Koppain
Danny Verstegen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Afijn, 2003 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : VERS |
31/12/2004
Met Koppain (2001) schreef Danny Verstegen een adolescentenboek dat door thematiek en taalgebruik erg herkenbaar was voor de doelgroep. Dat lijkt me ook het geval in zijn nieuwe boek Zoen. In de plaats van de vijftienjarige puber Gawijn is nu het jonge in de steek gelaten moedertje Liesje de hoofdpersoon, maar beide personages liggen met zichzelf en hun lot flink in de knoop en stellen zich voortdurend vragen over de zin en de gang van het leven, van hún leven.
Het verhaal speelt zich af vlak voor de invoering van de euro, ten tijde van de hausse en het debacle van de L&H-spraaktechnologie. Liesje (16) is weggelopen van huis, vooral dan van haar tirannieke vader, om te gaan samenwonen met Jos (22), een veelbelovende bankbediende, ook erg bedrijvig op de aandelenmarkt. Een jaartje later laat Jos haar en hun een paar maanden oude zoontje Zoen zonder afscheid achter. De media melden dat er een en ander fout is gegaan met zijn aandelenspeculaties. Liesje is zodanig het noorden kwijt dat ze een drietal weken na Jos' verdwijning haar zieke Zoentje in de lade van het tehuis van Moeders voor Moeders te vondeling legt. Ontredderd zwalpt ze door de stad, probeert ze in haar flat te begrijpen wat er gebeurd is en zichzelf weer in de hand te krijgen, en denkt ze na over haar leven en haar relatie. Uiteindelijk wil ze alleen maar haar twee mannen, Zoen en Jos, weer bij zich. Elke dag wil ze Zoen terughalen maar telkens weer voert ze haar plan niet uit. Ze wacht zich te pletter op Jos, die niets van zich laat horen. Liesje zoekt, piekert en praat met allerlei mensen, bekenden en passanten. Dan neemt plots Vlad contact met haar, een collega van Jos en ook betrokken bij de speculatie. Hij beweert te weten wat er precies gebeurd is. Hij neemt haar mee naar een alternatieve Goa-fuif ergens in de Ardennen, omdat Jos daar ook zal zijn. Liesje ziet Jos eindelijk weer, maar als de politie, blijkbaar getipt door Vlad, een inval doet, verdwijnt hij opnieuw.
Ingewikkeld is het verhaal niet. Het bestaat uit drie delen: de beschrijving van de eerste week nadat Liesje Zoen te vondeling gelegd heeft; het verhaal van een dagje bij haar moeder, zussen en broer; het relaas van de week waarin ze Jos weerziet. Het boek krijgt spanning door de sterke emoties en de verwarring van Liesje, door de voortdurende vertraging van de afwikkeling van de plot en ook door een aantal detectiveachtige voorvallen: de man met de krant die vaak in de achtergrond aanwezig is, de door onbekenden aangerichte ravage in Liesjes flat, de blijkbaar grondige voorbereiding van Jos' verdwijning, een geënsceneerde 'toevallige' ontmoeting... Het grootste deel van het boek wordt ingenomen door Liesjes gepieker over alles en nog wat, door uitweidingen over allerlei onderwerpen en thema's die deel uitmaken van de jongerencultuur of van de belangstellingssfeer van jonge mensen, door herinneringen aan Liesjes kinder- en jongemeisjesjaren thuis en aan haar leven met Jos en de geboorte van haar zoontje. Daarin speelt haar vader een belangrijke rol: hij is de Dictator of de Don, zoals hij zichzelf pleegt te noemen, maar is eigenlijk een loser. Al die aandacht voor wat er zich in het struikgewas naast het pad van het verhaal afspeelt, bezorgt dit boek wel turfallures en het blijft maar de vraag of de gemiddelde lezer zich door al die excursies en gedachtespinsels heen wil worstelen naar het slot van de plot.
