Stad van bloemen
Mary Hoffman
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Goor, cop. 2008 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : HOFF |
31/12/2008
Na de veel geprezen fantasyserie 'Stravaganza' verrast de Engelse Mary Hoffman met een ander genre: de historisch geïnspireerde detective. De locatie is dit keer concreet. Het fictieve Talia (Italië)van de Stravanganti ruimde ze in voor het middeleeuwse Umbrië, Italië. In de schaduw van de steden Perugia, Gubbio en Assisi verzint Hoffman een oase van rust en contemplatie: het plaatsje Giardinetto. Ze plant er een franciscanenabdij en een nonnenklooster van de Clarissen. Het knooppunt tussen de drie steden wordt ongewild de spil van een dubbele romance en een dubbel detectiveverhaal.
De Valkeniersknoop speelt zich af in de zomer en de vroege herfst van 1316. Na de moord op zijn rivaal, de rijke schapenboer Tommaso, krijgt de adellijke Silvano da Montacuto uit Perugia asiel in de franciscanenabdij. De jonge Silvano (16) pleit onschuldig, maar kan niet terug naar Perugia zolang de moord niet is opgehelderd. Op hetzelfde ogenblik arriveert de mooie Chiara uit Gubbia in het Clarissenklooster. Na de dood van haar ouders rest haar geen bruidsschat, en dus bergt broer Bernardo haar op bij de nonnen, waar haar een verzekerde, maar kleurloze toekomst wacht. Zowel Silvano als Chiarra dragen hun lot uiterlijk gelaten, hoewel het voor hun medebroeders- en zusters duidelijk is dat geen van beiden een roeping heeft. Zij worden gedoogd en zelfs in de armen gesloten.
Maar, zo kleurloos blijkt die toekomst voor geen van beiden. Na de komst van Silvano verwordt de abdij plots tot het centrum van een seriemoordenaar. Koopman Uberdo en een aantal broeders worden zijn slachtoffers. Silvano voelt alle ogen op zich gericht en Chiara kijkt ongerust van achter de kloosterhaag toe. Tot het lot hen samenbrengt en ze met hun pientere geest de moorden oplossen.
Voor de lezer is Silvano's onschuld allang duidelijk. De twee leeftijdsgenoten kunnen immers niet anders dan behagen. Silvano is het toonbeeld van de hoofse jongeling: galant, een tikkeltje naïef, charmeert zijn geliefde met een gedicht dat hij dan zelf niet durft voordragen, en heeft oog voor de pracht van kunst. Tegenover zijn familie zowel als in het klooster gedraagt hij zich voorbeeldig. Chiara is bevallig, gedwongen volgzaam naar de normen van de tijd en even kinderlijk verrukt over schoonheid van kleuren en miniaturen als Silvano, maar ze is nieuwsgieriger en onbewust een beetje meer rebels. Andere auteurs-mediëvisten zouden haar karakter wellicht uitgesprokener getekend hebben.
De ambivalentie van de twee ongelukkige 'outcasts' is vooral functioneel. Handig daarbij is dat ze beiden nog novicen zijn, en dus makkelijker dan de monniken en zusters tussen twee werelden kunnen circuleren. Met hun volgzame, maar blijvend wereldse ingesteldheid zorgen Chiara en Silvano voor een kleurrijke en frisse inkijk in het middeleeuwse kloosterleven. De tegenstelling levert mooie detailbeelden op. Zo krijgt Silvano, een gepassioneerde valkenier, van vader abt de toestemming om één keer per week te gaan jagen. De frisheid en het geluk van zo'n vrije ochtend en de subtiel aangebrachte uiterlijke details karakteriseren Silvano's tweespalt: "'Vrij, Manestraal, we zijn eindelijk vrij!' riep Silvano uit. Zijn novicenpij wapperde op en onthulde twee wel erg onkloosterachtige bruine knieën. [...] "Het begon warmer te worden en hij zond een welgemeend dankgebedje naar de hemel omdat hij hier in de zonneschijn van Umbrië liep, in plaats van binnen te zitten in de duistere abdijkapel bij tientallen godsdienstige mannen die allemaal ouder waren dan hij." Ook in Chiara's verboden gedachten is de tegenstelling tussen het wereldse en het kloosterleven kundig verwerkt: "Chiara's maag krampte van de honger. Ze sloeg haar ogen neer en liep door naar de eetzaal, maar ze had de jongen al naar haar zien lachen. Wat keek hij blij in vergelijking met de dag dat hij hier aankwam. Ze wist zeker dat hij verre van gelukkig was toen ze hem die eerste avond op zijn schimmelhengst had zien aankomen. Zij zou ook reden hebben gehad om te lachen als er in het klooster geroosterde patrijs op het menu stond, maar het enige vooruitzicht was een kom voedzame pap, grof en met klonten."
