De mechanische Turk : de lotgevallen van de beroemde achttiende-eeuwse schaakmachine
Tom Standage (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 621.22 STAN |
Besprekingen
31/12/2004
Wim Delvoye, 'eat your heart out' met je 'cloaca', want omstreeks 1740 maakte de Fransman Jacques de Vaucanson al een automaat in de vorm van een eend met een zichtbaar verteringsstelsel tot het eindproduct toe. Het is verbazingwekkend hoe geraffineerd reeds in de 18e eeuw gewerkt werd aan geautomatiseerde voorwerpen, aanvankelijk tot vermaak van koningen en keizers.
Het onderwerp van het boek De mechanische Turk van Tom Standage, technologiemedewerker bij 'The Economist', is een schakende automaat gekleed als een Turk. De constructie, opgebouwd vanuit een kast, was behoorlijk groot en eigenlijk het werk van Wolfgang von Kempelen, getalenteerd dienaar aan het Weense hof van Maria Theresia in de tweede helft van de 18e eeuw. Tom Standage beschrijft hoe de automaat een tocht maakt door Europa, tegen Napoleon zou hebben geschaakt, de oversteek maakt naar de Verenigde Staten en daar furore maakt in de amusements- en schaakwereld. Ondertussen is de mechanische Turk al veranderd van eigenaar (dat wordt Mälzel en de automaat wordt vooral onder zijn naam in de 19e eeuw bekend) en wordt wild gespeculeerd over het geheim van het toestel. Is het een automaat die echt kan schaken en een immense rijkdom aan schaakzetten beheerst? Is er menselijke invloed van buitenaf of zit er gewoonweg een operateur in de kast van het toestel? Tom Standage weet een aangename spanning doorheen het boek te bewaren. Interessant is overigens -- en mooi aansluitend bij de lang aangehouden geheimzinnigheid van het geval -- dat ook Edgar Allan Poe als hoofredacteur van de 'Southern Literary Messenger' een opgemerkt artikel heeft geschreven met zijn theorie over de mechanische Turk. Er wordt wel eens geopperd dat in de redenering van het artikel Poe's detectiveverhalen al herkenbaar zijn.
De lezer verneemt uiteraard hoe vernuftig de werking en de illusie van de 'automaat' waren (het toestel zelf is door een brand verwoest) en het boek van Tom Standage eindigt met een uitweiding over computers, echte of de illusie van echtheid suggererende automaten en over het feit dat de mens graag bedrogen wil worden. De mechanische Turk van Tom Standage is een bijzonder aangenaam boek. [Christiaan Hemelaer]
C. Joosse
De titel van dit boek is nogal raadselachtig en zegt in eerste instantie weinig over de inhoud. Het beschrijft de geschiedenis van een in 1769 ontworpen automaat die zelfstandig zou kunnen schaken. Het ding maakte wereldwijd opgang en werd door allerlei beroemdheden bewonderd. Het ging bij een brand in 1854 in de USA verloren. De auteur is technologie-medewerker bij The Economist. Dit boek beschrijft een historisch curiosum en zal wellicht vooral mensen die in uurwerken en speeldozen geïnteresseerd zijn, kunnen boeien. Met een aantal illustraties in zwart-wit, een literatuuropgave en een register.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.