Booster
Marc Hendrickx
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Abimo, 2004 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : DOBB |
31/12/2004
De auteur wordt al langer geboeid door de volksverhalen over de bokkenrijders, die in de 18e eeuw op wrede wijze in het Maasland huis zouden hebben gehouden. Hij schreef er toneelstukken en boeken over en vertelt nu voor de jeugd wat het gezin van Philippus Creemers toen overkwam. De tijden waren slecht voor arme lui. Er is geen werk, de oogst mislukt en ziekten teisteren mens en vee en dus is er geen voedsel meer. Philippus zoekt een oplossing voor zijn ellende bij een kleine roversbende. Na wat kruimeldiefstallen, een inbraak met geweld bij de pastoor, die daarbij per ongeluk de dood vindt, een paar afpersingen met een brandbrief wordt de bende opgerold. Het gerecht slaat hard toe, blind voor de ellende, wraakzuchtig en vooral ook onrechtvaardig. De bendeleden belanden na foltering aan de galg of op de brandstapel. Philippus ontsnapt nog net met zijn zieke vrouw en flinke dochter Martha. Ze kunnen met een binnenvaartschip mee maar of hen een betere toekomst wacht, weten zij al evenmin als de lezer. De auteur wil het beeld van de bokkenrijders in de volksoverlevering bijvijlen, het ontstaan van die overdreven angstaanjagende en leugenachtige verhalen verklaren en aantonen hoe de heersende klasse niet alleen de ellende in de hand werkte en zo de overvallen uitlokte, maar ook dankbaar de beperkte criminaliteit gebruikte om oude rekeningen te vereffenen en de eigen onrechtvaardige machtspositie te verstevigen. Vooral in de eerste helft van het boek, raakt het verhaal zelf daardoor wat op de achtergrond. Daarna, als de kleine bende echt aan de slag gaat, groeit de spanning en krijgen de personages een duidelijker profiel. Hoofdpersoon in dit hijverhaal in de tegenwoordige tijd, met een alwetende verteller, is de dertienjarige Martha, een verstandig, leergierig, ondernemend en moedig meisje, dat er, na de arrestatie van haar vader en de verdrijving uit hun huis, in slaagt haar zieke moeder in veiligheid te brengen, voorlopig althans. Ze maakt haar eerste liefde mee maar moet ook machteloos toezien hoe haar geliefde na een snel en corrupt proces door de beul gewurgd en verbrand wordt. Haar grote tegenspeler is de schout, die het groepje kleine criminelen hardhandig aanpakt en op het schavot brengt, om een wit voetje te halen bij de rijken en er zelf ook beter van te worden, en die ook de griezelverhalen verzint over vliegende bokken, samenwerking met satan en heiligschennende praktijken, waardoor ook het gewone volk zijn meedogenloze optreden niet zonder meer afwijst. Hij begrijpt niet dat armelui willen overleven en het geld daarom gaan halen waar het ligt, en daarom maakt hij van een beperkt lokaal fenomeen een algemene en georganiseerde opstand tegen het systeem. Hij dwingt de markzanger ertoe die verzinsels voor waarheid in de hele streek rond te zingen en zo ontstaat een psychose, waarbij hij en de machtigen in het land garen spinnen. Met dit verhaal krijgt de lezer een beeld van een rumoerige tijd in onze contreien, met de klemtoon op de ellendige leefomstandigheden van de kleine man en de corruptie, het egoïsme, de rechtsverkrachting van de overheid en de bezittende klasse. Daarbij vraagt de lezer zich af wie de grootste misdadigers is, de armen die de rijken overvallen en bestelen om in leven te blijven of die rijken en de machtigen in het land die arrogant en onbarmhartig het onrechtvaardige systeem in stand houden. Door het verhaal verneemt de jonge lezer veel over het leven in Vlaanderen in de 18e eeuw: over bijgeloof en de macht van de kerk, over het harde en onmenselijke dagelijkse leven van armen, over gerechtelijke folterpraktijken en afgedwongen bekentenissen en executiemethoden en klassenjustitie en de rechteloosheid van de verdachten. Het boek toont ook hoe de lokale vertegenwoordigers van de overheid vaak, uit eigenbelang en winstbejag, hartelozer zijn dan de wetgever. Dit is geen vrolijk boek: de armen lijden, de machtigen zijn wreed, het open einde van het verhaal biedt geen uitzicht op verandering ten goede, de rechtelozen zijn zwak en verdeeld en ze verkopen elkaar voor bloedgeld. Er is een sprankeltje hoop dat de sterke Martha het overleeft en het misschien beter krijgt, maar na de laatste, volle pagina van het verhaal gaapt plots en onverwacht een leegte, die de lezer alleen een beetje kan invullen door te kijken naar de sociale omstandigheden vandaag. En daar vallen ook nog heel wat bedenkingen bij te opperen. Het begin van het boek, dat vooral de sociale achtergrond van het verhaal wil evoceren, is nogal snel en oppervlakkig. De taal is direct en helder, afgezien van wat stijlfouten als de anachronismen 'papa', 'grip krijgen op iets' en 'de schout sneert' of het preutse "zijn ontlasting moet hij gewoon laten lopen" terwijl er elders zonder omslag sprake is van 'stront'. De tweede helft van het boek is boeiend, met een paar verrassende wendingen. Het verhaal maakt jonge lezers vertrouwd met een alleszins interessante periode uit hun verleden. [Herman De Graef]
