Kunstenaarsmusea in België
Patrick De Rynck
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ludion, 2008 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : KUNST : 736 DARB |
31/12/2009
Eind 2008-begin 2009 werden op een tentoonstelling in het Roger Raveelmuseum te Machelen aan de Leie twee kunstenaars bij elkaar gebracht wier werk in grote vrijheid is ontstaan. James Ensor schilderde rakelings naast het impressionisme, het expressionisme en het symbolisme, Roger Raveel ontwikkelde een eigen plastische taal tussen abstractie en herkenbare Vlaamse figuratie, die men 'De Nieuwe Visie' zou noemen. Een aantal thema's komt in het oeuvre van beide kunstenaars aan bod: het (zelf)portret, het sterfbed van moeder, de optocht, figuren op de rugzijde. Deze overvloedig geïllustreerde catalogus plaatst verwant werk van beiden naast elkaar, waarbij blijkt dat er niet alleen van zinspelingen sprake is, maar ook van talrijke vormelijke gelijkenissen in picturale benadering, compositie en kleurgebruik. In een mooi essay belicht Rudi Fuchs de 'wonderlijke ontmoeting' tussen deze twee. Bij Ensor ziet hij de verfstreken en de kleurtoetsen zweven en drijven; ze lijken geen grote vastigheid te zoeken. Raveel zoekt eerder de stevigheid van de architectuur en een klare expressie op. Wie beter kijkt, ziet echter ook bij Raveel wankelere passages. Zijn schilderijen blijken vol met dubbelzinnigheden te zitten, waaraan ze hun zachte stemmigheid ontlenen. Die verschijningen van het licht maken volgens Fuchs Raveels meesterwerk 'Herinnering aan het sterfbed van mijn moeder' (1965) verwanter met Ensors 'Grote marine - zonsondergang' (1885) dan met het voor de hand liggende 'Mijn dode moeder' (1915). Het is een feest, in dit spoor, de afgebeelde werken ? schilderijen, maar ook tekeningen ? met elkaar te vergelijken. In 1945 bezocht Raveel samen met zijn medestudent Marcel IJsewijn Ensor in zijn huis te Oostende, waar hij 'De intrede van Christus in Brussel in 1889' kon bewonderen. Het was op de tentoonstelling te zien als handgeklost wandtapijt dat in China werd vervaardigd. Xavier Tricot laat zijn grote kennis schijnen op het ontstaan, de structuur, de personages en de picturale bronnen van dit werk en bespreekt vervolgens Raveels 'De schilderijenoptocht van 1978 te Machelen-aan-de-Leie', met een excursie over een paar happenings in New York (2002) en Brussel (2005). Het verband tussen Ensors intocht en Raveels optocht komt helaas te weinig ter sprake. De verwantschap tussen Raveel en Ensor wordt uit de vergelijking van het beeldmateriaal scherper duidelijk dan uit de begeleidende teksten. Dat betekent iets meer werk voor de kijker, die voor zijn inspanning ruimschoots wordt beloond en van beide kunstenaars ook relatief onbekend maar sterk werk leert kennen. [Erik de Smedt]
Albert Hagenaars
Het samenbrengen van werken van de Belgische kunstenaars James Ensor (Oostende 1860-1949), grillig en exuberant, en die van Roger Raveel (Machelen-aan-de-Leie, 1921) formeel en eerder ingetogen, mag een weinig logische keuze lijken, feit is dat beide Belgische kunstenaars, zoals deze catalogus aantoont, veel meer dan verwacht gemeen hebben. Aan de hand van overeenkomstige motieven zoals optochten en zelfportretten wordt aannemelijk gemaakt hoe Raveel invloeden van Ensor oproept, maar daar een onvervalst eigen picturale typologie mee ontwikkelt die spannend is, van een geheimzinnige kracht getuigt. De drie essays die de ruggengraat van het boek vormen, geven elk, ruim ondersteund door afbeeldingen, een eigen perspectief en vullen elkaar zonder overlapping op boeiende wijze aan. Omvangrijkere monografieën over Ensor of Raveel kunnen er niet door vervangen worden, de uitgave biedt echter voldoende prikkelende inzichten om te garanderen dat kunstonderzoekers er niet omheen kunnen; niet bij exploratie van Ensors oeuvre en evenmin bij die van het nog uitdagend braak liggende veld van diens geestgenoot Raveel. Als kunsthistorische kruisbestuiving tussen het werk van Ensor en dat van Raveel is deze catalogus (bij een tentoonstelling in het Roger Raveelmuseum*) bijzonder geslaagd.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.