Cultuur van angst
Frank Furedi
Frank Furedi (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, cop. 2011 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 450.41 FURE |
31/12/2011
De Britse socioloog Frank Furedi legt geregeld de vinger op de wonde om te tonen waar het in de samenleving misgaat. Zo schreef hij opgemerkte boeken over de tanende rol van de intellectuelen en over de angst die ouders en maatschappij verlamt. In zijn jongste boek (oorspronkelijke titel: Wasted: Why Educating isn’t Educating) analyseert hij wat er aan de hand is met het onderwijs. Daar blijkt immers uit verschillende hoeken over geklaagd te worden: overheid, curriculummakers, ouders, leraren wijzen elkaar met de vinger. Volgens Furedi is het wezenlijke probleem de fundamentele gezagscrisis, die niet alleen binnen de schoolmuren, maar net zo goed in de maatschappij erbuiten bestaat. In een razendsnel veranderende wereld lijkt de communicatie tussen oude en jonge generaties grondig verstoord, evenals het besef dat onderwijs te maken heeft met traditie: het doorgeven van (de ervaring uit) het verleden om het heden te kunnen begrijpen en zinvol toekomst te scheppen. Er is een obsessie met het nieuwe. Hij heeft het over de onderwijsparadox: ‘hoe meer wij verwachten van het onderwijs, hoe minder we paradoxaal genoeg verwachten van de kinderen; en hoe meer hoop de samenleving vestigt op het onderwijs, hoe minder we het waarderen als iets wat op zichzelf belangrijk is.’ Het onderwijs wordt in zijn visie van buitenaf ondermijnd en oneigenlijk gebruikt. In plaats van kennis en inzicht verwerven als het kerndoel van het onderwijs te koesteren — een intrinsiek waardevolle activiteit — wordt het geïnstrumentaliseerd. De overheid probeert problemen niet in de maatschappij, maar op school op te lossen door een buitensporige aandacht te schenken aan social engineering in burgerschapscursussen en dergelijke, en door een omgekeerde socialisatie door te voeren, waarbij kinderen hun ouders op de vingers tikken waar ze bijvoorbeeld op het vlak van voeding, gezondheid, verkeer en milieu tekortschieten. Verlichte pedagogen met een ‘neoheraclitische’ visie (‘alles verandert, waarom zou je dan nog meteen verouderende kennis doorgeven?’) verleggen de klemtoon van de inhoud van vakken (‘irrelevant’) naar een formalistisch ‘leren te leren’. Bovendien leidt het angstige opvoederschap van veel ouders, die vooral niet willen dat hun kind iets tekort zou komen, tot ‘therapeutisch’ onderwijs, inclusief ‘gelukslessen’ en het te pas en te onpas ‘kinderen prijzen’ zonder nog te vragen dat ze hun grenzen verleggen. Furedi vindt dat tegelijk een gevaarlijke ondergraving van het zelfstandig denkend en oordelend individu. Het wordt hoog tijd om het onderwijs tegen zichzelf te beschermen, de verslaving aan onderwijshervormingen een halt toe te roepen en duidelijkheid te scheppen over de zin van het onderwijs.
Ondanks de waardevolle ideeën die het bevat, is De terugkeer van het gezag geen geslaagd boek. Furedi laat zich zo erg meeslepen door zijn kruistocht tegen ‘een instelling die de weg kwijt is’ dat hij drammerig gaat schrijven, voortdurend in herhaling valt, vaak meer woede en banvloeken ventileert dan overtuigend argumenteert en ondanks de omvang van bijna 300 bladzijden weinig of niets zegt over hoe bijvoorbeeld gezag in deze tijd dan wel moet functioneren en hoe een optimaal curriculum er kan uitzien. Het is te gemakkelijk (en je geeft er je tegenstrevers wind mee in de zeilen) alleen maar te hameren op het belang van de traditionele vakken, de futiliteit van moreel en emotioneel opvoeden op school en de te verwaarlozen rol van de school in het wegwerken van sociale ongelijkheid. Je zou haast denken dat hier een verstokt conservatief aan het woord is, die het verleden eenzijdig idealiseert. In zijn analyse van het afbrokkelende gezag verwaarloost hij (wat ik vreemd vind voor een socioloog) de grote rol van de media en de vrijetijdscultuur. De school is geen eiland meer en zal het ook nooit meer worden. Bovendien is het boek wel erg Brits georiënteerd, zonder dat dit in de vertaling door verklarende noten wordt opgevangen.
[Erik de Smedt]
Ir. J. Bulens
De economie, de politiek en onderzoekers spelen in het onderwijs een grote rol. Dit boek heeft als thema: geef het onderwijs terug aan de school en aan de ouders; geef de docent zijn klas terug waarin zijn gezag centraal staat. Leer kinderen weer naar het verleden kijken, naar de kennis van voorgaande generaties. Het doel van onderwijs is de ontwikkeling van het denken en van het gevoel, het opbouwen van waarden en normen en het opdoen van vaardigheden. Waar het in onderwijs vooral om gaat, is: hoe krijgen ze les en wat is de inhoud van het onderwijs? Het boek is helder (en ook zeer uitvoerig) geschreven door de socioloog Frank Furedi, hoogleraar aan de universiteit van Canterbury. Uiteraard speelt dan de structuur van de samenleving en ook de Engelse situatie een rol. Om het woord gezag te vermijden is het beter te zeggen: geef het onderwijs terug aan de school, waar geborgenheid en wijsheid worden doorgegeven door de onderwijzer aan de leerling, die uniek is. Er zijn drie aanhangsels, een alfabetisch register, een bibliografie en een groot aantal eindnoten. Aan te bevelen voor onderwijsmensen, -besturen en andere in het onderwijs geïnteresseerden.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.