Specht en zoon
Willem Jan Otten
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Oorschot, cop. 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : OTTE |
15/09/2012
Het boeiende aan zogenaamde ‘lange’ gedichten is dat er gewild of ongewild steeds een vorm van narrativiteit insluipt die op het eerste gezicht vreemd is aan de poëzie. Willem Jan Otten gaat nu net van die narrativiteit uit in zijn nieuwste bundel De vlek, die als ondertitel Een vertelling draagt. Op de flap luidt het: 'Met De vlek voert Willem Jan Otten een levenslang voornemen uit: een roman schrijven met de pen die hij als dichter heeft leren voeren. Een boek dat bewijst dat een meeslepend verhaal niet in proza geschreven hoeft te zijn.'
De vlek vertelt het verhaal van Abel Kans, beter bekend als Aby Chance, die verneemt dat hij een vlek op zijn longen heeft die onbehandelbaar is. Een paar dagen later blijkt dat de scan van zijn longen door een jonge, zwangere verpleegster Nana verwisseld is met die van een ander personage, priester Josefsson, die rotsvast in God gelooft . Dokter Benjamin, die na de ontdekking van de vergissing zijn oorspronkelijke, goddelijke en almachtige wetenschappelijke weten inruilt voor een zenuwachtige twijfel, schakelt de broer van Abel in om naar hem op zoek te gaan en hem op de hoogte te brengen van de fout. Anton, werkzaam bij de bewaking van het ziekenhuis, vindt hem echter te laat.
Het is de broer van Abel die het verhaal vertelt en door wiens ogen de lezer alles ervaart en interpreteert. De verteller gebruikt alle truken uit de poëzie om een reconstructie te maken van de laatste dagen van zijn broer. Spiegelingen, omkeringen, wisselende aandachtspunten en variërende herhalingen maken van deze vertelling een gedicht. Alleen de naamgeving staat al bol van betekenissen: Abel Kans gelooft dat hij kansloos is, de priester die vloekend en tierend sterft heet Josefsson, met een verwijzing naar Christus die niet helemaal wordt ingelost. Het kind van Nana heet Johannes, naar een van de evangelisten die in een wonderlijke en nachtmerrieachtige scène nog door Josefsson gezegend wordt in het gedicht: ‘Er moet nog begrepen worden hoe het is bedoeld’. Ook worden motieven en beelden hernomen en betekenissen aan elkaar geknoopt: op vakantiekamp in 1960 heeft Anton zijn broer al eens moeten zoeken om naar huis te gaan met de avondboot omdat hun moeder overleden was. Abel stuurt de boot naar Durgerdam, waar ze voor het laatst gepicknickt hebben met hun vieren: 'Jij, die nog nooit gebeden hebt, jij bidt / dat jij je broer zijn boor niet vindt, niet daar.' De kiekendief, die op dat moment een rol speelt, wordt dan ook geassocieerd met de dood.
Ook prozaïsche procedés als de flashfoward en de flashback, of het constateren dat een personage het verhaal uitloopt, worden uitgebuit om dit verhaal in al zijn schakeringen zo poëtisch mogelijk te vertellen. In het gedicht ‘Epiloog’ komen die procedés van terugverwijzing en vooruitwijzing allemaal samen, waar Anton beseft dat hij de laatste in de rij is:
Tijdens de uitvaart van pa,
zeven jaar geleden,
die hij stoned en stamelend verduurde -
het was alsof hij ieder moment
iemand aan wilde vliegen,
en steeds weer vergat wie -
was het zonneklaar: Abel, de jongste
van de tweeling is vandaag vooraan
in de verdoemde rij komen te staan.
Komt zijn tijd, dan zeggen zij mij:
van nu af aan sta jij op zijn plaats,
deinzertje voor mama’s deur,
oudste van de tweeling
iets geworden bij Bewaking,
de bangste van de klas,
kiekendief hangt boven jou,
zingen zul jij aan je broer z’n graf.
De vlek is een wonderwel geslaagde vertelling, die heel wat moderne romans ver achter zich laat.
[Patrick Peeters]
L. Torn
Willem Jan Otten is bekend als dichter, essayist en romanschrijver. In 2005 ontving hij voor zijn roman ‘Specht en Zoon’ de Libris Literatuurprijs. Met ‘De vlek’ voert hij een lang gekoesterd voornemen uit om een roman te schrijven in dichtvorm. Een gedurfd concept dat niettemin overtuigt. Het verhaal is een parabel die zich afspeelt in Amsterdam anno 2010 waarbij de saxofonist Abel Kans en zijn tweelingbroer Ton het pad kruisen van een eigentijdse Jezusfiguur. In het ziekenhuis waar Ton werkt als bewaker, krijgt Abel te horen dat er een kankergezwel in zijn longen zit. Later blijkt dat de X-ray van Abel is verwisseld met de scan van de geheimzinnige priester Josefsson. Abel heeft inmiddels het ziekenhuis verlaten en is spoorloos. Het is aan Ton om zijn broer Abel op te sporen voordat die de hand aan zichzelf slaat. Poëzie met een plot! De ritmiek van de regels, het uitgekiende vocabulaire en het web van religieuze en literaire verwijzingen maken van deze vertelling een kleine literaire opera. Op de bijgevoegde cd staat de integrale tekst van ‘De vlek’, voorgelezen door de auteur. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.