De broers Karamazov
Fjodor M. Dostojevski
Arthur Langeveld (Samensteller), Madeleine Mes (Samensteller)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Atlas, 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 6145 |
31/12/2010
Op de voorflap van dit boek staat een berkenbos afgebeeld. Toepasselijk, want de berk is ? samen met de beer ? het nationale symbool van Rusland. In de Russische volksmythologie, die zowel de orthodox-christelijke als de marxistisch-leninistische indoctrinatie overleefde, worden deze boom magische eigenschappen toegedicht. Bovendien werd zijn schors door de Russen van het eerste uur gebruikt om zich het schrift eigen te maken. Het vergt dan ook weinig verbeelding om in het afgebeelde berkenbos het zinnebeeld te zien van de wereldberoemde Russische literatuur. Wereldberoemd, maar niet in haar geheel. Arthur Langeveld en Madeleine Mes, die dit boek hebben samengesteld en vertaald, is het precies te doen om die sectie van de Russische literatuur die, op enkele hoge bomen na, gehuld is in de gitzwarte schaduw van de klassieke knoesten. Ze leiden de lezer weg van de platgetreden paadjes naar een nog weinig bereisd, maar bloeiend gebied in het berkenbos; hun bloemlezing is er een van Moderne Russische verhalen.
De Russische literatuur is in het Westen doorgebroken tijdens de laatste twee decennia van de negentiende eeuw. In deze doorbraak, die ons denken over Russische literatuur in belangrijke mate gevormd heeft, speelden Oorlog en vrede van Tolstoj en Misdaad en straf van Dostojevski een cruciale rol. De buitenproportionele bekendheid van deze en andere klassieke romans verklaart waarom de Russische letteren in het Westen tot op heden onmiddellijke associaties oproepen met zwaarlijvigheid. De Russische schrijvers wier westerse roem in belangrijke mate stoelt op kortverhalen, zijn dun gezaaid. Tsjechov is de uitzondering die de regel bevestigt. Nochtans is het kortverhaal in Rusland van oudsher een van de meest beoefende en gesmaakte genres. In de afgelopen 150 jaar heeft deze traditie, in weerwil van het westerse romanfetisjisme, niets aan kracht ingeboet: in de Sovjettijd heeft het kortverhaal zowel kwantitatief als kwalitatief aan belang gewonnen ? onder andere omdat het zich uitstekend leent tot samizdat en taal- en vormexperimenten ? en ook vandaag nog laat geen enkele Russische schrijver die zichzelf respecteert dit genre links liggen. Getuige hiervan de voorliggende bloemlezing.
De periode die deze bundel bestrijkt, is groter dan de titel doet vermoeden: het oudste verhaal is geschreven in 1922, het jongste slechts drie jaar geleden. De samenstelling was niet vanzelfsprekend: de verantwoordelijken voelden zich naar eigen zeggen als kinderen in een snoepwinkel. Uiteindelijk werd ervoor geopteerd om te streven naar een vernieuwend en zo breed mogelijk spectrum. De resulterende bundel bevat een vijftigtal verhalen van telkens een andere hand. Voor obligate schrijvers zoals Isaak Babel, Ivan Boenin, Vladimir Nabokov en Venedikt Jerofejev, van wie min of meer alles al vertaald was, werd een uitzondering gemaakt op de regel om enkel verhalen op te nemen die nog niet eerder in het Nederlands waren verschenen. Jammer genoeg blijkt dat dit privilege niet toegekend werd aan de eveneens al volledig vertaalde Daniil Charms, die als schrijver van absurde verhalen ongeëvenaard is: hij schittert in deze bloemlezing door afwezigheid. Dit neemt niet weg dat de geselecteerde verhalen, die gekenmerkt worden door onderlinge stilistische en thematische heterogeniteit, een gebalanceerd beeld geven van wat de Russische literatuur sinds de Oktoberrevolutie tot nu aan kortverhalen heeft voortgebracht. Precies hierin zit de kracht van Moderne Russische verhalen. Overigens heeft Langeveld voor wie door de bomen het bos niet meer ziet een verhelderend nawoord geschreven, waarin de belangrijkste geselecteerde auteurs in hun politieke en maatschappelijke context worden geplaatst.
De keerzijde van de medaille bij een representatieve bloemlezing als deze is dat de opgenomen verhalen van wisselende kwaliteit zijn: zo intrigerend als het symbolistisch aandoende 'Vuilniswind' van Platonov is en zo geniaal als het satirische 'Pchents' van Terts is, zo infantiel is 'Kameraad Prachtpet' van Aksjonov en zo slaapverwekkend is het sciencefictionverhaal 'Het vergeten experiment' van de gebroeders Stroegatski. Niettemin helt de eindbalans driedubbel door naar het waardevolle. Een groot stuk van het gewicht is afkomstig van vijf verhalen die hier niet onvermeld mogen blijven: 'Gewetenloos' van Vasili Sjoeksjin, over de sociale inacceptabiliteit van liefde tussen bejaarden; 'Een eenvoudige waarheid' van Vladimir Makanin, over een man die zich schaamt voor zijn geliefde; 'De dichter en de muze' van Tatjana Tolstaja, over een bezitterige vrouw; 'Strijkijzers en diamanten' van Nina Sadoer, over een Russisch-joodse familie die naar Israël emigreert; en 'Akiko' van Viktor Pelevin, over de valstrikken van porno op het internet. Deze verhalen laten er geen twijfel over bestaan dat de strooptocht van Langeveld en Mes in de snoepwinkel der moderne Russische verhalen een succes is. Wel doet de lezer er goed aan al dat lekkers gedoseerd te verorberen, want proefondervindelijk is gebleken dat de indigestie om de hoek loert. [Pieter Boulogne]
Willem G. Weststeijn
Deze volumineuze bundel (ruim 650 blz.) bevat in totaal 47 verhalen uit de Russische literatuur van de jaren twintig van de 20e eeuw tot heden. Nagenoeg alle grote Russische schrijvers die in deze tijd hebben geleefd zijn er in opgenomen, elk met niet meer dan een verhaal. Het betreft de Nobelprijswinnaars Boenin, Pasternak en Solzjenitsyn, maar ook Nabokov, Babel, Paustovski en hedendaagse auteurs als Viktor Pelevin en Vladimir Sorokin. Sommige van de verhalen zijn al eerder vetaald, de meeste verschijnen hier voor het eerst. In zijn totaliteit geeft de bundel een fascinerend beeld van de uitermate geverseerde Russische literatuur van de laatste negentig jaar, die ondanks de censuur en de vervolgingen in de Stalintijd een zeer hoog niveau wist te handhaven. Mede dank zij de uitstekende vertalingen is dit een rijk boek geworden, waar elke liefhebber en bewonderaar van de Russische literatuur zijn hart aan zal kunnen ophalen. Achterin beknopte biografische informatie over de auteurs. Gebonden; kleine druk, krappe marges.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.