Jacobus van Looy
Chris Will
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Stokerkade, 2008 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 700 BOSCH |
31/12/2002
Chris Will is als kunsthistoricus verbonden aan het Rotterdamse Museum Boijmans van Beuningen. Dit op een (zeer) breed publiek gericht boekje bestaat hoofdzakelijk uit een aantal detailafbeeldingen in kleur met begeleidende tekst; het verscheen in de marge van de Rotterdamse Bosch-tentoonstelling (1 september-11 november 2001). Er worden geen nieuwe vondsten of grensverleggende inzichten gepubliceerd. Wel wordt resumerend gesteund op de bevindingen van Dirk Bax, Walter Gibson, Jos Koldeweij, Roger Marijnissen, Paul Vandenbroeck "en vele anderen", zoals de literatuurverantwoording nogal nonchalant meedeelt.
Uit de n.a.v. de Rotterdamse tentoonstelling verschenen catalogus wordt de idee overgenomen van een bloeiend familieatelier waarvan de geniale Jheronimus -- naast zijn vader, broers en enkele neven -- het centrum vormde. Dit zou een aannemelijke verklaring bieden voor de stilistische en iconografische verschillen die zich binnen het Bosch-oeuvre voordoen. Verder wordt Bosch voorgesteld als een moraliserende kunstenaar die een christelijke beeldtaal hanteerde en nauw aansloot bij het religieuze gedachtegoed van de laatmiddeleeuwse stadsburgerij waarin hij thuishoorde.
De structuur van het boekje wordt bepaald door Bosch' thematiek en valt uiteen in drie grote delen. Eerst komen de Schepping en het ontstaan van het Kwaad in de wereld aan bod. Vervolgens wordt nader ingegaan op de manier waarop Bosch de aardse ijdelheden en de zondigheid van de mens uitbeeldde en daarbij tegelijk verwees naar het goede voorbeeld van de heiligen (die door te volharden in het geloof aantonen dat er hoop op redding is). En ten slotte wordt de aandacht gericht op het hiernamaals met de zgn. Vier Laatste Dingen (Dood, Laatste Oordeel, Hemel en Hel). Deze indeling heeft o.m. tot gevolg dat er binnen het Bosch-oeuvre nogal eens van het ene schilderij naar het andere gesprongen wordt, wat -- naar ik mij kan voorstellen -- op de niet-gespecialiseerde lezer een verwarrende indruk moet maken. Hetzelfde geldt voor de nogal willekeurig overkomende uitweidingen waarmee het betoog hier en daar gelardeerd wordt (bv. over de eenhoorn en de giraffe op het linkerluik van de 'Tuin der Lusten'-triptiek).
Boeiender zijn de passages waarin de auteur overgaat tot een iconografische duiding van bepaalde (onmiddellijk in kleur uitvergrote) details uit Bosch-schilderijen (bv. de 'schorpioenvis' en de 'landschapsmens' op de binnenpanelen van de 'Antonius'-triptiek te Lissabon). Wel dient gesignaleerd dat Will hier steevast andere auteurs napraat (wat door het ontbreken van noten nergens verantwoord wordt) en dat zulke detailverklaringen beperkt blijven tot een kleine selectie. De informatie die gegeven wordt, is meestal erg degelijk en slechts een enkele keer kan de auteur betrapt worden op een slordigheid in zijn commentaar.
Over het algemeen vormt deze populariserende uitgave een niet onaardige algemene inleiding op het oeuvre van Bosch, al blijft de teneur ervan onvermijdelijk oppervlakkig en zijn er vast nog fraaiere Bosch-boekjes op de markt dan dit. Vooral een jeugdig publiek kan met dit beknopte werkje zijn voordeel doen. [Eric De Bruyn]
Redactie
De schilderijen van Bosch (ca. 1450-1516) worden bevolkt door de meest vreemdsoortige wezens en motieven, wier betekenis voor de moderne kijker vaak duister is. De auteur (kunsthistoricus bij museum Boymans-van Beuningen) laat zien dat Bosch' werk de in het christelijk geloof verankerde denkwereld van de laat-middeleeuwse mens reflecteert, die zweefde tussen de hoop op de hemel en de angst voor de hel. Het boekje heeft een logische, thematische opbouw: vanaf de schepping, via leven en dood tot hemel en hel. Aan de hand van voorbeeldscènes worden lang niet alle, maar wel een groot aantal motieven en thema's verklaard, zoals paradijselijke dieren, schaatsende vogelbode, bekoring van Antonius, boommens. Elk motief is full-page afgebeeld in kleur, met ernaast een heldere en informatieve beschrijving waarin zonodig ook geput wordt uit relevante literaire bronnen. Aan het begin wordt Bosch zelf kort aan de lezer voorgesteld. Met zeer beknopte literatuurverantwoording. Tussen de vele Bosch-publicaties vormt dit boekje voor een breed publiek een beknopte eye-opener voor de leef- en denkwereld van deze fascinerende schilder. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.