Schuldig over de hele lijn : hoe de witte man de ideale zondebok werd
Pascal Bruckner
Pascal Bruckner (Auteur), Walter Van der Star (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Sun, © 2007 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 BRUC |
31/12/2008
In Tirannie van het berouw trekt de Franse filosoof Pascal Bruckner van leer tegen wat hij het 'Europese masochisme' noemt: een diepgaand schuldcomplex als atheïstische variant op de christelijke erfzonde. Intellectuele elites zijn volgens Bruckner vaak "atleten van het berouw" die zich baseren op de grote schandvlekken uit de Europese geschiedenis om een cultuur van schuld en berouw te cultiveren die het continent in zijn greep houdt en verlamt, en waardoor Europa een passieve toeschouwer blijft in het hedendaagse wereldtoneel. Een kritisch zelfbeeld mag dan wel een essentieel kenmerk van de Europese identiteit zijn, volgens Bruckner vloeit dit al te vaak over in zelfhaat en passiviteit. De excuuscultuur, zo stelt hij, is bovendien vooral een cultuur van neerbuigendheid. Enkel wij Europeanen zijn schuldig, de anderen zijn onze willoze slachtoffers en dragen daarom geen schuld. Dat is je reinste paternalisme en grootheidswaanzin volgens de auteur, die zo in één moeite de hypocrisie wil bewijzen van die andere creaties van 'links': het multiculturalisme en het antiracisme.
En zo komen we al vrij snel tot de kern van de zaak: in zijn ijver om dit schuldcomplex te bestrijden legt Bruckner zelf alle schuld bij een bepaalde groep, de politieke linkerzijde. Bruckner staat immers bekend als de Franse 'neo-con' bij uitstek, en is een fel tegenstander van de multiculturele maatschappij. En dat is ook de grote zwakte van het boek: Bruckner werpt wel interessante balletjes op (waarom laat Europa het wereldtoneel over aan de VS?), maar laat zich in zijn argumentatie te veel leiden door zijn eigen frustratie en ongenoegen. Bovendien worden luid schreeuwende figuren in de marge veel representatiever voorgesteld dan ze zelf durven dromen, waardoor doelbewust een verkeerd beeld wordt gecreëerd dat Bruckner vervolgens kan deconstrueren. De maskers vallen dan ook vrij snel af, en de toon van het boek wordt alsmaar populistischer. Zo gaat hij wel héél erg kort door de bocht bij zijn analyse van de kritiek op het zionisme. Toegegeven, het minste wat je kan zeggen is wel dat zijn analyse origineel is. Een kritische kijk op het Israëlisch-Palestijnse conflict kadert hij bv. in de evolutie van de Europese houding tegenover het Jodendom: "het beeld van de nederige, vervolgde goede Jood heeft plaatsgemaakt voor dat van de arrogante, agressieve kolonist". Kortom, we hoeven ons blijkbaar niet meer schuldig te voelen voor antisemitische sentimenten, sneert Bruckner. Dat hij het zelf zonder gêne heeft over "baardmannen" die elk moment kunnen veranderen in zelfmoordterroristen, dat is blijkbaar iets geheel anders.
Tirannie van het berouw is filosofie met de hamer. Het "vlijmscherpe betoog" waar de achterflap gewag van maakt blijkt in werkelijkheid behoorlijk snel bot te worden, en mondt al te vaak uit in rechts-populistisch gebral. Bovendien is het niet altijd even duidelijk waar Bruckner naartoe wil met zijn betoog, bv. wanneer hij zich luidop afvraagt waarom Europa altijd zo kritisch en tolerant moet zijn terwijl anderen dat hoegenaamd niet zijn. Een boek dus dat met de nodige reserves moet worden gelezen. Het is dan ook vrij ironisch dat het wordt uitgegeven door SUN, de vroegere Socialistische Uitgeverij Nijmegen. [Steven Van Bockstael]
Dr. B.J.S. Hoetjes
De auteur, Frans filosoof en publicist, keert zich in deze verzameling artikelen tegen de Europese neiging tot zelfbeklag, zelfbeschuldiging en onwil om actief zelf verantwoordelijkheid in de wereld te nemen. Soms op welsprekende en rake wijze, soms nogal ingewikkeld en geforceerd, en soms ronduit smakeloos en provocerend, brengt hij als boodschap, dat Europa (en dan vooral Frankrijk) zijn eigen waarden van verlichting, democratie en tolerantie serieus zou moeten nemen, durven aanprijzen en hooghouden. Daarbij dient Europa minder te doen aan heiligverklaring van 'erkende' en 'historische' onderdrukte minderheden en meer aan actieve eigen verantwoordelijkheid. Men zou zich minder anti-Amerikaans en anti-Israëlisch en meer anti-islamitisch moeten opstellen. De schrijver trekt daarbij geen duidelijke politieke consequenties; zijn boek past wel in het huidige 'trots op'-denken. Interessant, zij het wel met verbale overdaad (de boodschap is na twee pagina's al duidelijk). Geschikt voor een politiek-maatschappelijk geïnteresseerd publiek.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.