Naar een filosofie van de eindigheid : een onderzoek naar de originaliteit van Merleau-Ponty's denken
Willy Coolsaet
Willy Coolsaet (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Garant, 2006 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 COOL |
31/12/2006
Volgens sommigen is de moderniteit ziek. De ziekte van de moderniteit is meer dan de malaise die Charles Taylor beschreef in een van zijn beste boeken, The malaise of modernity (1991). De ziekte van de moderniteit neemt ernstiger afmetingen aan en infecteert geleidelijk aan de hele cultuur. Willy Coolsaet brengt in dit boek een diagnose van deze ziekte. Hij analyseert met name drie belangrijke aspecten die meer inzicht kunnen geven in het ziekteverschijnsel. Allereerst is er vanaf het begin van de moderniteit de ontkenning van de menselijke eindigheid of noem het de mateloze ontplooiingsdrift of het streven naar absolute vrijheid, zoals duidelijk werd in de ontwikkeling van de 'nieuwe' wetenschappen en in de filosofieën van Hegel, Kant, Nietzsche, Sartre, Luc Ferry. Zolang de mens weigert zijn eindigheid te aanvaarden, miskent hij de fundamenteelste eigenheid van de 'condition humaine'. Uiteindelijk droomt de mens van radicale zelfbepaling en vergeet hij dat hij niet alles zelf in handen heeft. Toeval, omgeving, samenleving hebben een enorme impact op de menselijke ontwikkeling.
Een tweede aspect is de doel-middelverdraaiing die de achtergrond vormt van het huidige handelen van mens en samenleving. Het triple-systeem wetenschap, technologie en kapitaal bewerkt een perverse omkering waarin de mens de middelen tot doel maakt. De drang naar vooruitgang is zo sterk dat alles eraan ondergeschikt wordt gemaakt. In plaats van respect te hebben voor fundamentele waarden van menselijkheid levert de mens zich uit aan de eisen van de heteronomie, zoals duidelijk wordt in de groeiende controle en de steeds verder gaande objectivering van onze leefcondities. Wat verloren dreigt te gaan is de inhoudelijke gerichtheid van de menselijke waarden, in het voordeel van een verabsoluteerde efficiëntie-idee. Dat leidt naar een systeem van de productie omwille van de productie, kennis omwille van de kennis en geld omwille van het geld.
Een derde aspect in deze kritische kijk op de moderniteit is de cultuur van het narcisme zoals die meesterlijk werd beschreven door Christopher Lash. De moderne mens valt volledig terug op zijn individualisme. Hij beschouwt zich als een absolute eigenheid die zichzelf waarmaakt door mee te stappen in het moderne project van vrijheid, macht en efficiëntie. De narcist is de mens die zichzelf groot acht omdat hij bewonderd wordt. Macht bestaat erin de anderen te overtreffen. Het narcistische prototype is de bureaucraat met het gevoel van macht, maar zonder reële, enkel een formele inhoud.
Coolsaet gaat ook op zoek naar de noodzakelijke herstelwerkzaamheden. Hij denkt hier o.m. aan zinvolle arbeid en het positieve conflictmodel van de democratie. Ongetwijfeld interessante wegen, maar zoals dikwijls in filosofische essays wordt ook hier het alternatief te zwak uitgewerkt. [Willy Deckers]
Redactie Vlabin-VBC
Willy Coolsaet (Universiteit Gent) argumenteert dat de moderniteit veel ernstiger ziek is dan Charles Taylor in zijn 'The Malaise of Modernity' (1991) analyseerde. Met veel verwijzingen naar andere filosofen en critici onderscheidt hij drie pijlers: de ontkenning van de menselijke eindigheid (die resulteert in een mateloze ontplooiingsdrift), de doelmiddelverdraaiing (productie en efficiëntie worden belangrijker dan de inhoud en de waarden) en het individualisme. Coolsaet stelt zinvolle arbeid en het positieve conflictmodel van de democratie voor als noodzakelijke alternatieven, maar zoals dikwijls in filosofische essays, worden deze voorstellen te zwak uitgewerkt. De 'social(istisch)e' bewogenheid van de auteur speelt sterk mee in het verhaal. Dit boek geeft inzicht in de herkomst van de meeste heikele knelpunten van onze huidige samenleving en dit vanuit de filosofische achtergrond van de laatste vier eeuwen. Het brengt bovendien enkele originele aanzetten voor verdere discussie. Met veel voetnoten en een bibliografie. Alle citaten uit de literatuur werden vertaald. Duidelijke druk, sobere vormgeving. Met talrijke voetnoten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.