Operatie Barbarossa : de oorlog van Hitler en Stalin
Laurence Rees
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Anthos /Manteau, cop. 2005 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 928.8 REES |
31/12/2005
Een confrontatie met Auschwitz is een confrontatie met de mogelijkheid dat we in extreme omstandigheden een gezicht laten zien dat we zelf niet willen laten zien. De mogelijkheid waarover de uit Sobibór ontsnapte Toivi Blatt het heeft, als hij antwoordt op de vraag wat hij daar geleerd heeft: "niemand kent zichzelf. Die aardige persoon op straat, aan wie je vraagt "Waar is de Noorderstraat?", en die een stuk met je meeloopt om de weg te wijzen en die aardig en vriendelijk is, diezelfde persoon kan in een andere situatie de ergste sadist zijn. [...] Soms, als iemand aardig tegen me is, denk ik bij mezelf: Hoe zou hij in Sobibór zijn?"
Blatt is een van de getuigen die aan het woord komen in Auschwitz van Laurence Rees. Een van de velen, want doorheen het hele boek worden feitenverslag en analyse verbonden met uitspraken van overlevenden, zowel van de kant van de daders als van de slachtoffers. Het is een goede zaak geweest dat Rees ook de daders in zijn verhaal betrokken heeft en hen -- nu ze aan het eind van hun leven zijn -- min of meer vrij heeft kunnen laten spreken. Naast nieuwe informatie levert dat vele schokkende maar relevante quotes op. Uitspraken die zich niet laten schikken in de duidelijk afgebakende categorieën van een rechtlijnige moraal en ons verplichten dieper te kijken in de afgrond van een mensenhart. Goed als we zelf denken te zijn, bekijken we de gruwel automatisch vanuit het perspectief van het slachtoffer, maar Rees stelt er op een directe wijze de blik van de dader tegenover, die dezelfde feiten heel anders bekijkt. In termen van gerechtvaardigde wraak bijvoorbeeld, of simpelweg vanuit een haast kinderlijk genot: "'Nou', zei hij uiteindelijk, 'als ik mijn beleving van het Derde Rijk in één woord zou moeten samenvatten, zou dat het woord 'paradijs' zijn'"
Wat Auschwitz in het grote aanbod aan kampboeken bijzonder maakt, is de goed gedoseerde combinatie van aangrijpende getuigenissen en degelijke feitenanalyse. De persoonlijke getuigenverslagen worden steevast in een bredere context geplaatst, zodat inleving en verstandelijk begrip met elkaar in een vruchtbare verhouding staan. Jammer is wel dat de auteur het soms nodig vindt om apert schandelijke gebeurtenissen of uitspraken te omkaderen met morele retoriek; de werking van het boek zou mijns inziens nog sterker en efficiënter geweest zijn als de verontwaardiging helemaal aan de lezer zelf zou gelaten zijn. [Koen Van Baelen]
A.H.B. de Munnick
Vanwege de 60-jarige herdenking van de bevrijding van het vernietigings- en concentratiekamp Auschwitz-Birkenau in januari 1945 verschenen tal van boeken over dit symbool van de holocaust. De BBC zond tevens een documentaireserie uit. Naar aanleiding van deze documenataire verscheen vervolgens een boek, waarvan dit de Nederlandse vertaling is (hetgeen overigens slechts zijdelings wordt vermeld in de begeleidende tekst). Rees vertelt onder meer aan de hand van interviews met 100 ooggetuigen het bekende verhaal van opkomst en ondergang van het kamp waar tussen 1940 en 1945 1.5 miljoen mensen werden vermoord, de meesten daarvan joden. Bijzonder is dat hij echter ook nieuwe getuigen (voor de camera!) laat spreken, onder meer de SS-er Oskar Gröning die in 1942 in Auschwitz werd gedetacheerd. Tot nu toe lukte het historici slechts zeer zelden daders te interviewen. Ook besteedt Rees aandacht aan de immense corruptie in het kamp. Een zeer goed gedocumenteerd en leesbaar geschreven boek, helaas zonder literatuurlijst.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.