Spiegel van de middeleeuwen : in woord en beeld
Jozef Janssens
Jozef Janssens (Auteur), Veerle Uyttersprot (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Davidsfonds, 2005 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 825.2 JANS |
31/12/2006
Janssens, Jef
Superhelden op perkament : Middeleeuwse ridderromans in Europa
De voorbije jaren liepen de filmzalen vol voor blockbusters als 'Lord of the Rings' (2001-03), 'King Arthur' (2004) en 'The Da Vinci Code' (2005). Elk van deze films ontleende zijn thematiek grotendeels aan verhalen die al eeuwenlang tot het westerse cultuurgoed behoren. Voor de verfilming van Tolkiens boeken is dat de 'Matière de Bretagne', Keltische verhalen die ons nog steeds fascineren door hun ongebreidelde fantasie. 'King Arthur' trachtte dan weer de eeuwenoude mythe achter de legendarische koning bloot te leggen en de verfilming van Dan Browns bestseller was gebaseerd op de zoektocht naar de graal. In Superhelden op perkament grijpen Jef Janssens en Veerle Uyttersprot van de KUB terug naar de bronnen van al deze grote verhalen. Ze vragen zich daarbij o.a. af hoe die in elkaar zitten en waar ze vandaan komen.
De auteurs gaan terug naar de 12e en de 13e eeuw, de zogenaamde middeleeuwse klassieke tijd. Er werd toen voor het eerst intensief met vormen, verhaalstoffen en vertelstrategieën geëxperimenteerd, wat overal in Europa meesterwerken opleverde. In het boek komen een groot aantal Europese helden voor: van koning Arthur en de ridders van de Ronde Tafel, over Tristan en Isolde en Parzival, tot Karel de Grote, Attila, Lohengrinn, en vele anderen. De auteurs brengen ons in contact met een ideeënwereld die op het eerste zicht niet meer vertrouwd is, maar bij nader onderzoek toch herkenbaar blijkt. Het boek wordt geïllustreerd door tientallen paginagrote foto's en prenten, heeft een degelijk notenapparaat en biedt een uitvoerige bibliografie voor wie nóg meer wil weten.
De introductie tot de oude middeleeuwse epen verrast en bevreemdt, verontrust en intrigeert. Dat wordt nog versterkt door de intertekstuele aanpak van de onderzoekers, die geregeld verwijzen naar moderne filmadaptaties, romans en zelfs naar stripverhalen. Ze ontwikkelden ook een breed internationaal perspectief door te wijzen op het Europees cultureel netwerk dat al in de middeleeuwen bestond. De auteurs plaatsen de teksten ook in het licht van de actualiteit. Zo gaat het Chanson de Roland volgens hen over de spanning tussen de eigen, menselijke houding en het in het epos gepropagandeerde ideale gedrag, en over de vraag in hoeverre men zichzelf moet engageren voor de waarden die men als gemeenschap koestert. In een tijd waarin zelfmoordterrorisme de media overheerst is de vraag afschuwelijk actueel. Ook in het verhaal van Parzival wijst Uyttersprot op thema's die voor lezers uit de 21e eeuw herkenbaar zijn, zoals de tolerantie tegenover islamcultuur en de zin en onzin van euthanasie.
Superhelden op perkament valt verder op door zijn heldere structuur: na een inleidende reflectie over het nut van een dergelijk boek behandelen de auteurs in zeven delen de helden uit de middeleeuwse epiek. Tot de meest fascinerende episodes behoort het hoofdstuk over het Chanson de Roland, waarin Janssens beschrijft hoe de dichter overgeleverde motieven, helden en verhaalsituaties gebruikte als propagandamiddel in de Spaanse Reconquista (11e eeuw). Ook het hoofdstuk over Vlaamse kolonisten in Wales en Schotland ? met de zeer aantrekkelijke hypothese dat van daaruit het verhaal van Walewein naar Vlaanderen is gekomen ? zal de lezer ongetwijfeld boeien. Wat dit boek echter een absolute aanrader maakt, zijn de reisroutes voor culturele vakantie-uitstapjes langs monumentale plaatsen uit de epische verhalen. Zo kan ook een 21e-eeuwse lezer zich eventjes een superheld wanen.
Ryckaert, Ruud
[Ruud Ryckaert]
Redactie Vlabin-VBC
De auteurs, letterkundigen aan de KUBrussel, gaan terug naar wat men de middeleeuwse klassieke tijd noemt: de twaalfde en de dertiende eeuw. Toen werd er voor het eerst intensief met vormen, verhaalstof en vertelstrategieën geëxperimenteerd, wat overal in Europa meesterlijke ridderromans opleverde over Roland, koning Arthur en de ridders van de Tafelronde, Eneas, Parzival, etc. De auteurs ontsluiten uitvoerig een ideeënwereld die ons op het eerste gezicht niet meer vertrouwd is, maar bij nader onderzoek toch herkenbaar blijkt. Opvallend zijn de intertekstuele aanpak, het brede internationale perspectief en enkele gewaagde hypotheses. Er komen ook kritische verwijzingen naar moderne filmadaptaties en de politieke actualiteit, èn suggesties voor culturele vakantie-uitstapjes langs monumentale plaatsen uit de epische verhalen. Helder geschreven en duidelijk gestructureerd, met tientallen paginagrote foto's en prenten, een degelijk notenapparaat en een uitvoerige bibliografie. Jammer genoeg geen register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.