frank, dat amper begrijpt waarom het uit Duitsland vlucht en in Nederland tracht te aarden. Tot Hitler ook ons land in zijn ijzige, ijzeren greep heeft. De onderduik wordt maar kort beschreven; men heeft immers het dagboek ('Het achterhuis'). Het einde in Bergen-Belsen, eveneens uit Annes perspectief, komt nog wel aan de orde. De fictie wordt afgewisseld met informatieve passages, sterk persoonlijk gekleurd en verteld op heftige, het drama extra aanzettende toon, zoals men die van de auteur kent. Het geheel schept een geëmotioneerd en emotionerend beeld van Annes leven, kort maar nog altijd voortlevend in de herinnering. En, zo wil de titel, nog steeds actueel. Vanaf ca. 14 jaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.