Metamorphoses : Ovidius ; vertaald door Harrie Geelen
Publius Ovidius Naso
Publius Ovidius Naso (Auteur), M. D'Hane-Scheltema (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Athenaeum-Polak en Van Gennep, 2004 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : OUDE TALEN : Latijn OVID |
31/12/2004
Ovidius, vooral bekend als dichter van de Metamorfosen, schreef bij het begin van onze tijdrekening Lessen in liefde (Ars amandi of Ars amatoria). In de eerste twee boeken leert hij mannen hoe ze een vrouw kunnen versieren en behouden. In het derde boek zet hij uiteen hoe vrouwen aan een minnaar kunnen geraken. Verder geeft hij in Lessen tegen de liefde (Remedia amoris) raadgevingen om liefdesverdriet te lenigen.
Ovidius heeft deze werkjes als leerdicht voorgesteld, en hij heeft daarbij zelfs niet de gebruikelijke inspiratie van de muzen nodig, omdat hij uit eigen ervaring kan spreken. Hij raadt mannen o.m. aan om de vrouwen naar de mond te praten, hen te benaderen als ze door hun man gekwetst zijn, veel te beloven en geen toverdrank te gebruiken. Om van liefdesverdriet verlost te worden, moeten ze te veel vrije tijd vermijden, de mooie momenten vergeten, veel aan de lichamelijke gebreken van de vrouw denken, en zelfs er twee vriendinnen tegelijk op na houden. Hij illustreert zijn frivole raadgevingen met een massa mythologische gegevens, die soms wel verrassend overkomen: een hart dat geen zorgen kent, maar blij is, staat open voor Venus, zoals Troje "in de droeve strijd" stand hield, maar "toen het blij werd" het paard binnenliet. En de ontrouw van vrouwen krijgt een grappige parallel uit de landbouw: "Halmen op buurmans akkerland zijn altijd rijker, / de uiers van zijn koeien altijd dubbelgroot". Eigenlijk zijn deze gedichten een parodie op het genre.
Deze roekeloze en speelse reclame voor vrije liefde en overspel viel niet in de smaak van keizer Augustus, die de strenge huwelijksmoraal van de voorouders propageerde. In 8 n.C. (pas) werd de dichter wegens deze werkjes en een nog niet opgehelderde error (fout, vergissing), naar een sombere uithoek van het Rijk (Tomi, Roemenië) verbannen. Hij zag Rome niet meer terug.
M. d'Hane-Scheltema heeft deze amusante werkjes zeer voortreffelijk vertaald. Ze behield de disticha, maar verving het oorspronkelijke metrum (telkens een hexameter en een pentameter) door jambische verzen, en ze maakte ook gebruik van rijm. Ze heeft de brontekst in levendig Nederlands omgezet en de omschreven persoonsnamen direct weergegeven. Zo werd de heel letterlijke vertaling "De smart zou nooit tegen haar eigen vlees de moeder bewapend hebben, / die zich met de ondergang van verwant bloed op haar man gewroken heeft" (Remedia amoris, 56-60) bij haar heel geslaagd "Medea had ook nooit het zwaard gevat om Jason / te kwetsen met een moord op eigen vlees en bloed" (als ze nl. Ovidius remedies gekend had). Door in het uitgebreide register alle namen toe te lichten, kon het aantal verklarende noten beperkt blijven. [Jef Ector]
Prof.dr. E.A. Hemelrijk
De bekende vertaalster van antieke literatuur M. d'Hane Scheltema (o.a. vertalingen van de Metamorphosen van Ovidius, de Satiren van Juvenalis en de Aeneis van Vergilius) heeft onder de titel "Lessen in liefde" het beroemde leerdicht van Ovidius (43 v. Chr. - 17 na Chr.) over de liefde, de Ars Amandi, en zijn tegenpool, de Remedia Amoris, vertaald. Beide gedichten zijn buitengewoon origineel en on-Romeins frivool. In de Ars Amandi gebruikt Ovidius het serieuze genre van het leerdicht om mannen (in boek 1 en 2) en vrouwen (in boek 3) te onderwijzen in de kunst van het versieren, en in de Remedia Amoris leert hij hoe iemand weer van de liefde af kan komen. Met zijn pleidooi voor de (overspelige) liefde riep Ovidius de woede van keizer Augustus over zich af, wat mede leidde tot zijn verbanning. De gedichten zelf zijn echter bewaard gebleven en zijn, in de fraaie vertaling van d'Hane, nog steeds zeer actueel. Een voorwoord, verklarende noten, een namenregister en een korte biografie van Ovidius helpen de lezer het werk beter te begrijpen en in zijn historische context te plaatsen. Gebonden, royale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.