De beschermheilige van zwangere meisjes
Ursula Hegi
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 3875 |
31/05/2012
Ursula Hegi (°1946) groeide op in de buurt van Düsseldorf en verhuisde op haar achttiende naar de VS. Pas daar besefte ze ten volle hoe weerzinwekkend de gruwel was die de nazi’s in haar vaderland en in bezet Europa aangericht hadden en in welke mate die tijdens haar jeugd doodgezwegen werd. Om die historische schuld voor zichzelf te verwerken, verzon ze het pittoreske Duitse stadje Burgdorf en pootte er een bonte mengeling inwoners neer die hun weg zoeken tegen de achtergrond van de nakende Tweede Wereldoorlog en de nasleep ervan. Haar Burgdorf-cyclus telt intussen vier romans, waarvan Stenen van de rivier de meest succesvolle is.
De opvolger, Jongens en vuur, speelt zich af op 27 februari 1934, dag op dag een jaar na de brand in het parlementsgebouw in Berlijn, die door Hitler aangegrepen werd om almaar meer macht naar zich toe te trekken. De jonge lerares Thekla Jansen staat voor haar jongens van de vierde klas. Ze heeft de plaats ingenomen van juffrouw Siderova, die omwille van haar joodse afkomst opzijgezet werd. Thekla gelooft niet dat Hitler lang aan de macht zal blijven. Maar in afwachting van de verhoopte nieuwe wind én ook om haar klas niet te verliezen, gaat ze wel een heel eind mee in zijn nationaalsocialistische discours. Zo stemt ze er, ondanks het feit dat haar geweten opspeelt, mee in dat haar leerlingen zich bij de Hitlerjugend aansluiten, omdat ze ziet dat de bijeenkomsten geleid worden door mensen die begrijpen ‘hoe ze kinderen moesten respecteren en inspireren’. Bruno Stosick is de enige jongen wiens ouders niet willen dat hij iets te maken heeft met de nazi-jeugdbeweging. Met het argument dat hun zoon door zijn lidmaatschap beter aanvaard zou worden door zijn klasgenoten, wil Thekla hen echter op andere gedachten brengen. Maar voor Bruno is het te laat. Op deze zevenentwintigste februari zoekt hij een uitweg uit zijn verscheurdheid en uit de pesterijen op school door zelfmoord te plegen.
De hoofdstukken over deze noodlottige dag worden afgewisseld met terugblikken op Thekla’s verleden. Al snel wordt duidelijk dat zij niet de dochter is van de man die op papier haar vader is. Haar echte vader is de joodse advocaat Michel Abramowitz. In een nogal drakerige ontknoping wordt Thekla zelf met deze waarheid geconfronteerd. Wel heel abrupt doet de wetenschap dat er joods bloed door haar aderen stroomt, haar dubbelhartige houding tegenover het nationaalsocialisme kantelen: voortaan zal ze haar leerlingen waarschuwen voor het onethische van Hitlers ideologie.
Hegi toont in dit verhaal hoe een jonge vrouw ten prooi valt aan tegenstrijdige emoties die uitgelokt zijn door Hitlers wervende toespraken en door de indrukwekkende massamanifestaties van de nazi’s. De schrijfster geeft aan hoe gehoorzaamheid van een volk aan een verderfelijk regime begint bij enkelingen die zich erdoor laten bespelen en/of zich laten leiden door kleinmenselijk opportunisme. Maar het confronterende van die thema’s wordt sterk afgezwakt door de melodramatische sfeer van de roman.
Jongens en vuur is historisch goed omkaderd en ook gestoffeerd met treffende literaire verwijzingen, onder meer naar Schillers ballade ‘Der Taucher’, over een duiker die verblind een krankzinnige leider volgt. De Duitse woorden die Hegi geregeld dropt en gelijk van hun vertaling voorziet — bijvoorbeeld nu namen van bloemen en houtsoorten — wekken daarentegen door de herhaling van het procedé vooral ergernis. Dit geldt ook voor haar al te nadrukkelijke vooruitwijzingen naar de oorlog en haar soms te expliciete stijl. ‘In de kunst is sentimentaliteit niet alleen onoprecht, maar onvergeeflijk’, legt Hegi Thekla in de mond. Maar laat sentimentaliteit nu net de grondtoon zijn van Jongens en vuur. [Katja Feremans]
Marian Verstappen-Naus
Een jonge lerares verkeert in de onmogelijke positie dat ze haar leerlingen wil waarschuwen voor het opkomend nazisme en tegelijkertijd mee moet spelen omdat ze anders haar baan verliest. Ze heeft de klas overgenomen omdat de vorige leerkracht van joodse komaf zou zijn. Thekla is dol op haar leerlingen en ze past zich steeds meer aan uit angst verraden te worden. Als een van haar leerlingen van zijn ouders niet bij de Hitlerjugend mag, is een drama het gevolg. Deze roman speelt in het begin van de jaren ’30 van de 20e eeuw als het nazisme in Duitsland spectaculair groeit. Voor- en tegenstanders van Hitler worden beïnvloed door propaganda, maatregelen tegen joodse medeburgers en angst voor verklikkers. De kleinburgerlijke sfeer in een Duits stadje is goed getekend, mede door het gebruik van Duitse uitdrukkingen. Een ontroerend verhaal dat laat zien hoe moeilijk het is om voor je eigen mening op te komen. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.