Zwaluwziek : leven na een herseninfarct
Anthony Mertens
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2006 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 823 MERT |
31/12/2007
Literaire ervaring ontstaat waar de drempel aanvankelijk te hoog lag." Uit deze korte zin aan het begin van Lezen, man! blijkt duidelijk hoe criticus Anthony Mertens tegen literatuur aankijkt. Goede romans of verhalen (over poëzie spreekt hij zelden) laten je niet zomaar binnen, maar eisen dat je moeite doet, dat je je verstand en verbeelding aan het werk zet. In tegenstelling tot vele van de recensenten die tegenwoordig in de boekenbijlagen aan de slag zijn, is Mertens (die o.a. voor 'Vrij Nederland' en 'De Groene Amsterdammer' schreef) hierbij een geschikte gids. Hij laat zich in zijn besprekingen niet verleiden tot loze algemeenheden of loutere anekdotiek, maar zoekt aandachtig uit hoe een roman of verhaal in elkaar zit. Het mooie is dat hij daarin slaagt zonder veel getheoretiseer of literatuurwetenschappelijk jargon. Mertens heeft onmiskenbaar een hoop theoretische bagage, maar die blijft meestal onderhuids en leidt nooit af van datgene waar het in de werken zelf om te doen is.
Dikwijls vertrekt Mertens van een hem frapperende idee of een raadselachtig beeld om een ingang tot een verhaal, een roman of een oeuvre te vinden. Via bijvoorbeeld 'het fonetisch serveersysteem' in het werk van Bernlef en 'de ruis' in de teksten van Charlotte Mutsaers weet hij deze oeuvres treffend te karakteriseren. En ook in zijn besprekingen van afzonderlijke werken levert Mertens' fascinatie met de metafoor soms onverwachte inzichten op (bv. 'Een perfecte carambole' ? over Hondsgras van Raymond Queneau), al hebben enkele van deze stukken (bv. dat over Kleine filosofie van het flaneren van Walter Benjamin) m.i. wat te weinig om het lijf. Het best op dreef is Mertens in de grotere beschouwingen die aan de besprekingen voorafgaan. Niet gebonden aan de krappe ruimte die een krant te bieden heeft, kan hij daarin een heleboel boeken creatief aan elkaar knopen en in één beweging pertinente dingen zeggen over het lezen of het schrijven zelf. Tekenend voor de avontuurlijke essayistiek van Mertens is het stuk over beschrijvingen in de literatuur, waarin hij middels een ? op het eerste gezicht ? nogal schools onderwerp erin slaagt een alternatief stukje literatuurgeschiedenis op te zetten. Het is ook vooral in deze uitgebreidere essayistische teksten dat je kan zien hoe deze criticus niet alleen zeer enthousiasmerend en deskundig over literatuur kan schrijven, maar dikwijls ook gewoonweg erg mooi. De nauwkeurige formuleringen en verrassende beelden geven sommige fragmenten zelf iets literairs, zonder dat ze ook maar enigszins voor de besproken boeken in gaan staan. Geschreven met veel liefde voor de literatuur en met consideratie voor de inherente complexiteit ervan, is Lezen, man! leesbevordering zoals het hoort. [Koen Van Baelen]
L.A.A. Kruse
‘Lezen, man!’ is de oproep van Mertens aan het mannelijk deel van onze bevolking (tellen vrouwen niet mee?). De oproep weerspiegelt zijn gedrevenheid. Kees Fens (die de inleiding schreef): ‘Belezen en gedreven gaan bij hem samen’. Het boek valt in drie afdelingen uiteen: Beschouwingen, Schrijvers, Boeken. Het meest is Mertens op dreef in het eerste deel. Uit zijn studie over Umberto Eco bijvoorbeeld blijkt dat hij een erudiet schrijver over oeuvres is, die met speels gemak uitstekende, overtuigende verbanden kan leggen. Mertens heeft een voorkeur voor hermetische en raadselachtige auteurs, voor grote namen als Musil, Borges, Barthes en Calvino, en Nederlandse equivalenten als Bernlef, Schippers en Mutsaers (een van de slechts drie vrouwen uit de bundel!) – ‘oude’ schrijvers dus. Mertens’ literaire voorkeuren zijn wel wat gedateerd, wat jongeren misschien iets minder zal aanspreken, temeer omdat zijn taalgebruik nogal doorwrocht en ‘elegant’ is, en het merendeel van de artikelen geschreven is in de jaren '70, '80 en '90. Vooral voor literaire fijnproevers van zijn generatie is het echter een uiterst stimulerend boek. De stukken zijn eerder verschenen in De Revisor, Raster, De Groene Amsterdammer en Vrij Nederland.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.