De trein der traagheid
Johan Daisne
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Manteau, 1987 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : DAIS |
31/12/2000
Een van de doelstellingen die Hugo Bousset had met het opstarten van de reeks 'Vlaamse Bibliotheek', was het geven van een overzicht van de modernistische roman in Vlaanderen. Met De trap van steen en wolken, de eerste roman van Johan Daisne, zit hij midden in de roos. Het boek was in meer dan één opzicht vernieuwend. Structureel gezien bestaat het uit twee delen met een verschillende centrale figuur, en doorheen de hoofdstukken van die twee delen is een tweede roman verstrengeld. Evert ter Wilgh werkt als assistent geneeskunde aan de universiteit, maar is niet echt gelukkig met zijn opdracht. Om aan de sleur te ontsnappen en de onbeantwoorde liefde van het meisje Ra te sublimeren, schrijft hij een roman die zich afspeelt in het Wilde Westen. Zijn hoofdfiguren beleven fantastische avonturen, die hun ontknoping kennen in een geheimzinnige Aztekentempel. In het pension waar hij woont, leert hij een Duits meisje kennen, met wie hij een relatie begint. Een bombardement verstoort het prille geluk. In het tweede deel trekt het meisje, ondertussen moeder van Everts kind, bij de Ter Wilghs in en schrijft verder aan de roman. De twee broers van Evert worden verliefd op haar. Het einde van de roman wordt door Daisne bewust onduidelijk gehouden, zodat de lezer zijn eigen interpretatie kan kiezen. In een narede probeerde Daisne zijn roman theoretisch te onderbouwen. Hij verwijst daarbij uitdrukkelijk naar de leer van Plato's paradeigmata. Het is heel opvallend hoe in het Wild-West-verhaal dezelfde personages voorkomen als in Everts eigen leven, maar in een ander kleedje. De liefde voor Ra wordt hier uiteraard vervuld.
Nooit eerder werd in Vlaanderen in een roman zo uitgebreid geschreven over het schrijfproces zelf. Ook auteurs die de schrijver beïnvloed hebben, komen op uiteenlopende manieren aan bod. De taal die Daisne schrijft, doet af en toe vreemd aan, maar is niettemin perfect Nederlands. Hij introduceerde trouwens een hele nieuwe woordenschat, met o.a. Engelse termen wanneer hij verwijst naar de film en naar variétémuziek, zaken die in de Vlaamse roman geen gemeengoed waren. Toen De trap van steen en wolken verscheen, middenin de oorlogswinter van 1942-43, vond men dat hij een nieuw en verfrissend geluid bracht in de Vlaamse romanproductie en dat eindelijk de vraag van August Vermeylen om more brains beantwoord was. Zestig jaar later is het een roman die duidelijk teruggrijpt naar een vooroorlogse cultuur, maar daarnaast weinig van zijn charme verloren heeft.
[Johan Vanhecke]
Jos Damen
Johan Daisne (1912-1978) is vooral bekend van magisch-realistische romans als 'De trein der traagheid'. Uit 1942 dateert zijn roman 'De trap van steen en wolken' die nu zijn twaalfde druk beleeft als deel 7 van de fraai uitgegeven Vlaamse Bibliotheek, waarin 'vergeten' romans uit de periode 1927-1970 een herdruk beleven. De roman kent twee verhaallijnen. Gun Sedgewick en zijn vrouw (Auro)Ra zijn 'verveeld door de Oude Wereld' rond de oorlogstijd naar Amerika gevlucht. Hun verhaal, vol paarden, indianen en houtvuren, heeft een pendant in de Oude Wereld. Daar schrijft Evert ter Wilgh, arts en assistent-professor, dat Amerikaanse verhaal op, maar ondertussen beleeft hij zijn eigen avontuur. Zijn romance met de buitenlandse Jeanne K. lijkt wreed verstoord te worden, maar aan het eind van het tweede gedeelte blijkt alles toch anders te zijn gelopen. De roman is vooral in het begin ingewikkeld, buigt soms door onder de vernuftige structuur, maar wordt gered door de modern aandoende vorm en toon en de levendige dialogen. 'Je moet weten dat auteurs eigenlijk niet zo vindingrijk zijn: ze overgieten de biefstuk met jus maar die biefstuk-zelf, die laat zich nooit maken, die komt altijd krek van de slager om 't hoekje, ik bedoel uit de grote winkel van het leven.' (p. 79). Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.