Onzichtbare inkt
Patrick Modiano
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, 2005 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MODI |
31/12/2005
Behalve mijn broer Rudy, zijn dood, denk ik dat niets van alles wat ik hier ga optekenen me ten diepste raakt. Ik schrijf deze bladzijden zoals men een proces-verbaal opstelt... ongetwijfeld om een leven af te sluiten dat niet het mijne was." Maar "deze bladzijden" bevatten wel de stof die de aanleiding en de inspiratie waren voor een schrijversloopbaan, een start waarmee dit boek trouwens afsluit: het verschijnen van zijn eerste roman ("dan, voor het eerst van mijn leven, heb ik me zorgeloos gevoeld"). Duidelijk hier is wel dat de kwetsuur van toen, wellicht onbewust, bleef dooretteren, want anders was dit relaas er nooit gekomen. Een afrekening dus met een ongewenst verleden, het verhaal van een als tragisch ervaren jeugd, met onverschillige ouders die elk hun eigen leven leidden, en die zich slechts sporadisch om hun kinderen bekommerden. Het 'proces-verbaal' wordt dan ook snel neergeschreven, vanuit een kritische afstand, waarbij alleen de feiten of de herinnering aan die feiten enig belang hebben, zonder hoogte- of dieptepunten, zonder waardering of commentaar, zonder enige bekommernis om stijl of zeggingskracht.
"Ik ga verder met deze jaren af te risten. Het is niet mijn schuld als de woorden over elkaar heen buitelen. Het moet snel gebeuren of ik zal er de moed niet meer toe hebben", klinkt het regelmatig in dit verslag van een jong leven dat zich afspeelde tussen de jaren 1945, zijn geboorte in Boulogne-Billancourt, en 1966, het jaar dat hij zijn eerste auteurshonorarium zal ontvangen. Zijn vader, een jood van Italiaanse afkomst, Alberto Modiano, zal zich zijn ganse leven bezig houden met louche zaakjes, zwarthandel en andere clandestiene praktijken die hem soms veel geld opleveren, maar hem ook dikwijls in armoede zullen storten. Zijn moeder "een knap meisje met een hart van steen", was afkomstig uit het Antwerpse arbeidersmilieu -- de twee kinderen uit het huwelijk zullen hun beste herinneringen nog halen uit de zeldzame contacten met hun Antwerpse grootouders. Ze stort zich tijdens de oorlogsjaren in het revueleven in Parijs en zal haar hele leven lang trachten te overleven als actrice in film en theater. De jonge Patrick en zijn broer Rudy zijn als speelballen in de handen van ouders die de verantwoordelijkheid over de zorg constant naar mekaar toeschuiven en die, zeker na hun scheiding en de plotse dood van Rudy, hun enig overgebleven kind ontkennen door hem op een internaat te plaatsen.
Een schrijnende autobiografische tekst die amper een roman kan worden genoemd, maar eerder doet denken aan een opsomming van feiten en een collage van herinneringen, waarin met zorg alle emotie vermeden wordt. Dat zulk een werkwijze juist emotie opwekt is trouwens de kracht van de meeste romans van deze schrijver, maar ik blijf met de vraag zitten of hier het beoogde doel niet gemist wordt door scrupuleus om alle fictie heen te fietsen. Toch blijft het een bijzonder en intrigerend boek, dat uitstekend vertaald werd door zijn Nederlandse alter ego Bernlef. [Jan Baes]
Menno Gnodde
Modiano (1945) blikt hier in passende vertaling terug op zijn jeugdjaren en biedt zo ook een sleutel voor zijn voorgaande werk. Begint hij met een dorre opsomming van zijn voorouders en gebeurtenissen uit zijn kleuterjaren, feiten zonder organisch verband, want niet of nauwelijks bewust ervaren, naarmate het relaas vordert, de opgroeiende Patrick meer greep krijgt op zijn omgeving, nemen kleur en diepte toe, zonder dat emoties overigens rechtstreeks worden uitgeserveerd. Zijn kille Antwerpse moeder, een magere toneelcarrière najagend, en zijn bij dubieuze zaken betrokken sefardische vader besteden zijn opvoeding grotendeels uit, knuffelen was er niet bij, en van kostschool tot internaat blijven zij, elk apart en vervuld van eigen amoureus en zakelijk divertissement, hem, "hond zonder stamboom", afhouden. Zijn terugblik is typisch modianesk: gebouwen, straten, omgeving van toen oproepen, mensen daarin een plaats geven en de contouren van hun relaties gissen. Op zijn 21e heeft hij wel een gerijpte leeservaring. Het ware leven lonkt! Royale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.