Voor de novicen en de lezer reikt het kloosterleven gelukkig verder dan de kapel, de refter en de ommuurde tuin. Beide jonge mensen komen terecht in de kleurenwerkplaats van respectievelijk de abdij en het klooster, waar de pigmenten voor de frescoschilders van de basiliek van Assisi gemaakt worden. Hoffman overdondert de lezer niet met technieken, maar vraagt wel opperste aandacht. Wie details over het kleuren mengen overslaat, mag achteraf terugbladeren om de pointe van de detective te snappen!
In Assisi maken Silvano en Chiara kennis met o.m. de meester Simone Martini , volgens Hoffman de beroemdste kunstschilder van het trecento (de veertiende eeuw). In enkele goed gedoseerde passages over de basiliek van Assisi, gelardeerd met steelse verliefde blikken tussen Chiara en Silvano, leidt Hoffman ook de lezer in de middeleeuwse Italiaanse schilderkunst in. In de verantwoording zet ze de puntjes op de i en dekt ze zich in tegen mogelijke historische kritiek; de vele werken die ze las en de theorieën van geraadpleegde historici heeft ze geïnterpreteerd met "de insteek van de verhalenverteller": "De valkeniersknoop is geen wetenschappelijk werk maar een roman, zodat ik me met het eksterinstinct van de romanschrijfster heb gestort op fonkelende, glimmende details die mijn oog troffen en heb laten liggen wat ik niet kon gebruiken."
Het contact tussen de twee jonge novicen is wellicht het meest heikele punt voor toeziende historici. Ook volgens Hoffman is dit een onmogelijke situatie in het middeleeuwse Umbrië. Maar net op dit contact is de roman gebouwd, want Chiara en Silvano spelen meer dan een dubbele rol. Zij groeien naar elkaar toe, zij zorgen voor het uitwisselen van gegevens over het toenemend aantal moorden in de abdij, zij ontdekken een oude liefde in het verleden van de kleurenmeester vader Amselmo, én leiden ten slotte hun romance en de moordzaak naar de ontknoping. Zonder de vrijheid van de verhalenverteller zou Giardinetto heel wat minder interessant geweest zijn. Wie echt de puntjes op de i wil zetten, leest het best de bondige maar verhelderende toevoegingen over de kloosters, de vrouwen en de schilderkunst in het trecento.
En wat met de andere personages? Als in een klassiek theaterstuk geven ze in de eerste hoofdstukken acte de présence, om daarna zowel in de liefdesverhalen als in het detectiveverhaal verweven te worden. Naast hun functionele rol leveren zij een beeldrijke caleidoscoop van een middeleeuwse maatschappij. Het beeld waaiert uit van het volkse milieu, over de koopmanswereld, het landgoed van de baron, de kloostergemeenschap naar het kunstenaarsmilieu rond Assisi. Met uitzondering van het klooster, is iedere stand slechts door een paar spelers getypeerd, net voldoende dus om de lezer wegwijs te maken en niet zo overdonderend veel dat de detectivedraad in een onontwarbare knoop verstrikt raakt. Dat de gedwongen onderdanige vrouwen zich in gedachten geenszins door hun man laten ringeloren, zorgt voor de vermakelijke en pittige noot. De rijke koopmansvrouw Monna Isabella, vrouw van de vermoorde Ubaldo en latere beschermster van Chiarra: "Het grote, zilveren decoratiestuk in de vorm van twee vechtende draken stond midden op een van de fraaist gedekte eettafels van Gubbio. Monna Isabella zei er in stilte een dankgebed voor, zoals bij iedere maaltijd, terwijl haar echtgenoot hardop bad voor het eten. Dank u, God, dat u Ubaldo op het idee hebt gebracht dat monsterlijke gevaarte te kopen toen we trouwden, zodat me al twintig jaar het zicht op hem ontnomen wordt."
