Newton : alchemist, filosoof en natuurwetenschapper
Niccolo Guicciardini
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Natuur en Techniek, cop. 2003 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 540.4 BERE |
31/12/2003
Misschien herinner je uit de lessen scheikunde nog dat er zoiets bestaat als de wet van Lavoisier. Maar weet je ook waar die wet voor stond? Nee? Dit is het lot van talrijke wetenschappers. Je wordt vereeuwigd als de naam van een wet die studenten met veel tegenzin uit het hoofd moeten leren, maar voor de échte betekenis van de wet, laat staan van het leven van die wetenschapper, is vaak geen plaats in de eindtermen. Van de grote geesten wier levensverhaal aan bod zullen komen in de reeks 'Wetenschappelijke Biografie', geniet Lavoisier wellicht het minst bekendheid bij het grote publiek. Nochtans was zijn invloed op de scheikunde even ingrijpend als die van Darwin op de biologie. Net zoals Darwin met zijn evolutietheorie de rommelige archiefkasten van de biologie in één keer opruimde, zo verdreef Lavoisier de kwakzalverij uit scheikunde en hervormde het tot een modern onderzoeksdomein. Misschien helpt een biografie als deze om Lavoisier in ere te herstellen.
De beruchte wet van Lavoisier zegt dat in een chemische reactie de massa van de materie vóór en na de reactie gelijk is. De wet vat mooi samen waar Lavoisier zijn hele leven voor gevochten heeft: een objectieve, kwantitatieve benadering van scheikundige experimenten. In de tijd waarin Lavoisier leefde, was de scheikunde nog een mikmak van vage theorieën, eerder gedicteerd door filosofie en fantasie dan door kritische experimenten. Een van de hardnekkigste theorieën waarmee Lavoisier in de clinch moest gaan, was de flogistontheorie van Stahl. Flogiston was een nooit rechtstreeks aangetoonde, ontvlambare stof die vrij zou komen wanneer iets verbrandde of roestte. Dankzij zijn nauwkeurige metingen kon Lavoisier echter aantonen er geen vluchtige stof ontsnapte bij dergelijke reacties, maar dat er integendeel zuurstof werd gebonden aan de materie. De overwinning op de flogistontheorie gaf Lavosier eindelijk voldoende zelfvertrouwen om zijn levensdoel te vervullen: de wankele stellingen van de alchemie met de grond gelijkmaken en de fundamenten leggen voor een compleet nieuwe, eengemaakte scheikundige theorie. Hij kreeg stank voor dank. Ondanks zijn vooruitstrevende ideeën werd hij er tijdens de Franse Revolutie van beschuldigd mee te heulen met het ancien régime en zo eindigde in 1794 zijn leven op het schavot.
De biografie van Marco Beretta besteedt uitvoerig aandacht aan alle verwezenlijkingen van Lavoisier, zowel op wetenschappelijk, als op politiek vlak. Beretta beschrijft Lavoisier als een bijzonder ambitieus man met een praktische geest en een erg moderne wetenschappelijke visie. Jammer genoeg kom je Lavoisier als persoon enkel tussen de regels tegen. Dat maakt de biografie ietwat academisch en onderkoeld. De prachtige illustraties maken het werk best luchtig, maar ze zijn niet altijd even goed geplaatst en dikwijls ontbreekt er een degelijke uitleg bij wat je ziet. Los daarvan geeft het boek wel een goed beeld van de woelige tijd waarin Lavoisier moest werken. Bovendien is zijn levensverhaal het ideale ezelsbruggetje om zijn wet nooit meer te vergeten. [Filip Bilsen]
Drs. ing. M.C. v. Kerkhoven
De vierde aflevering in de serie 'Wetenschappelijke biografie' van Natuur & Techniek beschrijft leven en werk van de scheikundige Antoine Laurent Lavoisier. De in Parijs geboren wetenschapper is de grondlegger van de moderne scheikunde. Hij maakte gebruik van gestandaardiseerde experimentele opstellingen waarmee hij onder meer het bestaan van zuurstof en ander gassen aantoonde. Verder schreef hij een overzicht voor de indeling van de elementen en publiceerde hij de grondbeginselen van de chemie. De wet van Lavoisier formuleert het principe van behoud van massa: voor en na een chemische reactie is de kwantiteit van de gebruikte stoffen gelijk. Lavoisier werd uiteindelijk slachtoffer van de Franse Revolutie. Als buskruitbeheerder in dienst van de monarchie werd hij in 1794 onthoofd. Ondanks dit tragische einde een prachtig boek over het leven van de Franse wetenschapper, maar ook over de wetenschap in Frankrijk van voor de revolutie, rijk voorzien van relevante illustraties. Wel een echt leesboek, als naslag minder geschikt omdat het weinig afzonderlijk leesbare alinea’s of kaders bevat. Het is ook bruikbaar als studieboek door de heldere structuur en de volledigheid.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.