De auteur zorgt voor heel wat stijlvariatie: hij laat zijn stem zowel verhalend klinken als informerend, dialogerend, beschouwend, dromend en fantaserend, paniekerig, emotioneel, amechtig hijgend van spanning, orgastisch... Hij schrijft lange volzinnen, korte woordgroepen, eenwoordzinnen, soms ook meer klanken dan woorden. Hij sleept de lezer mee in allerlei communicatiesituaties, zodat die niet alleen te maken krijgt met een verhaal, maar ook met Liesjes associatieve gedachte- en gevoelensstroom, met huis-, tuin- en keukengesprekken, met een flyertekst van drie pagina's over "Onze basis voor een leven zonder onderdrukking", met een bijna didactisch leergesprek van twaalf bladzijden over de positie van de allochtone vrouw en de toekomst van de migrantenjongeren, met dialogen (met o.m. een oud wat aangeschoten heertje, met een journalist, met een bankdirecteur, met een verpleegster, met het allochtone meisje Fatima, met Vlad, met Jos, met zus Karen) en polylogen (o.m. met een groepje migranten-jongeren). Daarbij komen zowat alle onderwerpen en thema's aan bod die jongeren bezighouden: muziek, school en ontspanning, seks, geld, relatie met ouders, de toekomst, het verschil tussen mannen en vrouwen, de allochtonenproblematiek, poëzie, fuiven en party's ...
Liesje (vijfde jaar menswetenschappen met spreiding van examens wegens Zoen) is geen leeghoofdig poppetje dat met een goed verdienende jongeman met vooruitzichten uit het bankwezen een luxeleventje leidde en daarvan nu geen afscheid kan nemen. Ze heeft een uitgebreide kennis, psychologisch inzicht en doorzicht, veel ervaring i.v.m. menselijk, vooral mannelijk, gedrag.
Verwarrend in dit hijboek in de verleden tijd is dat het niet altijd zo duidelijk is wie er nu precies aan het woord is, wiens gedachten weergegeven worden, die van Liesje of die van de schrijver. Alleen gaat het in dit boek nogal eens verkeerd doordat de auteur de verkeerde tijd gebruikt, waardoor de lezer de indruk krijgt dat het om Liesjes gedachten gaat, terwijl eigenlijk de oudere schrijver (Verstegen werd in 1960 geboren) aan het woord is, de man die met meer ervaring over dé mens spreekt. De schrijver gaat zelfs zover dat hij soms laat lezen wat Liesje niet denkt maar wat ze had kunnen denken: "Als Liesje er niet zo op gebrand was geweest Silvia te ontmoeten, dan had ze zich ongetwijfeld afgevraagd of zij zich ook zo wanhopig zou vastklampen aan haar vervlogen jeugd." Soms ook laat hij haar denken in een stijl, die niet past bij Liesje leeftijd of situatie en die vooral bedoeld lijkt om de lezer te plezieren. Overigens gebruikt de auteur Liesjes lotgevallen vaak om zijn eigen ideeën te spuien over de meest verscheiden aangelegenheden. Dat klinkt op den duur vrij belerend: de schrijver neemt de lezer voortdurend bij de hand en kauwt hem voor wat hij moet denken over derdewereldproducten, democratie in ontwikkelingslanden, hardrijders en street racing, de toekomst van allochtone jongeren, enz. Het gebeurt echter ook meermaals dat de alwetende verteller hart en nieren van andere personages doorgrondt en niet alleen via Liesje weergeeft wat die doen maar ook wat zij denken en voelen. Dat lijkt me hier niet zo'n correcte procedure.