J.R. de Kler-Kuipers
Als de oogst van Philippus drie jaar achter elkaar mislukt en hij de pacht niet meer kan opbrengen, sluit hij zich aan bij een roversbende, die het Belgische Limburg onveilig maakt: de Bokkenrijders. De Bokkenrijders plegen diefstallen, waarbij vooral de rijken het moeten ontgelden. Er wordt hevig jacht gemaakt op de bende en elke man die wordt opgepakt, wacht een vreselijk lot. Philippus weet een aantal keren aan de schout te ontsnappen, maar anderen zijn helaas niet zo gelukkig. Uiteindelijk vlucht hij met zijn gezin richting Antwerpen in de hoop daar een betere toekomst op te bouwen. Historisch verhaal, zich afspelend in het 18e eeuwse België, dat een redelijk, maar niet altijd helemaal overtuigend beeld geeft van de toch ontegenzeggelijk schrijnende armoede in die tijd en de manier waarop de Bokkenrijders waren georganiseerd. Wel is de jacht op de Bokkenrijders goed beschreven met voor de bendeleden weinig alternatieven: gedood worden of vluchten. Voor historisch geïnteresseerden nog altijd een interessante periode, waar men graag over zal lezen. Vanaf ca. 12 jaar.
Ilse Trimborn
ua/an/22 j
De spuuglelijke kaft had me al moeten waarschuwen, maar een lelijke verpakking kan soms een prachtige inhoud verbergen. Jammer genoeg was dat nu niet het geval en werd ik geconfronteerd met een gruwelijk, inktzwart verhaal zonder een sprankje hoop. Niet dat het gegeven zich leent tot een vrolijk boek: de bokkenrijders speelden hun rol in de vaderlandse geschiedenis op een moment dat armoede en ellende bij de boeren schering en inslag was. Een zekere geheimzinnigheid hangt enkele eeuwen later nog steeds rond deze roversbende, die op bokken zou rondgereden hebben en de duivel aanbad. In werkelijkheid echter werd men vaak lid van de bokkenrijders om te kunnen ontsnappen aan bittere ontberingen. Zo ook de hoofdpersonages uit dit verhaal. Philippus Creemers heeft net zijn zoon verloren en kan maar amper het hoofd boven water houden. Wanneer zijn buurman, Joannes Luyten, bij hem aanklopt met de vraag om deel uit te maken van de bokkenrijders, ziet hij daarin een kans om zijn vrouw Liesbeth en hun dochter Martha een beter leven te bieden. De noodzaak drijft hem en de anderen naar diefstal, wat ze vergoelijken door te stellen dat ze enkel van de rijken stelen. Wanneer de dorpspastoor stikt tijdens de beroving van de pastorij, raken de bokkenrijders pas echt in de problemen. Vanaf dan zullen zij de schout meer dan ooit op hun pad vinden. Arrestaties, gruwelijke folteringen, eenzame doodsstrijd, het wordt allemaal uitgebreid, tot in de details, beschreven. Wanneer je als lezer denkt dat de ontluikende romance tussen Martha en Dirk, zoon van Joannes, wel enig licht in de duisternis zal brengen, krijg je voor die goedgelovigheid het deksel op de neus. Ook Dirk wordt gevangengenomen en ter dood gebracht tijdens een openbare executie, waarbij Martha een door verdriet verscheurde toeschouwer is. Martha en haar ouders weten te ontsnappen; ze kunnen meevaren met een schipper die blijkbaar ook minder prettige contacten met het bewind heeft gehad. Na alle ellende die je voorgeschoteld kreeg als lezer, heb je zelfs niet meer de illusie dat dit open einde een nieuw begin zou kunnen zijn voor het zwaar geteisterde gezin. Bepaald blij wordt je niet van het lezen van dit boek. Is het niet van alle miserie, dan wel van de beperkingen in de schrijfstijl. De auteur slaagt er niet in om je mee te laten leven met de personages. Boeken moeten niet steeds pure ontspanning zijn en jongeren mogen weten dat het leven vroeger en nu niet altijd een pretje was en is, maar totale troosteloosheid over de lezer uitstrooien, is dan ook weer niet de goede manier. Blijkt dat er ook nog een toneelstuk bestaat, gebaseerd op dit boek. Gewoon overslaan, lijkt me, net als het boek. Je mist niets, integendeel.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.