De alledaagse en de geplande stad : over identiteit, plek en thuis
Arnold Reijndorp (Auteur), Leeke Reinders (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
SUN Trancity, 2010 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 303.83 REIJ |
Besprekingen
31/12/2011
De alledaagse en de geplande stad draait rond de spanning tussen plan en realiteit. Zeg maar tussen de wereld zoals die getekend wordt op de tafel van de planner en de wereld zoals die zich afspeelt aan de keukentafel. Het boek hangt deze tegenstelling op aan de benadering van de Franse filosoof De Certeau. In zijn geeft De Certeau aan hoe de stad beschouwd door de ogen van het bestuur, het beleid, elites, planners en andere professionals, botst met die zoals ze geleefd wordt door haar inwoners en gebruikers. Beiden gaan doelmatig met haar om, zij het op een heel verschillende manier. De professional handelt strategisch, vanuit een bepaalde visie. Hij stelt zich de vraag waar de stad als geheel naartoe moet. In het leven van alledag is het doel veeleer tactisch van aard. Hoe ga ik om met dat grotere geheel om mijn eigen weg te vinden? Mensen eigenen zich de stad toe binnen het kader dat geschapen werd door de professionals. Ze ontwikkelen er routes, rituelen en routines die niet altijd overeenstemmen met wat haar vormgevers voor ogen hadden.
Met zijn uitgangspunt sluit het boek aan bij de school binnen de planning en ruimtewetenschappen die een grote fascinatie aan de dag legt voor het alledaagse leven. Dat komt duidelijk tot uiting in de eerste hoofdstukken, waar verschillende auteurs dieper ingaan op de alledaagse stad. Nadruk ligt daarbij vooral op het opbouwen van identiteit, en hoe deze gelieerd is met de plaats. Na tamelijk theoretische bijdragen van Reijndorp, Majol en Frijhof, illustreert Reinders de multipele relatie tussen plaats en identiteit aan de hand van mentale kaarten van vier inwoners van Nieuwland (Schiedam). Deze relatie zorgt ervoor dat plaats een deel van je identiteit wordt, hetgeen je een gevoel van thuis kan bezorgen, of van trots, maar evengoed van vervreemding indien die plaats langzaam verandert. Andersom zorgt identiteit ervoor dat plaats geen cartesiaanse ruimte is, maar geconstrueerd in de vorm van routes, plekken waar je graag komt, andere die je vermijdt...
In het tweede deel stuit deze verwevenheid tussen identiteit en plaats terug richting beleidsmakers, die het proberen in te kapselen in hun strategie. Via branding proberen stedelijke autoriteiten de identiteit van plaatsen vorm te geven, steunend op de individuele belevingen. Reinders haalt aan hoe branding vooral gekoppeld is met processen van stedelijke vernieuwing. Het moet de ingrepen en maatregelen van overheden verantwoorden, maar zoekt bovenal plaatsen (opnieuw) te vermarkten. Branding biedt een nieuw instrument in antwoord op de verloedering en de normvervaging waarmee bepaalde plaatsen geassocieerd worden. De gecreëerde identiteit biedt immers in één beweging een canvas voor de gewenste normen en codes die het gedrag van de openbare ruimte bepalen. In een periode van toegenomen individualisering en snel veranderende sociale samenstelling van buurten lijken deze normen en codes geen vanzelfsprekendheid meer. Of beter: er zijn normen en codes van verschillende groepen en individuen die met elkaar botsen. Dit brengt ons bij het begrip leefstijlen, in dit boek geïntroduceerd door Mommaas. Het is de nieuwe kapstok die in Nederland steeds vaker wordt gebruikt om projecten aan op te hangen. Nio geeft een aantal voorbeelden van projecten waar dit toegepast werd. Zo verdeelt de sociale woningmaatschappij haar huurders over blokken naargelang ze 'sociale, open' dan wel 'nuchtere, introverte mensen' zijn. Daarnaast worden er nieuwe wijken geconstrueerd voor 'mensen die wel graag een praatje maken op de stoep, maar verder erg op hun eigen zijn'...
Projectontwikkelaars en coöperaties blijken laaiend over de methodiek. Ze stellen vast dat ze minder dienen te interveniëren, of dat ze via branding en leefstijlen nieuwe doelgroepen kunnen aanboren. Er kan evenwel vastgesteld worden dat het ook een manier is om onder bepaalde wettelijke criteria inzake toewijzing van woningen uit te komen. Want uiteraard beoogt de leefstijlagenda voornamelijk het aantrekken van een bepaalde (middenklasse)groep en het uitbannen van probleemgevallen. Jammer genoeg diept het boek dit weinig of niet uit. Wiens normen en codes worden uitgekozen in het brandingproces? Welke leefstijlen zijn wenselijk en welke niet? Het is nochtans een cruciaal gegeven in de spanningen die er hangen rond de toe-eigening van plaatsen. Dat bewijst bijvoorbeeld elke dag het De Conickplein in Antwerpen, waar de sociale normen van de pleinbewoners botsen met die van de omwonenden, maar evengoed met de strategie die de stad voorstaat.
Zo zijn we opnieuw bij de spanning tussen het geplande en het alledaagse beland. Mommaas grijpt hier terug naar De Certeau wanneer hij stelt dat branding aanleiding kan geven tot nieuwe spanningen tussen de strategieën van professionals en de tactieken van de mensen ? zeker indien die strategieën een aantal van die tactieken inpalmen, zoals bijvoorbeeld een kunstenaarshuis zich ongemakkelijk kan voelen wanneer het plots een argument wordt in een gentrificatieverhaal. Het laat Reijndorp in de epiloog besluiten dat de wereld van het alledaagse en de wereld van het geplande het best elk op hun domein blijven. Het gevaar dat professionals de tactieken van de mensen (al dan niet gewild) naar hun hand zetten, loert immers altijd om de hoek. [Tim Cassiers]
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.