's Nachts komen de vossen : verhalen
Cees Nooteboom
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2009 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : KUNST : 730.6 NOOT |
31/12/2010
Het raadsel van het licht is een luxueus uitgegeven kunstboek: groot formaat, op blinkend wit papier in twee kolommen afgedrukte tekst, kwaliteitsvolle kleurenreproducties. Het bevat een keuze (gemaakt door Susanne Schaber) uit de essays, artikels en gedichten die Cees Nooteboom in de loop der jaren over (schilder)kunst bij elkaar heeft geschreven. Conform Nootebooms notoire reislust en zijn lak aan kunsthistorische indelingen is de volgorde bepaald door een imaginaire wereldreis die begint en eindigt in de Nederlanden. En het zijn niet de minsten die we onderweg tegenkomen: Vermeer, Piero della Francesca, Leonardo, Tiepolo, Velasquez, Hokusai ... maar ook Frida Kahlo, Paula Modersohn-Becker (haar prachtige portret van Rilke!), Kiefer, Neo Rauch, enz. Al mag dit alles heel veelbelovend en avontuurlijk klinken, dit boek gaat niet over het raadsel van het licht en in wezen ook niet over kunst: zijn inhoud past niet in het foedraal van een kunstboek. Deze uitgave mist substantie, een rode draad.
Een typisch Nooteboomstuk is een in de tegenwoordige tijd gestelde literaire constructie, bestaande uit landschapsbeschrijving, karakterisering van een stad, biografische schets, verslag van een leeservaring, uitstapjes in de geschiedenis, anekdoten, herinneringen enz., en in het beste geval vormt het schilderij dat wordt besproken de kristallisering van de aangezette sferen, het centrum van het labyrint. Nooteboom heeft deze werkwijze tot een hoogtepunt gebracht in de jaren tachtig, bijvoorbeeld in het stuk over Tiepolo en natuurlijk in de teksten uit Omweg naar Santiago, een boek dat nog steeds staat als een huis. Maar al te vaak komen zijn kunstbeschouwingen neer op een ? bij vlagen stilistisch hoogstaand ? rond de pot draaien. Nooit wordt echt diep ingegaan op een schilderij, er wordt vooral een cultus van het kijken bezongen. En hoe raadselachtiger een schilderij bevonden wordt, hoe minder het in zicht komt. Lezen in dit boek komt na verloop van tijd neer op het eindeloos dwalen door kastelen, musea, tentoonstellingszalen, aan het handje van zijn met een loodzware catalogus beladen auteur. En dat zonder enige hulp van een Ariadne en zonder ooit een werkelijke ontmoeting of confrontatie met de minotaurus. Want het is opvallend dat Nooteboom, in zijn toe te juichen opvatting te willen zien wat hij ziet (en niet wat hem door specialisten is aangepraat), voortdurend vervalt in een cultisch-mythisch taalgebruik. Woorden als toverij, hekserij, griezelig, fetisj, totem, taboe, pelgrimage enz. zijn niet van de lucht. Daar is op zich niets mis mee, maar Nooteboom reageert als verlamd op het cruciale feit dat zijn moderne individuele kijken de archaïsche collectieve oorsprong van de kunst weer oproept. Zo blijft hij dolen in zijn mystificaties en onderwerpt hij zich devoot aan het Meesterwerk, dat daarom treurt. [Dieter Clarisse]
T. van Deel
Cees Nooteboom kan als geen ander over beeldende kunst schrijven, zowel in proza als in poëzie. Een bloemlezing uit zijn geschriften inzake kunst, met paginagrote reproducties van de betreffende werken, is voorbeeldig en schitterend vormgegeven gemaakt door Susanne Schaber, die het aandachtspunt zeer terecht legt bij het licht. Bij Hopper en Vermeer, bij Rembrandt, bij de doden, de levenden, Kiefer, Vanriet. Deze keuze is een weelde, we mogen meekijken en meedenken in Nootebooms hoofd, verbaal, en kunnen lezen hoe hij naar de betreffende kunstwerken kijkt en wat hij er bij denkt. De kunst van het landschap. Rilke geschilderd door Paula Modersohn-Becker. Zelfportretten van een ander. De dromen en angsten van Chiorgio de Chirico. Caspar David Friedrich en de schaduwzijde van de schilderkunst. Om over de koningen en dwergen van Francisco de Zubarán, Nootebooms lieveling, maar niet te spreken. Dit boek is een hommage aan twee kunsten, de beeldende en de literaire kunst, die hier, ook vormgevelijk, hand in hand gaan en elkaar wederzijds een dienst van allure bewijzen. Van de veertig essays en gedichten verschenen twaalf niet eerder of alleen in kleine oplage in boekvorm.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.