Memoires van een bitch : het verhaal van Helena van Troje
Francesca Petrizzo (Auteur), Els Van der Pluijm (Vertaler)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Wereldbibliotheek, cop. 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 6213 |
Besprekingen
31/12/2011
Het gebeurt wel vaker dat een auteur de Trojaanse oorlog of een Griekse mythe beschrijft vanuit het vrouwelijke standpunt. Maar de negentienjarige Francesca Petrizzo gaat daarin wel zeer ver, wanneer ze prinses Helena haar memoires over haar kindertijd in Sparta en haar verblijf in Troje laat beschrijven.
Helena’s leven in Sparta was een lange lijdensweg. Ze werd bespot en hardhandig toegetakeld door haar oudere zuster Clytaemnestra en werd als twaalfjarige gekidnapt. Aan de Griekse koningshoven hadden ze het over haar waanzin en incest, omdat ze bleef rouwen over haar gestorven broers. Nadat haar vader toestemming gaf te trouwen met Diomedes, kwamen er nog twee kandidaten: Achilles, die te laat kwam omdat het huwelijk al geregeld was, en Menelaüs, die wel met haar kon trouwen, omdat zijn broer Agamemnon (getrouwd met Clytaemnestra) het zo wilde. Helena vond Menelaüs een vriendelijke man, maar na een tijdje begon de verveling haar toch parten te spelen en begon ze hem te haten — en na de geboorte van een dochtertje werd de afstand nog groter. Door de komst van de Trojaanse prins Paris voelde ze in haar ‘dorre schoot het lauwe vocht van de begeerte weer opborrelen’. Dolgelukkig vergezelde ze hem naar Troje, maar daar sloeg de verveling weer toe: de liefde voor Paris was een vergissing en ze vond hem steeds meer op Menelaüs lijken. Ze schoot goed op met Aeneas, en de liefde voor Hector, die haar na zijn huwelijk ’s nachts bleef bezoeken, vond ze het ‘enige duurzame geluk’ dat het leven haar nog kon bieden.
De epische inhoud van de sage wordt naar de achtergrond verdrongen. Oorlogstaferelen zijn zeldzaam en beknopt weergegeven. De bekende scène waarin Hector afscheid neemt van vrouw en kind is ook tot een minimum herleid: hij zet zijn helm af, tilt zijn zoontje naar de hemel (zonder gebed, dat Helena nu in stilte overneemt), kust zijn vrouw (zonder ontroerende afscheidswoorden) en wandelt hand in hand met Helena langs haar heen. Deze bewerking vertoont uiteraard meerdere vrouwelijke accenten. Bij de geboorte van haar dochtertje overweegt ze dat het ‘ooit, net als ik, handelswaar zou worden’. Ze zegt dat een leger volgens de dichters op een slang of een stormachtige zee lijkt, maar dat zij er eerder mieren in ziet. Haar misprijzen voor de ‘verfoeilijke mannelijke wellust’, en het feit dat ze zowel door Menelaüs als door Paris in wilde woede tegen de grond geslagen wordt, lijkt ook feministisch geïnspireerd, maar haar eigen relaties (met tweemaal de evolutie van echte liefde naar verveling en haat) komen er eigenlijk niet zoveel beter vanaf (tenzij zij altijd de liefde volgt, die dan door de hebbelijkheden van de man vernietigd wordt). Het vrouwelijke accent is zeker ook aanwezig in de niet expliciet uitgesproken matriarchale waarden. Met Hector bezoekt Helena een nu vervallen tempel van Moeder Aarde, waar hij in zijn jeugd dikwijls met Aeneas in de bossen zwierf. Volgens Hector woonden de goden niet in de hemel, maar ‘in het bos, in het water en de aarde, in het gesteente’. Hoewel hij de leider van de Trojanen is, heeft hij het niet over roem en vraagt hij die ook niet voor zijn zoontje (zoals bij Homerus). Hector en Aeneas lijken de matriarchale waarden te vertegenwoordigen, wat ook kan verklaren dat Helena’s liefde voor Hector en Aeneas niet aangetast wordt.
Francesca Petrizzo schreef een boeiende vrouwelijke bewerking van de Trojaanse sage. Terwijl Helena in Sparta helemaal niet meetelde, had ze in Troje goede relaties met de leidende figuren. De uitdieping en evolutie van de menselijke verhoudingen verdringt het oorlogsgebeuren. Daardoor verdwijnen ook een paar diep ontroerende passages, die soms wel door een ander personage gerecupereerd worden. Opvallend is de poëtische stijl, met vergelijkingen, metaforen en soms heel korte zinnen, die erg contrasteert met het epische taalgebruik.
[Jef Ector]
Bernard Huyvaert
Helena groeit op aan het Spartaanse hof en huwt met Menelaüs, die hierdoor ook koning van Sparta wordt. Maar zij wordt verliefd op de jonge en mooie Trojaanse prins Paris, die haar meeneemt naar Troje. Deze schaking is de oorzaak van de Trojaanse oorlog. Vooral de eerste Griekse dichter Homerus heeft deze mythologische stof behandeld. Na hem vele andere Griekse en Latijnse auteurs, maar steeds vanuit een mannelijk standpunt. De Italiaanse schrijfster (1990) herschrijft het verhaal vanuit het standpunt van Helena zelf. Helena stelt zichzelf erin voor als een slachtoffer van haar eigen schoonheid, maar ook van het staatsbelang. Zij is een vrouw van vlees en bloed, met heel veel tederheid en liefde, maar de omstandigheden hebben van haar een harde bitch gemaakt ('Ik ben van steen!').De jonge auteur veroorlooft zich in het dagboek wel enkele vrijheden. Volgens haar verhaal zou Helena met zowat iedereen van de homerische helden naar bed zijn gegaan, ook met de Grieken Diomedes en Achilles en zelfs met de Trojaan Hector, terwijl deze laatste bij Homerus bekend staat om zijn huwelijkstrouw. Kleine druk.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.