Het verhaal van Liesje wordt een aantal keren onderbroken door een paar cursieve regels met heel korte zinnen, meestal bestaande uit één woord, waarmee de auteur Zoens eerste reacties op de wereld om hem heen, in het opvangtehuis dus, weergeeft. Op het eerste gezicht ogen die babyzinnetjes wat vreemd, maar ze geven wel stem aan de persoon die centraal staat in Liesjes gedachten en gevoelens, en ze klinken efficiënter dan beschrijvende uitweidingen over het vondelingentehuis en wat daar allemaal geschiedt. In het uitvoerige portret van Liesje dat dit boek toch is, komen de mannen er bekaaid af. Liesjes vader, de Don, de zielige dictator, wordt door zijn complete gezin in de steek gelaten. Liesje, gekleineerd door Jos' verzwijgen van zijn louche zaakjes, bevrijdt zichzelf van de druk waarmee hij probeerde haar te modelleren naar zijn inzichten en opvattingen. Vlad wil haar in haar verwarring en wanhoop versieren en verraadt haar daarna zonder scrupules om zichzelf wit te wassen. "Hun hanige gedrag afleggen is een barrière die mannen blijkbaar nog altijd niet zonder gekwetste trots kunnen nemen. Verdraagzaamheid is een vorm van geestelijke lenigheid waarin vrouwen makkelijker hun evenwicht vinden, al blijft het ook voor hen balanceren."
Adolescenten kunnen zeker hun voordeel doen met zulke inzichten. Zij zullen ook wel geboeid worden door het commentaar van de auteur bij allerlei actuele fenomenen, door zijn directe behandeling van de thema's, door de aandacht die hij heeft voor jongerencultuur (o.m. de Goa-party's), door de openheid waarmee hij over Liesjes seksleven schrijft, door zijn kritische levens- en wereldvisie en ook door de vlotte en gevarieerde manier van schrijven. De omvang van het boek, de nogal opdringerige manier waarop de auteur zijn meningen ventileert en de enorme divergentie in onderwerpen, die hem er vaak toe verleidt even het rechte verhaalpad te verlaten, kunnen dan weer bezwaren zijn voor lezers die het verhaal wat willen zien opschieten. Zeker is dat Danny Verstegen kan schrijven. Misschien moet hij nog wat leren schrappen.
De meeste mannen verkiezen een minder goed opgeleide vrouw uit angst voor prestigeverlies in hun relatie. Terwijl ze nooit doorhebben dat de vrouw, opgeleid of niet, altijd intelligenter en sluwer is. How stupid could one get? Vrouwen nemen nu en dan wel eens een IQ- of een EQ-pauze omdat de klok rond slim zijn zo vermoeiend is in een wereld die nog steeds geregeerd wordt door een stelletje mafkezen met een eindje worst en twee balletjes tussen de benen. Dan staan ze zichzelf ook enkele flaters toe. Het werkt trouwens relatiebevorderend, afdalen tot op het niveau van de man. [Herman De Graef]
Andrea Oostdijk
De 17-jarige Liesje is in de war. Haar vriend is er na een beursschandaal vandoor. Haar zoontje Zoen heeft ze in een vlaag van verstandsverbijstering te vondeling gelegd. In deze vuistdikke jeugdroman wordt een beeld geschetst van iemand die in ijltempo de greep op de werkelijkheid verliest. Je zit als lezer als het ware in het hoofd van Liesje en bent deelgenoot van al haar gedachten. Dit is in het begin een fascinerende, claustrofobische ervaring, maar dat blijft het niet 381 pagina’s lang. Bijna elke uitspraak of gebeurtenis is aanleiding voor soms bladzijdenlange filosofische/psychologische bespiegelingen of flashbacks. Er komt maar geen vaart in het verhaal, zodat je als lezer op den duur afhaakt. De auteur heeft een eigen, op zich interessant taalgebruik dat bestaat uit (soms irrationele) impressies en staccato zinnen. Er zit echter weinig variatie in, zodat dit na een tijdje ook verveelt. De auteur maakt zich nogal eens schuldig aan overbekend emancipatie- en integratiejargon, waardoor de roman aan originaliteit inboet. Bijzonder, half geabstraheerd, half realistisch voorplat.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.