Mijzelf merkwaardig vreemd : de ontmenselijking van de oorlog, Rusland 1941-1944
Willy Peter Reese (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2005 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : REES |
Besprekingen
31/12/2005
Reese is een jongeman van twintig wanneer hij in 1941 als lid van de Duitse Wehrmacht naar het Oostfront wordt gestuurd. Mijzelf merkwaardig vreemd is de bundeling van losse notities, brieven en dagboekfragmenten die Reese schreef gedurende vier jaren, een tijd die hij meestal doorbracht op verschillende locaties in Rusland al naargelang de evolutie van de frontlijn. Opmerkelijk en van bijzonder belang is dat middels deze geschriften een inkijkje wordt geboden in de gedachte- en gevoelswereld van een jonge intellectueel, die geleidelijk aan evolueert van een gevoelige en enigszins bevlogen romanticus tot een willoze gevechtsmachine die alleen uit is op overleven. Reese was zich evenwel scherp bewust van dit emotioneel en intellectueel aftakelingsproces, vandaar ook de treffende verwijzing naar dit vervreemdingsproces in de titel. Reese onthoudt zich in zijn geschriften van enig politiek standpunt en in dit opzicht kan je hem tot op zekere hoogte vereenzelvigen met de situatie waarin het merendeel van de Duitse soldaten in de Tweede Wereldoorlog zich bevonden. Zij waren geen nazi's, maar de wijze waarop ze zich willoos overleveren aan bevelen van hogerhand is op zijn minst bevreemdend en wijst in de richting die de Duits-Britse historicus Sebastian Haffner duidt als: de willoze onderwerping van de Duitsers aan machthebbers en hun verordeningen. Desondanks is de auteur zich scherp bewust van deze tekortkoming en spreekt uit de beschrijving van zijn ervaringen zijn weerzin met betrekking tot de oorlog en het geweld in het algemeen: "Ik weet niet hoe ik het werk moet presenteren. Het is geen roman, geen dagboek, geen reportage. Misschien kan ik het presenteren als een getuigenis. Wat bij mijn vroegere pogingen een aanklacht tegen oorlog en politiek werd, wil ik schrappen. Ik wil geen oordeel vellen, maar de feiten en mijn belevenissen voor zich laten spreken." Die belevenissen worden bij aanvang weergegeven in retorische formuleringen, die men ook terugvindt in de vroege geschriften van Ernst Jünger, maar na het eerste oorlogsjaar, na de wreedheden die werden begaan en ondergaan, krijgen de beschrijvingen de directheid en onderkoeldheid van iemand die dagelijks wordt geconfronteerd met de gruwel, de uitzichtloosheid en de dood.
Reese raakte meerdere keren gewond, maar keerde na zijn herstel telkens bereidwillig terug naar het front. De oorlog was zijn drug en aanvaard lot geworden. In de zomer van 1944 tijdens het laatste offensief werd hij in midden-Rusland als vermist opgegeven.
Zijn geschriften vertegenwoordigen een onthutsende en beklijvende getuigenis. [Staf Schoeters]
L. van der Hulst
Willy Peter Reese werd als twintigjarige in 1941 naar het Oostfront gestuurd. Ter plekke werkte hij aan een manuscript, dat nooit afkwam: Reese sneuvelt in '44. Dit deel uit de serie 'Oorlogsdomein' bevat zijn manuscript. Hierin verandert de schrijver van een gevoelige, dromerige jongeman geleidelijk in een onverschillige, door alcohol aangedreven apparaat. Onverholen beschrijft de auteur de ontmenselijking van de soldaten van de Wehrmacht. De gruwelen, honger, gevechten, dronkenschap, vereenzaming en kou en stank worden door de gestileerde zinnen tastbaar. Reese beschrijft het soldatenleven zonder heroïek. De kameraadschap die in veel frontromans het leven draaglijk maakt, ontbreekt. Zijn medesoldaten blijven naam- en gezichtsloos. Hij spaart zichzelf niet: ondanks zijn afkeer van het regime waarvoor hij moet strijden vertelt hij over zijn eigen morele desintegratie. Het plunderen van voedsel bij burgers, het bespotten en vernederen van krijgsgevangenen. Wat het boek bijzonder maakt is de dichtheid op de gebeurtenissen. Het onafgemaakte manuscript behoudt ondanks de poëtische stijl een rauwe directheid. Van een inleiding en nawoord voorzien door Stefan Schmitz. Kleine druk.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.