Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 6026 |
Besprekingen
31/12/2010
Geen roman brengt het Peruaanse landschap zo treffend in beeld als De diepe rivieren (Meulenhoff, 1981) van José María Arguedas. Diens landgenoot, Alonso Cueto, probeert in Het blauwe uur ook door te dringen tot het wezen van het land, dat voor altijd de onmiskenbare stempel draagt van zijn indiaanse bevolking. Na de Spaanse kolonisatie veroverden steenrijke families (om het eventjes te schematisch te schetsen) het monopolie om de inheemse bevolking zo mogelijk nog meer onder de knoet te houden, en de rijkdommen van het land van de Machu Picchu in enkele gretige en onrechtvaardige handen te houden. Die grootgrondbezitters blijven natuurlijk aan de macht omdat ze op hun wenken worden bediend door een leger van militairen, administrateurs, rechters en advocaten. Aan deze toestand is tot op vandaag eigenlijk weinig veranderd.
De totaal door geweld verziekte 'guerrillabeweging' Het Lichtend Pad ? vastgeroest in een dogmatische reflex die ook de indianen tot weerloze slachtoffers maakte ? werd in de jaren tachtig van de vorige eeuw met hand en tand bestreden door het Peruaanse leger. Dat de militairen daarbij de doodarme burgerbevolking niet spaarden ? en ook de 'guerrillero's van Abel Guzman deden dat niet ? moet als een eufemisme worden betiteld. De indianenbevolking zat in een wurggreep en werd zowel door blinde maoïstische strijders als door het machistische leger gemolesteerd. Toch is het uit den boze alle aandacht op Het Lichtend Pad te richten. En daar bezondigt de roman Het blauwe uur zich toch wel overvloedig aan. Een echte analyse van de Peruaanse maatschappij is hier niet aan de orde, laat staan een beschrijving van het maatschappelijk functioneren van een essentieel repressief leger.
In het boek gaat de protagonist Adrián Ormache, een goed boerende advocaat met rijke klanten, op vraag van zijn stervende vader op zoek naar het indiaanse meisje Miriam. Toen de vader als marineofficier werd ingezet in de strijd tegen de 'terroristen' van Het Lichtend Pad en daarbij heel wat burgerslachtoffers maakte, werd hij verliefd op Miriam, een van zijn slachtoffers. Het meisje zou na contact met de militair zwanger zijn geworden en een zoontje hebben gebaard dat dus mogelijk Adriáns broertje is. Het meisje is echter kunnen ontsnappen en runt nu een kapperszaakje in de hoofdstad Lima. Ook Adriáns moeder was blijkbaar op de hoogte van het slippertje van haar man. Na heel wat speurwerk komt Adrián het meisje op het spoor. En bezwijkt hij, precies zoals zijn vader, voor de charmes van Miriam. Adrián kan het familiegeheim ontrafelen, maar eerst staat nog heel wat te gebeuren. Cueto probeert de sfeer op te roepen van de armoede waarmee een groot deel van de Peruaanse bevolking dagelijks te kampen heeft. Het hoofdpersonage maakt de balans op van de situatie (eind jaren negentig) waarin zijn land na zwaar institutioneel geweld is aanbeland. De zoektocht van Adrián wordt met zin voor nuance en plot verwoord als een queeste naar de indiaanse identiteit, en als een onthulling van een zwaar doorwegend familiegeheim dat ook andere rijke families teistert. Cueto's beschrijving van die maatschappelijke klasse met haar typische psychologische structuur is min of meer geslaagd, maar uiteindelijk ook stereotiep realistisch. Adrián ontmoet in het indiaanse gebied ook een vrouw die zich helemaal liet innemen door de indiaanse filosofie en gebruiken. Door zich met een Vatersuche in te laten, ontrafelt Adrián niet alleen de geheimen uit zijn eigen familie, huwelijk en schemerkant, maar laat hij ook een licht schijnen op een generatie rijke Peruanen die moedwillig blind blijven voor het gewelddadige verleden. Het blauwe uur onderzoekt nog andere Peruaanse sporen die ik in het belang van het leesavontuur onbeschreven laat.
De meermaals gelauwerde auteur Alonso Cuento, van wie nu een eerste roman is vertaald, is journalist en zijn talent voor observatie komt het verhaal ten goede. Hoewel Peruaan Vargas Llosa deze roman als 'magistraal' bestempelt (en daardoor toegeeft aan een belachelijk en antiliterair marktmechanisme), is dit gewoon een vlot leesbaar boek. Enig schrapwerk zou nuttig geweest zijn: ik las alleszins enkele totaal overbodige passages. Hoewel de auteur er niet echt in slaagt de diepe complexiteit van de Peruaanse maatschappij te schetsen, zullen liefhebbers van een pakkend verhaal hier aan hun trekken komen en een beperkte inkijk krijgen in de Peruaanse werkelijkheid. Vertaler Arie van de Wal staat borg voor Nederlands taalplezier. Wat mij nog het meeste steekt, is dat dit boek uiteindelijk oppervlakkig blijft. De echte vraag ? en die komt heus wel aan bod maar wordt te idealistisch behandeld ? blijft of het überhaupt mogelijk is het indiaanse Peru te ontmoeten. En of men er als rijke blanke of mesties wel toegang toe kan hebben. Daarom begon ik deze recensie met een verwijzing naar José María Arguedas en zijn Diepe rivieren. Arguedas was als pedagoog betrokken bij een project dat de ontvoogding van de indianen op het oog had. Toen hij inzag dat zijn pogingen tevergeefs waren, sloeg hij de hand aan zichzelf. Alonso Cueto staat veel vrijblijvender tegenover dezelfde prangende vragen. Hij schreef met Het blauwe uur een onderhoudende roman, meer niet. Beschrijving staat bij Cueto in het teken van een realistische schrijfstijl, maar de vraag is of literatuur wel gebaat is bij zo'n realisme. [Bart Vonck]
Drs. H.H. Puite
Een geslaagd advocaat ontdekt tussen de spulletjes die zijn moeder hem heeft nagelaten, een brief die hem voert naar een goed bewaard familiegeheim. Zijn vader die militair was, nam ooit deel aan de strijd tegen de guerillabeweging in zijn land Peru. Door zijn naspeuringen om achter de waarheid te komen wordt hem de reikwijdte van die vuile oorlog duidelijk en ook de rol die zijn eigen vader en familie daarin hebben gespeeld. In deze roman gaat het, zoals in meer recent werk van Spaanstalige schrijvers, over het geweld in de samenleving en de gevolgen die dit heeft. Er is een korte verklarende woordenlijst achterin het boek opgenomen. De Nederlandse tekst is heel dicht op de originele tekst gebleven en misschien daardoor niet altijd soepel te lezen. Paperback; vrij kleine druk.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.