West-Vlaams sagenboek
Stefaan Top
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Davidsfonds, 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 917 TOP |
31/12/2004
In het kader van een veldproject aan de KU Leuven zijn in de periode 1946-2003 in de provincie Limburg 23 studenten op zoek gegaan naar volkssagen. Dit leverde bijna 12.000 verhalen op, waaruit Stefaan Top er 340 geselecteerd heeft. Ze gaan over allerlei soorten geesten, weerwolven, heksen, tovenaars, duivels, terugkerende doden, bokkenrijders en bespookte plaatsen. In deze Limburgse sagen komen ook enkele plaatsen van buiten de provincie voor, vooral Luik, Maastricht en Scherpenheuvel.
De heksen zijn meestal oude vrouwen, die ook de gedaante van een kat kunnen aannemen, de doden die terugkeren, hebben vaak een belast geweten door een moord of onrechtvaardige bezitsuitbreiding, of ze moeten nog een belofte nakomen. Maar tegen heksen en spoken, en tegen de ziektes die ze in huis en stal veroorzaken, zijn priesters en monniken, het uitspreken van de naam God, en godsdienstige voorwerpen (wijwater, paaskaars, paternoster, zelfs gewijde trouwring) een probaat middel. In deze Limburgse verzameling zijn 14 verhalen over de bokkenrijders opgenomen. Ze konden door de lucht vliegen en plunderden boerderijen en kerken. Dat ze geconsacreerde hosties ontwijdden, wijst op een band met de duivel, maar ze moesten zich als goede katholieken voordoen.
De verhalen zijn gesitueerd in een uitgesproken landelijk milieu met bossen, vennen, heide, moerassen, kastelen en boerderijen. Ze laten ons kennis maken met het dagelijkse leven en met de mentaliteit en de angsten van onze voorouders, voor wie kermissen, kerkelijke feesten en de volksmissie zeer belangrijke gebeurtenissen waren. Ze maken een minder bekend aspect van het culturele erfgoed toegankelijk. De auteur heeft ernaar gestreefd "zoveel mogelijk sagenmotieven uit zoveel mogelijk Limburgse plaatsen op te nemen", en dit tweede criterium verklaart wellicht dat de gelijkenis tussen sommige verhalen (bv. over weerwolven en duivels) zeer groot is. Ook zijn sommige stukjes eerder een bondig geformuleerde opvatting dan een verhaal.
De meestal in het dialect genoteerde verhalen zijn getranscribeerd, maar typische dialectwoorden (zoals tesneusdoek, tessendoek of maalplag voor zakdoek) zijn behouden en zorgen voor een typische sfeer. Ook de stijl van de mondelinge overlevering bleef behouden. In een afsluitend commentaar heeft de auteur het o.m. over het landelijke leven en de religie in de volkssagen, en over duivels en bokkenrijders. Zeer interessant zijn de registers op zaaknamen (bv. hand, paaskaars, twaalf), plaatsnamen en andere namen (personen, boerderijen, herbergen). De inhoud en de uitwerking van dit Limburgse sagenboek zijn zeker geslaagd en interessant. Later volgen nog verzamelingen uit andere provincies.
Op de website www.volksverhalenbank.be zijn nu al meer dan 10.000 sagen uit Limburg en West-Vlaanderen te vinden. [Jef Ector]
Dr. J.C.M. van Stratum
In deze wetenschappelijk geordende bundel heeft de samensteller een selectie van 340 volksverhalen uit Belgisch Limburg bijeengebracht. De sagen zijn gerangschikt naar de geestenwereld, de toverwereld, duivelse activiteiten en historische onderwerpen en daarbij onderverdeeld in 21 categorieën. Het goed verzorgde boek is voorzien van een inleiding alsmede een afsluitend commentaar en bevat registers van zaken en geografische namen naast bronvermeldingen en literatuuropgaven. Deze vastlegging van immaterieel cultureel erfgoed is bedoeld als eerste publicatie in een reeks van soortgelijke toekomstige uitgaven over Vlaamse provincies en lijkt interessant voor wie belangstelling heeft voor mentaliteitsgeschiedenis en heemkunde.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.