Hitlers eerste slachtoffers : hoe de Holocaust begon en door één man bijna voorkomen werd
Timothy W. Ryback
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Balans, cop. 2008 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : DUITSLAND 947 HITLER |
31/12/2009
Adolf Hitler staat o.m. bekend als een notoir boekverbrander, maar dit boek toont dat hij ook een fervent bibliofiel was, die op het toppunt van zijn macht meer dan 16.000 boeken bezat. Deze werken zaten verspreid in zijn privébibliotheken in Berlijn en in Arendsnest op de Obersalzberg nabij Berchtesgaden. Het zal geen verwondering wekken dat een overgroot deel van zijn boeken prestigieuze geschenken zijn afkomstig van hoge functionarissen van het Derde Rijk, of dat ongeveer 7000 banden gewijd zijn aan militaire zaken (met vooral veel werken over de Napoleontische verslagen en de Eerste Wereldoorlog).
Veel van die boeken gingen op het einde van de oorlog verloren, verdwenen in de handen van medestanders van de laatste dagen, of werden door de Sovjets als oorlogsbuit afgevoerd naar Moskou. Enigszins toevallig ontdekte Timothy Ryback, directeur van het Institute for Historical Justice and Reconciliation in Den Haag en medewerker aan diverse Amerikaanse tijdschriften, dat een flink deel van Hitlers privécollectie de oorlog had overleefd en als Amerikaanse oorlogsbuit was ondergebracht in de Library of Congress. Het viel de auteur op dat deze collectie wel bekend was bij Hitlerbiografen, maar dat er nauwelijks belangstelling voor bestond. Uit het beschikbare aanbod van 1200 werken ? waarvan het merendeel presentexemplaren van oninteressante werken, die vaak ongeopend en dus ongelezen in kasten verdwenen ? selecteerde de auteur er een 150-tal, waarvan hij op basis van diverse bronnen overtuigd was dat ze de kern van Hitlers privébibliotheek hadden uitgemaakt.
Een flink aantal hiervan verwierf Hitler persoonlijk in de loop van zijn leven, te beginnen met de boeken die hij als ordonnans bij zich had aan het westelijk front gedurende de Eerste Wereldoorlog. Het gaat hierbij om beduimelde en stukgelezen exemplaren, die soms handgeschreven notities bevatten. Een jeugdvriend van Hitler uit Wenen verklaarde ooit: "Ik kan me Adolf Hitler niet herinneren zonder boeken. Boeken waren zijn wereld."
Met betrekking tot het eigenzinnig verzamelen van boeken vond Ryback inspiratie in de visie van Walter Benjamins dictum "toon me wat je leest, en ik zal zeggen wie je bent". In dit bijzonder leesbaar, boeiend en origineel historisch werk gaat de auteur dan ook nauwgezet tewerk, als een archeoloog die artefacten onderzoekt om vervolgens tot een beter en dieper inzicht te komen in de geestesgesteldheid van Hitler. Een riskante oefening, want de kans op vergissingen en verkeerde interpretaties is niet denkbeeldig. Zo is niet altijd zeker of een handgeschreven notitie wel het werk is van Hitler.
Hoe dan ook kan aan de hand van memoires van diverse ooggetuigen met zekerheid worden aangetoond dat Hitler begeesterd werd door auteurs als Shakespeare en Ibsen, en klassieke werken als Don Quichot en Robinson Crusoë. Partijgenoten spoorde Hitler in de jaren '30 dan weer aan tot het lezen van Henry Fords antisemitisch pamflet The international Jew.
Hitlers privébibliotheek werd op ingenieuze wijze opgedeeld in negen hoofdstukken, die staan voor betekenisvolle fasen in zijn carrière, en waarin de boeken die hij op dat moment las nader worden belicht. Deze werkwijze en de vaardige pen van de auteur zorgen er af en toe voor dat de lezer lijkt mee te lezen over de schouder van de dictator.
Met dit boek levert Ryback een belangrijke bijdrage tot de recente geschiedenis en geeft hij op een unieke wijze inzicht in het enigma dat Hitler is. [Staf Schoeters]
L. van der Hulst
Walter Benjamin zei dat je veel over iemand kunt leren door zijn boeken. De Amerikaanse publicist Timothy Ryback past dit principe toe op de bibliotheek van Adolf Hitler, aan de hand van een aantal voor Hitler belangrijke titels probeert hij zicht te krijgen op de vorming van diens ideeën. De bibliofiel en veellezer Hitler bezat naar schatting 16.000 boeken, het overgrote deel hiervan is verloren gegaan. Ryback vond 1200 titels die in de Library of Congress zijn beland en hij bestudeerde de toestand van de banden en de aantekeningen die Hitler maakte. De invloed van de boeken vindt hij terug in uitspraken en toespraken. Zo waren de boeken van Anton Drexler en Henry Ford cruciaal voor het antisemitisme in Hitlers denken. Zijn grote feitenkennis ontleende hij aan het bestuderen van encyclopedieën. Ryback slaagt erin licht op Hitlers intellect en persoonlijke vorming te werpen: de autodidactische dilettant die vooral leest om zijn wereldbeeld te bevestigen. Het boek bevat een aantal zwart-witafbeeldingen van de boeken. In het nawoord komt het naoorlogse lot van de bibliotheek aan bod. Met appendices, noten en register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.