Rivieren keren nooit terug : roman
Joke J. Hermsen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2012 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 4057 |
15/07/2012
Met Blindgangers heeft Joke J. Hermsen een ambitieuze roman geschreven over de intellectuele en emotionele malaise waarin een groepje veertigers zich anno 2012 bevindt. In hun studententijd vormden ze met zijn zevenen de groep ‘nil desperatum’. Ze bogen zich over teksten van Plato, Socrates, Derrida, Deleuze, ‘waarbij woord noch waarheid overeind bleef en ze elkaar dus herhaaldelijk ‘Gij zult niet wanhopen’ moesten toefluisteren.’ In het heden van de romanwerkelijkheid bestaat de studiegroep 25 jaar en lijkt de wanhoop hen meer dan ooit te verteren. Was de tijd vroeger hoopvol, dan jaagt hij hen nu op en lijkt sommigen zelfs al definitief ingehaald te hebben: de belofte van een schitterend proefschrift of van een groot beeldend oeuvre is voorbij. Relationeel zijn enkelen verzand in vechtscheidingen of huwelijken zonder enige vorm van tekst of affectie. Ter ere van hun zilveren jubileum houden de leden een reünieweekend. Sommigen zien dit als de laatste kans op een nieuwe start, volgens een ander wordt het slechts ‘een kwarteeuw gefnuikte idealen vieren.’
Die idealen keren tijdens het weekend terug, al is het dan voornamelijk als afwezige factor. Namen groepsleden hun ‘zoektocht naar de waarheid’ vroeger nog serieus, dan moet vandaag elk greintje ernst meteen via grapjes verdreven worden. Hun spreken dat doordrongen was van empathie en het streven naar gemeenschappelijke idealen, heeft plaats moeten ruimen voor inhoudsloos geleuter over ‘dingen’ (iPods, TomToms etc.) en voor ‘een soort loze erupties van hun vermoeide, ironische geest.’ Degene die dit niet zo aanvoelt, is de enige die werkelijk succesvol zijn idealen heeft verwezenlijkt, maar net ook de belichaming vormt van de ‘ironische mens die zich van alles kan vrijwaren.’ Dat ook net dit personage een seksuele affaire heeft met een van zijn studentes, en ook nog eens nationalistisch gedachtegoed verkondigt, maakt dat hij wel heel steriel en gekunsteld overkomt – en dus: weinig overtuigt.
In het artificiële karakter zit dan ook hét pijnpunt van deze roman. Blindgangers stelt de belangwekkende vraag naar hoe wij vriendschap, liefde en gemeenschap kunnen ervaren in een wereld die ons door zijn nooit eindigende informatiestroom en de niet aflatende eisen van ‘werk, kinderen, hypotheken, wat al niet’, verhindert om ‘langer ergens bij stil te staan’ en duurzame relaties te ontwikkelen: tot elkaar zowel als tot kennis en kunst. Hermsens verkenning van die vraag is zeker interessant en verzamelt boeiend materiaal, maar is te schematisch en dualistisch om recht te doen aan de diepgang die zo’n vraag vereist. Daarnaast verlopen de relationele conflicten en emotionele besognes soms nogal soapachtig, waardoor de inhoudelijke noodzakelijkheid vaak verdwijnt. Kortom: de roman leest bij momenten net iets teveel weg en grijpt je te weinig vast. Dat neemt echter niet weg dat deze falende ambitieuze roman de gemiddelde Nederlandstalige literaire productie gemakkelijk meerdere malen overstijgt. [Hans Demeyer]
Drs. Cees van der Pluijm
Schrijfster en filosofe Joke Hermsen (1961) publiceerde romans en essays waaronder het succesvolle 'Stil de tijd' (2009). In 'Blindgangers' beschrijft ze een intellectueel-artistieke vriendengroep uit de generatie van de jaren zestig die bijeenkomt voor een weekendje Drenthe. Via uitgebreide portretten bereidt Hermsen de confrontraties voor die gaan volgen en waarin thema's als liefde, vriendschap, relaties, succes, carrière, illusies en modern leven aan de orde komen. Dit boek is een hoge gooi naar de combinatie van een ideeënroman, een psychologische roman, een analyse van de tijdgeest en een filosofisch vertoog. Die slaagt voor een groot deel. Het boek is spannend, de verrassing ontknopend en een grote bron van herkenning. Jammer is dat Hermsen soms niet de juiste toon vindt voor de taal van haar personages, dat de ideeën iets te vaak ook worden uitgelegd en dat de auteurshand in alle personages zichtbaar blijft. Dit neemt niet weg dat humor, satire en bittere ernst het boek tot een boeiend en veelkleurig geheel maken. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.