Over elk vergeten heen
Jo Claes
Jo Claes (Auteur), Alfons Claes (Auteur), Kathy Vincke (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Davidsfonds, 2004 |
VOLW. : NON FICTIE : 245.5 CLAE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Davidsfonds, 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 245.5 CLAE |
31/12/2003
Eindelijk is het zover: een publicatie waarin zowel de modale, in kunst geïnteresseerde burger als de kunsthistoricus de massaal bewaard gebleven heiligenvoorstellingen uit het verleden te lijf kan gaan. Tot nog toe bestond er in ons taalgebied geen enkele toereikende publicatie waarin de heiligen gemakkelijk konden worden teruggevonden. Zelfs de beroemde basiswerken van Réau en Kirschbaum, die uiteraard een veel grotere schat aan informatie bevatten, zijn niet altijd even handig in gebruik. Want in de plaats van op attribuut te ordenen, catalogeren zij de heiligen in alfabetische volgorde. Daardoor zit de informatie verspreid over verschillende boekdelen en is het allerminst handzaam om daarin zijn weg terug te vinden. Dit boek daarentegen, weliswaar bescheiden van omvang en beperkt tot het herkennen van zo'n 500 heiligen die geregeld in West-Europa voorkomen, plaatst de attributen -- de zinnebeeldige tekens die de heilige herkenbaar maken en hen van de andere figuren onderscheiden -- voorop. Wie bv. wordt geconfronteerd met een heilige die een kruis in de hand houdt, treft onder het lemma 'kruis', in vetgedrukte initialen en duidelijk onderscheiden van de rest van de tekst, zo'n vijfentwintig heiligennamen aan, waarvan er negen uitvoeriger zijn beschreven: Bernardus van Clairvaux, Constantinus I de grote, Dismas, Gabriël Perboyre, Helena, Johannes van het Kruis, Petrus van Alcantara, Philippus, Wilgefortis de Baardheilige. De andere heiligen komen elders in de tekst terug, met name bij het attribuut dat specifieker voor hen is en vaker voorkomt. Via het register achteraan zijn zij gemakkelijk op te sporen. Elke bespreking gaat gepaard met een illustratie. Vaak gaat het om uniek materiaal, dat hier voor eerst bij elkaar is gebracht: Antwerpse santjes van de 16e tot de 18e eeuw, suffragiën (dag- of maandprentjes), 18e-eeuwse rococoprenten uit Augsburg, 19e-eeuwse Nazarenerprenten uit Düsseldorf, Belgische neogotische prentjes, Beuronerprenten uit Duitsland en een aantal aanvullende prenten van na 1900. Ook foto's van beelden en schilderijen zijn uitvoerig aanwezig. Op die wijze ontstaat een uitzonderlijk rijke visuele databank, die voor de verandering niet uit het middeleeuwse erfgoed put.
De tekst zelf is totstandgekomen op basis van een aantal gerenommeerde wetenschappelijke publicaties, maar betrekt ook andere bronnen in het vertoog: heiligenkalenders, plaatselijke legendes, volksverhalen. Die optie heeft natuurlijk consequenties. Bij de samenstelling van het boek zijn niet altijd wetenschappelijke maatstaven gehanteerd en komen elementen voor die niet in de historische werkelijkheid zijn verankerd. Het kan dus goed zijn dat bepaalde heiligen helemaal niet hebben bestaan, maar in de loop van de eeuwen toch een grote verering hebben gekend. De tekst gaat aan die feitelijkheid voorbij, rept daar met geen woord over, en focust uitdrukkelijk op de praxis. In die zin gaat het niet om een wetenschappelijke tekst, maar om een boek waarin de volksdevotie en de rooms-katholieke traditie het woord voeren. Vanuit de praktische opzet van de publicatie is dat perfect verdedigbaar, hoewel het mijns inziens eleganter ware geweest om 'ter lering' ook even de historische realiteit of fictie in het betoog te betrekken. Los daarvan is het een zeer goede tekst, die zeer gebruiksvriendelijk is en die in een tijd waarin de heiligencultuur verdwijnt, zeer verdienstelijk is. De auteurs hebben het spreekwoordelijke 'gat in de markt' gevonden. [Brigitte Dekeyzer]
Drs. J.M. de Jong
Een mooi en handig boek om vast te stellen welke heilige men voor ogen heeft. De attributen staan in alfabetische volgorde en onder het voorwerp vindt men de bijbehorende heiligen. De heiligen werden en worden vereerd in de volksdevotie in Europa, vooral in het gebied van de Noordzee tot aan de Middellandse Zee. Het boek bevat ruim vierhonderd duidelijke (kleuren-)illustraties; reproducties van bidprentjes vanaf de zestiende eeuw en veel foto's van beelden. Elk lemma bevat een korte biografische schets. Nadruk ligt op de beschrijving van de kledij en attributen. Met literatuurlijst, verklarende woordenlijst van (katholieke) begrippen, lijst van naamsvarianten en een lijst van heiligennamen die verwijst naar de pagina waar zij of hij wordt beschreven. En vermelding van de feestdag. Ook staat er voor welke bijzondere patronaten, zoals ziekten of beroepen, de heilige wordt aangeroepen. Ook nog enige kritiek: de makers van de beelden, gravures etc. blijven anoniem. En de auteurs maken niet duidelijk hoe zij tot deze selectie van heiligen gekomen zijn. Maar de meest gangbare staan erin.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.