Duel : roman
Joost Zwagerman
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 313 ZWAG |
31/12/2009
Het debat over de plek van de islam in West-Europa zorgt voor verhitte discussies. Ook in Nederland wordt het dispuut in alle hevigheid gevoerd, met weinig gevoel voor nuance. Joost Zwagerman ergert zich in dit boek, dat twee essays bundelt, vooral aan de toon die 'links' aanslaat tegenover wie kritiek levert op de islam. In het essay 'Hitler in de polder' neemt hij de "goede Nederlanders" op de korrel die alle islamcritici meteen uitmaken voor nazi. Volgens Zwagerman trekken zij parallellen met de geschiedenis die volledig buiten proportie zijn. In 'Vrij van God' neemt hij het op voor de 'afvalligen' van de islam, die van 'linkse' publicisten heel wat kritiek over zich heen krijgen.
Hoewel ik de kern van Zwagermans betoog kan onderschrijven, heb ik moeite met zijn fixatie op links en de conclusies die hij trekt uit de analyse van hun betoog. Ook lijkt Zwagermans ergernis terug te brengen tot een drie à viertal intellectuelen wier opinies hij, for the sake of the argument, uitbreidt tot die van "de Hollandse culturele elite".
'Hitler in de polder' is het minst met argumenten onderbouwd. Zwagerman hekelt hier de obsessie van de naoorlogse generatie Nederlanders met het nazisme en de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog. De nazi's worden daarbij gezien als belichaming van het absolute kwaad, en de Holocaust fungeert als symbool, als archetype dat zich vastgrijpt in ons denken, los van zijn historische context. Zwagerman vindt dat vreemd en verwijst o.m. naar de massamoorden onder Stalin, een bewind dat óók verschrikkelijk was maar nooit diezelfde negatieve status heeft verworven. Zo vreemd lijkt me dat niet. Ook de Holocaust heeft nl. lang niet de 'status' gehad die nu bijna gemeengoed is geworden. Slachtoffers van gruweldaden moeten niet zelden een hevige (politieke) strijd aangaan om de wandaden te laten erkennen door de gemeenschap waarin ze leven. De Joden zijn hierin na jarenlange strijd 'geslaagd'. De concentratiekampen stonden bovendien in Europa, het beleid van discriminatie, vervolging en massale uitroeiing werd uitgetekend in Europa, en Joden uit alle Europese landen kwamen in de gaskamers terecht. Is het dan zo verwonderlijk dat dit 'kwaad' een uitzonderlijke status heeft verworven?
Vervolgens verwijt Zwagerman enkele linkse intellectuelen dat ze van de moslims in Europa de 'nieuwe Joden' willen maken, en dat ze in al wie hen of hun geloof bekritiseert een nieuwe nazi zien. Dat ís uiteraard problematisch. Het helpt het debat over integratie en de islam nl. geen stap vooruit wanneer je telkens als een politicus als Geert Wilders zijn mond opendoet, roept dat hij 'de nieuwe Hitler' is. Zulke vergelijkingen trek je niet omdat het 'leuk klinkt'. Problematischer is evenwel dat Zwagerman, net als Afshin Ellian in Allah weet het niet beter (De Leeswolf 2008, p. 566), uitsluitend linkse intellectuelen aanvalt omwille van hun misplaatst gebruik van vergelijkingen met Hitler en andere nazi's. Alsof rechtse intellectuelen en politici dit niet zouden doen. Nog maar net beval het Hof van Amsterdam strafvervolging van Geert Wilders omwille van "de door Wilders gemaakte vergelijkingen van de islam met het nazisme". Zwagerman hanteert in Hitler in de polder een dubbele standaard en dat ondermijnt zijn geloofwaardigheid.
In 'Vrij van God' lijkt Zwagermans betoog beter onderbouwd, omdat hij het mee ophangt aan een reconstructie van de reacties in Nederland op de 'islamafvalligen' Ayaan Hirsi Ali, Ehsan Jami en Sooreh Hera. Zwagerman merkt op dat "de witte culturele elite" heel anders oordeelt over islamieten die hun geloof bekritiseren dan over christenen die zich van hun geloof "losweken".
Zwagerman tracht in 'Hitler in de polder' en 'Vrij van God' het debat met enkele prominente figuren van links te polariseren en dat doet, vrees ik, noch het boek noch de discussie goed. Jammer, want de kern van de zaak is meer dan één discussie waard. [Johan Van der Auweraert]
J.F. Vogelaar
Voor wie het vergeten is, rakelt Zwagerman het multiculturele debat nog eens op. Doelwit zijn de ‘autochtone lelieblanke opiniemakers en publicisten’. Daarbij gaat het vooral om twee columnisten, Jan Blokker en Hugo Brandt Corstius, en betekent debat: stukjes in de krant. Ze weten het zelf niet, deze zelfbenoemde ‘goede Nederlanders’, ze zijn niet progressief, maar ‘fundamenteel rechts’. Wat ex-christenen volop mogen, is islamgelovigen niet toegestaan: kritiek en spot. Wie tegen aanvallen op het multiculturalisme is en de ‘vrienden van Ayaan’ niet zo ziet zitten, is naïef of erger. Om kwalificaties zit de polemist niet verlegen. Kwistig hanteert hij de jijbak: met hun dubbele standaard zijn deze moraalridders, ‘deze ontmaskeraars van het kwaad’, ‘deze gezanten van de elite’, zelf precies wat ze bestrijden. Daarom geeft hij ze in dit pamflet zeventig pagina’s lang van katoen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.