De wereld van tatoeage : een geïllustreerde geschiedenis
Maarten Hesselt van Dinter (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
KIT, cop. 2005 |
De wereld rond WER |
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
KIT, cop. 2005 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 615.4 HESS |
Besprekingen
31/12/2005
Kleine tatoeages zijn gemeengoed geworden in het westerse straatbeeld: laag hangende heupbroek, met daarboven een slip- of stringrand en als kers op de taart een gevleugelde tatoeage op de blote onderrug, die stoïcijns boven de wiegende kont zweeft. Voor de drager "de allerindividueelste expressie van de eigen identiteit", maar voor de toeschouwer blijft de appreciatie sterk verdeeld, variërend van 'schokkende vulgariteit' tot 'sierlijke lichaamskunst'. Voor een beter begrip van het fenomeen dienen zich twee werken aan: Maarten Hesselt Van Dinter geeft een historische kijk in De wereld van tatoeage, terwijl Lieven Vandekerckhove de sociogenese van schoonheidsnormen als invalshoek neemt in Tatoeage.
Volgens Van Dale is tatoeëren "in de lederhuid figuren, tekens e.d. aanbrengen, door deze erin te snijden of te prikken en daarna de wondjes met een kleurstof in te wrijven". Waar tatoeages traditioneel de sociale status of het groepsverband in de verf zetten, maakt de tatoeage als expressie van de individuele eigenheid de laatste decennia grote opmars. Wat kunst is voor de ene, is voor de andere "huisvlijt in de categorie haken, pottenbakken en macramé", aangezien de zgn. tatoeagekunstenaars steeds dezelfde patronen uit catalogi kopiëren. Een treffend voorbeeld hiervan is Henry Fergusons boek Tattoos, waarin na een korte inleiding enkel thematisch gerangschikte afbeeldingen van tatoeages zijn terug te vinden. Het fenomeen 'tatoeïsme' werd recent nog door Carel Peeters in rake bewoordingen beschreven in zijn essay 'Getekend voor het leven' ('Vrij Nederland', 13/08/2005). De titel benadrukt meteen het blijvende karakter van deze modieuze ingreep. Het verwijderen van tatoeages blijft tot nader order een dure en pijnlijke operatie waarvan het resultaat weinig bevredigend is (littekens of blijvende verkleuring). Maar als je rekent dat 50 à 60 procent van de getatoeëerden er later spijt van krijgt, kan je de populariteit van tijdschriftartikels als 'Hoe verwijder je 'Linda Forever'?' beter inschatten. Bovendien dien je rekening te houden met het verouderingsproces van de huid, waardoor eens scherp afgelijnde tatoeage op latere leeftijd een eigen, wat amorf leven gaat leiden.
Bij traditionele stammen en bevolkingsgroepen primeerde de sociale status die met tatoeages geassocieerd werd. De esthetiek was een onmiddellijk gevolg van wat binnen de groep als 'mooi' ervaren werd, sterk gekoppeld aan de betekenis die eraan gehecht werd. De tatoeages die Maarten Hesselt Van Dinter in zijn geïllustreerde geschiedenis De wereld van tatoeage toont, omvatten ook de ongekleurde patronen van gewelfde littekens (verkregen door zout in insnijdingen te wrijven) die vnl. bij Afrikaanse stammen zijn terug te vinden. Volgens Charles Darwin was er op de hele aardkluit geen enkel groot land te vinden waar de oorspronkelijke bewoners zich niet op een of andere manier tatoeëren. Uitgangspunt om de verspreiding van tatoeages in Europa, China en Japan, Zuidoost-Azië, Indonesië, India, Oceanië, Midden-Oosten, Afrika, Latijns-Amerika en Arctica te exploreren. Acht jaar lang heeft Van Dinter de wereld rondgereisd om materiaal te verzamelen in archieven, collecties en bij een aantal van de stammen die hier aan bod komen. Dat maakt dat heel wat zeldzame of eerder ongepubliceerde illustraties het boek verluchten. In heldere bewoordingen traceert de auteur de lokale historische oorsprong, met aandacht voor de variaties, inspiratiebronnen en betekenissen. Europa lijkt voor ons een minder voor de hand liggende (historische) locatie voor tatoeages, maar bijdragen over o.m. Ötzi de ijsmummie, de Picten, tatoeages bij katholieken in de Balkan of prostituees en criminelen bewijzen het tegendeel.
Waar binnen een sociale context tatoeages op zich betekenis hebben, steekt Carel Peeters in 'Getekend voor het leven' de draak met het moderne 'tatoeïsme': "Een tatoeage is meestal zo'n cliché dat er moeilijk iets van een persoonlijkheid mee uitgedrukt kan worden. Een tatoeage betekent geen bevrijding meer, maar een vervreemding van anderen. [...] De tatoeage is een dwingende statement dat niets zegt." Los van de betekenis van een tatoeage op zich, blijft er wel de uiteenlopende sociale appreciatie die binnen de westerse samenleving aan tatoeages gegeven wordt. Hoewel de tatoeage in Europa een heropleving kende via Japanse invloeden bij de hogere klasse (bv. de Britse koning George V), worden tatoeages in Europa traditioneel geassocieerd met marginale groepen uit de lagere klassen. Onder impuls van de jongere generaties krijgt de tatoeage wel stilaan ingang als stijlvolle lichaamskunst, maar voor velen blijft het een uiting van vulgariteit. De sociale appreciatie van tatoeages en bij uitbreiding de sociogenese van schoonheidsnormen, vormt het studieterrein van Lieven Vandekerckhove in Tatoeage (herwerkte uitgave). Hij zoekt naar een objectieve, maatschappelijke grondslag voor de uiteenlopende reacties. Daarnaast gebruikt hij het fenomeen van de tatoeage als een hefboom om begrippen als appreciatie en esthetiek in bredere zin te duiden. Schoonheid blijkt niet zozeer op individuele maar sociale criteria terug te vallen: "Mooi is datgene waarmee de maatschappij gebaat is, lelijk is datgene waarmee ze geschaad is". De toekomst van de tatoeage -- ruw geschat zou een kwart van de wereldbevolking met een tatoeage rondlopen -- ligt dan ook eerder binnen een bevolkingsgroep van gelijkgezinden dan bij het (modieuze) individu. [Kris van Zeghbroeck]
Harrie M. Leyten
De westerse wereld schijnt in de ban te zijn van tatoeage. Ooit verboden door de christelijke kerken, verguisd door de elite als eigen aan criminelen en prostituées, afgedaan als overblijfselen uit een heidens of primitief verleden, toont dit magistrale boek de geïllustreerde geschiedenis van een fenomeen dat waarschijnlijk zo oud is als de mensheid. De illustraties, alle van hoge kwaliteit, omvatten ontwerpen voor tattoos, historische prenten, foto's en tekeningen. De tekst is van goed wetenschappelijk gehalte. Het boek omvat een inleiding en elf hoofdstukken en wordt afgesloten met een uitgebreide literatuurlijst (300 titels). Ieder hoofdstuk behandelt de vele facetten van tatoeage in een geografisch gebied van de wereld. De auteur is cultureel antropoloog en expert op het onderwerp. Het onderzoek voor dit boek heeft tien jaar gekost en dat blijkt uit de hoge kwaliteit van de publicatie. Met register.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.