Ik wil geen wraak : het drama van Malatya
Jonathan Carswell
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Bakker, 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 245.4 WRIG |
31/12/2004
Jonathan Wright opent zijn boek met een eerbetoon aan Franciscus Xaverius, de missionarisheld en kompaan van Ignatius van Loyola. Franciscus overleed toen de Sociëteit pas twaalf jaar bestond en een gezaghebbende macht in de kerk was geworden; hij reisde en preekte in India, op de Molukken en tot in Japan, zijn evangelische carrière in verre landen was het eerste grote succesverhaal van de jezuïetenorde, aldus Wright.
De jezuïeten hebben altijd tot de verbeelding gesproken. De gewonde militair Ignatius van Loyola richtte deze streng ascetische, maar zeer intellectuele orde op in 1534. Spoedig werd ze het 'pauselijk' instrument van de contrareformatie in de 16e eeuw. Keizers, koningen, bisschoppen en plaatselijke clerus, en vooral het gewone voetvolk in de kerk, ergerden zich meermaals aan de buitenissige invloed van de jezuïeten, die er steeds opnieuw in slaagden de zekerheden en de hiërarchieën van de rooms-katholieke kerk te ontwrichten en het intellectuele, culturele en spirituele landschap van Europa, maar ook van Azië en het pas ontdekte Amerika, sterk te veranderen. De orde is dikwijls onderwerp geweest van intriges en verdachtmakingen, maar Wright verbaast er zich over dat het verlichtingsdenken grotendeels een product is van de jezuïeten: Diderot was als oud-leerling van een jezuïetencollege goed gedocumenteerd.
Wright is vooral gespecialiseerd in de 16e en 17e eeuw, maar in dit boek bestudeert hij ook grondig de 18e eeuw. Reformatie en Contrareformatie -- het laatste was een uitdrukkelijke pauselijke opdracht -- plaatst hij onder de beeldende titel 'Nieuwe atleten in de strijd tegen Gods vijanden'. De vroege missie van de "Sociëteit van Jezus", zoals de stichter zijn orde noemt, naar gebieden in de Nieuwe Wereld (met een spannend avontuur in bv. Quebec), behandelt hij in het hoofdstuk 'Over vele uitgestrekte wereldzeeën'. Dat de jezuïeten "soms met liefde, soms te zwaard" het tijdperk van het imperialisme met missionaire methoden aanpakten leidde tot onvoorstelbaar veel kritiek, roddel, en ten slotte tot verbod op het voortbestaan van de sociëteit. Geen nood, na de Franse Revolutie, meer bepaald na 1814, verrees de feniks der jezuïeten weer uit zijn as.
Jammer genoeg wordt de auteur plots bijzonder summier over de verdere geschiedenis van de jezuïeten. De recente geschiedenis, de 'vijfde eeuw van de jezuïeten', komt niet of nauwelijks aan bod. Toch speelde de sociëteit vorige eeuw in het Duitsland van de jaren '30 een belangrijke rol vanwege haar antifascistische houding; in de jaren '60 van de 20e eeuw is de marxistisch-geïnspireerde bevrijdingstheologie in Latijns-Amerika niet denkbaar zonder de inbreng van de jezuïeten. Bovendien heeft de huidige paus Johannes-Paulus II omwille van zijn duidelijke sympathie en keuze voor het Opus Dei gepoogd de jezuïetenorde op een zijspoor te plaatsen.
De Jezuïeten is een gedegen én toegankelijke studie. Voor de wetenschappelijke ondersteuning staan een indrukwekkend notenapparaat en een uitvoerige in minuscule letter weergegeven bibliografie garant. [Frans L. Van den Brande]
John van Wieringen
Dit boek beschrijft in acht hoofdstukken aspecten van de geschiedenis van de Sociëteit van Jezus (SJ: jezuïeten) van het begin in de zestiende eeuw, inclusief de vermelding dat de orde van 1773-1814 was opgeheven. Daarbij wordt vermeld dat vooral gebruik gemaakt is van Engelstalige secundaire literatuur, al vertelt de auteur dat hij ook studie heeft verricht in verschillende landen en gebieden in Europa en de USA en zijn literatuurlijst heeft aangepast. De auteur vermeldt dat hij de vermelding van de officiële bronnen zoveel mogelijk heeft weggelaten en dat maakt de studie - die zonder meer erg goed is niet alleen van inhoud maar ook qua stijl - minder interessant voor wetenschap. De auteur is vooral geïnteresseerd in de politieke, sociale, culturele en andere invloeden van de jezuïeten. Maar vrijwel nergens gaat hij in de diepte over de spiritualiteit van Ignatius en zijn volgelingen. En dat is opvallend, want als er op het moment in het Nederlands taalgebied iets verschijnt over de jezuïeten, dan is het altijd die spirituele begeleiding. Met een katern zwartwitafbeeldingen, notenapparaat, literatuuropgave en register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.