Conclusie: De Valkeniersknoop is geen overdonderende, vernieuwende historische detective, maar verrast wel door de originele instap vanuit twee middeleeuwse outcasts, de verzorgde historische situering, het oog voor details en de knappe vervlechting van intriges. Een ontspannend spannend boek. [Jet Marchau]
D.J. Hoenink
Silvano (16) wordt onterecht beschuldigd van moord op de man van zijn geheime geliefde. Hij neemt daarom zijn toevlucht in een klooster tot de ware schuldige gevonden wordt. Vlak na zijn komst wordt een gast van dat klooster ook vermoord. Eerst is Silvano verdacht, maar na nog twee doden verlegt de verdenking zich. Ook het nabijgelegen clarissenklooster raakt ongewild bij de zaken betrokken. Er zijn onbetrouwbare monniken, nonnen zonder roeping, mannen die wraak willen en weduwen die hun omgeving manipuleren. Er zijn onbeantwoorde liefdes en liefdes in ontwikkeling. Een veelheid aan gegevens en gebeurtenissen blijkt nodig om deze middeleeuwse detective in te vullen. De spanning opvoeren en de lezer regelmatig op het verkeerde been zetten, lukt met al deze intriges goed. Dat de manier van denken en handelen in de middeleeuwen totaal anders was, komt goed uit de verf. Het gemak waarmee mannen vrouwen als bezit beschouwen en de wijze waarop over schuld en vergiffenis wordt gedacht, staan ver van ons af. De informatie over het schilderen van fresco's en het verluchten van handschriften is een interessante toegift. Echo's van Umberto Eco. Historisch ongeloofwaardig zijn de feministen en de wijze waarop allerlei rangen en standen mengen. Mooi, passend omslag. Vanaf ca. 14 jaar.
Veerle Uyttersprot
ua/an/22 j
'De valkeniersknoop' is een misdaad- en liefdesroman, gesitueerd in het veertiende-eeuwse Italië. Hoofdpersonage is de jonge, knappe Silvano, zoon van baron Da Montacuto. Silvano wordt ten onrechte beschuldigd van moord en hij zoekt een veilig toevluchtsoord in de abdij van Giardinetto nabij Assisi. Of hij daar veilig is, valt nog te bezien want spoedig na Silvano’s komst vallen er ook doden in de abdij. Wie verantwoordelijk is voor al die doden, valt niet meteen te achterhalen want de mysteries blijven zich opstapelen en al gauw blijkt dat een aantal personages de nodige geheimen met zich meedragen. Deze roman doet enigszins denken aan Umberto Eco’s beroemde ‘De naam van de roos’ maar dan wel aangepast aan tienerniveau. Het verhaal is onderhoudend en redelijk spannend al is de ontknoping niet echt origineel. Sommige verhaaldraden zijn ook vrij voorspelbaar (bijvoorbeeld de ontluikende liefde tussen Silvano en de jonge novice Chiara van het naburige nonnenklooster of de ware identiteit van broeder Anselmo) maar het geheel zit wel goed in elkaar. Een detailfout toch: over Silvano wordt anachronistisch gezegd dat hij zijn zilvergrijze ogen en lange wimpers van zijn Belgische moeder erfde. Op inhoudelijk vlak lijkt het dan weer onlogisch dat Monna Isabella, de vrouw van de vermoorde rijke koopman Ubaldo, van plan is om zich als weduwe onberispelijk te gedragen maar wel meteen aan de jonge novice Chiara toevertrouwt dat ze blij is verlost te zijn van haar liefdeloze, kille echtgenoot met wie ze niet uit vrije wil gehuwd was. Interessant is wel dat de lezer terloops heel wat informatie krijgt over middeleeuwse miniatuurkunst en de frescotechniek. De monniken van Giardinetto en de zusters van het nabijgelegen klooster beschikken over kleurenwerkplaatsen waar pigmenten worden vervaardigd voor de frescoschilders die in Assisi aan het werk zijn in de kerk van de Heilige Franciscus en voor de miniaturisten uit de eigen abdij. De beroemde veertiende-eeuwse schilder Simone Martini die in Assisi bezig is aan een fresco-cyclus over Sint-Martinus, krijgt zelfs een rol in het verhaal. De lezer krijgt echter nergens het gevoel dat er een les in kunstgeschiedenis wordt gegeven. De meer technische informatie is zeker functioneel en wordt door de auteur op kundige wijze door het verhaal geweven. Een beetje jammer toch dat er niet enkele foto’s werden opgenomen van de kunstwerken die ter sprake komen. In het achterin opgenomen hoofdstukje ‘Historische achtergrond en verantwoording’ staat wel wat meer uitleg over het werk van Martini en de lezer wordt er doorverwezen naar een internetlink. Jongeren vanaf een jaar of twaalf die geboeid worden door geschiedenis zullen dit boek zeker graag lezen. Het boek heeft ook een aantrekkelijke lay-out meegekregen. Vooral het ontwerp van de stofwikkel valt op: het is geïnspireerd op de randversieringen uit middeleeuwse manuscripten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.